Ardager bolý - qurmetti mártebe - Otan soǵysy múgedekterine arnalǵan respýblıkalyq klınıkalyq gospıtal basshysy M.Shákirov
- Marǵulan Maqsutuly, ár maýsymnyń úshinshi jeksenbisi - Medıtsına qyzmetkerleriniń kúni. Merekeńizben quttyqtap qoıýǵa ruqsat etińiz. Ózińiz basqaryp otyrǵan mekemede ardagerlerdiń qandaı áleýmettik toptaryna qyzmet kórsetiledi jáne kómekke muqtaj adamdardyń jalpy sany qansha?
- Bizdiń gospıtal - shıpajaı úlgisindegi mekeme. Munda ardagerler aǵzasyn demaldyryp, emdep qaıtý úshin keledi. Biz qyzmet kórsetetin áleýmettik topqa Uly Otan soǵysy ardagerleri men múgedekteri, Aýǵan soǵysyna qatysýshylar, Ýkraınadaǵy Chernobyl AES-daǵy apatty joıýǵa qatysýshylar men 1949-1991 jyldary Semeı ıadrolyq synaqtary jasalǵan polıgon aýmaǵynda turǵan azamattar kiredi. Olardyń elimizdegi jalpy sanyna kelsek, Uly Otan soǵysy ardagerleri men múgedekteri 8 myńǵa jýyq bolsa, Keńes Armııasy qatarynda Aýǵanstanda áskerı boryshyn ótegender 16 969 myń adamdy quraıdy. Al Chernobyl atom elektr stansasyndaǵy apatty joıýǵa qatysýshylar 6 myń, Semeı polıgony aýmaǵynda turǵandar 788 505 myń shamasynda. Árıne, bizdiń olardyń bárine birdeı qyzmet kórsetýge shamamyz jetpeıdi.
- Olar munda qalaı kele alady? Joldamamen be, álde kezek boıynsha ma?
- Elimizde ardagerlerge qyzmet kórsetetin eki gospıtal bar. Bizdiń gospıtal 90 kereýetke, Astanadaǵy ortalyq gospıtal 60 kereýetke eseptelgen. Sol sııaqty Qaraǵandyda, Pavlodarda da arnaıy densaýlyq saqtaý mekemeleri bar. Respýblıkalyq gospıtaldarǵa emdelýshiler ózderi turyp jatqan óńirdegi jergilikti densaýlyq saqtaý basqarmalary arqyly keledi. Ony olar ózderinde tirkeýde turǵan ardagerlerdiń syrqaty men densaýlyq jaǵdaıyna qarap anyqtaıdy. Eger respýblıkalyq deńgeıdegi gospıtaldardy qajet dep tapsa, olardyń tizimin jasap, árbir toqsan saıyn joldamaǵa bizge tapsyrys beredi. Biz 1 aı buryn tıisti joldamany jibergen soń, oǵan sol jerde emdelýshiniń aty-jónin, emdeletin ýaqytyn jazyp, olardy joldamamen bizge jiberedi. Mysaly, Almatydaǵy gospıtal ońtústik pen batys aımaqtardaǵy ardagerlerdi, Astanadaǵy gospıtal ortalyq jáne soltústik óńirlerdi qabyldaıdy.
- Sizderge keletin ardagerlerdiń negizgi syrqaty qandaı? Olardyń sany men quramynda qandaı da bir aıyrmashylyqtar bar ma?
- Emdelýshiler negizinen nevrologııalyq jáne kardıologııalyq aýyrýmen aýyratyndar bolyp keledi. Bul negizinen olardyń soǵystaǵy eski jaraqattaryna baılanysty. Mysaly, 2009 jyly osy qyzmetke kelgende elimizde 15 myńdaı Uly Otan soǵys ardagerleri men múgedekteri bar bolatyn. 3,5 jylda olardyń sany 2 esege kemip ketti. Chernobyldyqtar bolsa, 11-den 6 myńǵa deıin azaıdy. Óıtkeni olarda da ólim-jitim táýekeli joǵary. Semeı polıgony zardabyn shegýshiler sany birqalypty deńgeıde. Óıtkeni ony Semeı óńiriniń ǵana emes, onymen shektesip jatqan ózge oblystardyń birqatar aýdandarynyń turǵyndary da tartty.
- Aýǵan soǵysy ardagerleri men Chernobyl apatyn joıýǵa qatysýshylar arasynda gospıtaldyń múmkindigi shekteýli, sondyqtan jańa emdeý oryndary qajet deýshiler bar. Bul pikirge qalaı qaraısyz? Sondaı-aq, kezinde seısmıkalyq jaǵynan jaramsyz dep tabylyp, jańadan turǵyzylady dep 2010 jyly jabylǵan sizderdiń gospıtaldaryńyzdyń korpýsy qashan iske qosylmaq?
- Gospıtaldyń jańa korpýsyn salý máselesi úkimet tarapynan qarastyrylyp jatyr. Qazirgi tańda Densaýlyq saqtaý mınıstrliginde onyń jobalyq qujattaryna baıqaý ótkizý máselesi qaralýda. Bul máseleni Úkimet basshysy óz qadaǵalaýyna alyp otyr. Jospar boıynsha onda 50 jyl buryn salynǵan eski korpýstyń ornyna 240 oryndyq zamanaýı jańa nysan salynyp, 2015 jyly iske qosylmaq. Eger bári jospar boıynsha júretin bolsa, ardagerlerdi emdeý ornymen qamtamasyz etýge degen suranys tolyq óteledi. Qazirdiń ózinde chernobyldyqtar kóktemde jáne kúzde 2 ret gospıtalda jatyp, tegin emdeledi. Mysaly, jaqynda bizge alǵash ret kelgen aýǵan ardageri Baıkal Hamzın maǵan 1 ret jetkilikti dep, tipti merziminen buryn shyǵyp ketti. Memleket munda naýqastardy jatyn orynmen, dári-dármekpen, tamaqpen tolyq kólemde qamtamasyz etip otyr. Gospıtalda jaı ardagerler kúnine 5 ret, qant dıabetimen aýyratyndar 6 ret tamaqtanady. Dárigerlerdiń ózderi taǵaıyndaǵan as máziri Densaýlyq saqtaý mınıstrligi tarapynan bekitilgen. Ony naýqastar ǵana emes, jurtshylyqtyń ózge áleýmettik toptarynyń ókilderi men jýrnalıster qaýymy óz kózimen kórip árdaıym qadaǵalap otyrady.
- Munda qazir qansha adam jumys jasaıdy, joǵaryda aıtylǵan korpýs iske qosylǵan kezde taǵy qansha adam jumys ornymen qamtamasyz etilmek? Em qabyldaý neshe kúnge sozylady?
- Qazir gospıtalda 246 adam jumys isteıdi. Atalmysh korpýs ashylsa, qyzmetkerler sany kóbeıedi. Gospıtal shıpajaılyq úlgide bolǵan soń munda ardagerler basseın, mıneraldy vanna, massaj, balshyqpen emdeý, fızıologııalyq emdeý jáne taǵy basqa da qyzmet túrleri kórsetiledi. Qural-jabdyqtarymyz da jaqsy. Al em qabyldaý merzimine kelsek, ol qazir eki aptany quraıdy. Sondyqtan keıbir emdelýshiler az dep shaǵymdanady. Óıtkeni 5 jyl buryn olar munda 25 kún jatatyn. Biz emdelýshilerdiń ótinishi boıynsha olardyń em alyp, demalý merzimin 14 kúnge sozdyq. Bul ýaqytta barlyq emdeý sharalaryn tolyq júzege asyrýǵa bolady. Sondyqtan munda qazir jylyna 90 kereýettik orynmen 2600 adamǵa qyzmet kórsetemiz. Joǵary korpýs jabylǵanǵa deıin jylyna 4,5 myń adamdy emdegenbiz.
- Gospıtaldyń bul korpýsy qaı jyldan beri jumys istep kele jatyr? Emdeý nysandarynyń jaramdylyǵyn kim, qalaı anyqtaıdy?
- Bul buryn Et kombınatynyń Densaýlyq shıpajaıy bolatyn. Ol Uly Otan soǵysy ardagerleri gospıtaliniń balansyna 1991 jyly ǵana berildi. Bıyl munda kúrdeli jóndeý jumystaryn júrgizip, aýlanyń asfalti men joldaryn jańartqaly otyrmyz. Al joǵarydaǵy 1963 jyl salynǵan korpýs burynǵy Ortalyq komıtettiń shıpajaıy bolatyn. Úkimet qaramaǵyndaǵy Alataý shıpajaıy salynǵan soń, ol da 1990 jyldardyń basynda bizdiń balansymyzǵa berilgen bolatyn.
Emdeý mekemelerinde 3 jylda 1 ret akredıtatsııa júrgiziledi. Mekeme syrqattardy qabyldaýǵa jaraı ma, jaramaı ma ony táýelsiz sarapshylar anyqtaıdy. Biz akkredıtatsııadan sońǵy ret 2011 jyly óttik. Endi kelesi jyly ótemiz.
- Jańadan kelip jatqan jas kadrlardyń kásibı biliktiligin qalaı baǵalaısyz jáne munda ardagerlerdiń kóńilin kóterý úshin merekelik sharalardy uıymdastyrý jaıy qalaı júrip jatyr?
- Bizge qajetti mamandardy qazir elimizdegi 6 medıtsınalyq joǵary oqý orny daıyndaýda. Byltyr S. Asfendııarov atyndaǵy Qazaq ulttyq medıtsına ýnıversıtetiniń 2 túlegin jumysqa qabyldadyq. Olardyń daıyndyq deńgeıi óte joǵary. Biz sondaı-aq, zeınet jasyndaǵy óz qyzmetkerlerimizdi birden bosatpaımyz. Olar óz izbasarlaryn daıyndaý úshin jas mamandardy olardyń qamqorlyǵyna tapsyryp, bilimi men tájirıbesin ushtaýǵa múmkindik beremiz. Ol óz nátıjesin berýde.
Al merekelik sharalarǵa kelsek, bizde mundaı ister udaıy ótkizilip turady. Óner juldyzdary ózderi usynys jasap, osynda kelip, ardagerlerdiń kóńilin
kóterýge qulshynys tanytyp otyrady. Máselen, áıgili ánshi, Qazaqstannyń Halyq ártisi, Memlekettik syılyqtyń ıegeri Maqpal Júnisova bizge Jańa jylda kelgisi kelgen. Belgili bir sebeptermen kele almaı qaldy. Ánshi, aktrısa Merýert Túsipbaeva da kómegimiz kerek bolsa qysylmaı, árdaıym habarlasyp turyńyz degendi aıtty. Sondyqtan bizde mereke kezderinde mádenı sharalar kezinde ánshiler, oryndaýshylardy shaqyrý jaǵynan esh qıyndyq kórip jatqan joqpyz.
- Áńgimeńizge rahmet!