Árbir teńge azamattardyń ıgiligi úshin paıdalanylýy tıis – Erlan Qoshanov
Májilis spıkeri, «AMANAT» partııasynyń tóraǵasy Erlan Qoshanov óz sózinde Memleket basshysy Qasym-Jomart Toqaev otandyq taýar óndirisi men eksportyn ulǵaıta otyryp, ekonomıkany ártaraptandyrý, sondaı-aq orta bıznestiń el ekonomıkasyndaǵy úlesin 15%-ǵa deıin jetkizý mindetin qoıǵanyn erekshe atap ótti. Adamdardyń turmysyn jaqsartýǵa tikeleı áser etetin osy strategııalyq maqsattarǵa qol jetkizý máselesi Úkimettiń turaqty nazarynda bolýǵa jáne bıýdjetti daıyndaý kezinde eskerilýge tıis.
«Búgin biz qarastyryp otyrǵan zań jobalary aldaǵy úsh jyldaǵy el damýyn aıqyndaıdy. Olar – Prezıdenttiń Joldaýynda jáne onyń saılaýaldy baǵdarlamasynda qoıylǵan mindetterdiń kórinisi. Sondaı-aq bul qujattarda «AMANAT» partııasy saılaýshylarǵa bergen ýádeleriniń oryndalýy da qamtyldy. Osy baǵdarlamalyq qujattardyń barlyǵy qarjylyq turǵyda tolyq qamtamasyz etilýge jáne eń joǵary deńgeıde júzege asyrylýǵa tıis. Óz kezeginde depýtattar jaýapty memlekettik organdarmen birge bıýdjet qarajatynyń tıimdi jáne ýaqtyly ıgerilýin muqııat qadaǵalaýy kerek. Ár teńge ekonomıkany ártaraptandyrýǵa baǵyttalýy, azamattardyń ıgiligi úshin paıdalanylýy qajet», - dedi Erlan Qoshanov.
Sonymen qatar Májilis spıkeri «Aýyl amanaty» jáne «Aýyl – el besigi» jobalaryn qarjylandyrýǵa qatysty problemalarǵa nazar aýdardy, sondaı-aq Prezıdenttiń Ulttyq qordan bólinetin transfertti azaıtý týraly tapsyrmasyn eske saldy.
«Aldaǵy úsh jylda Ulttyq qordan bólinetin transfertti tómendetýdiń alǵysharttaryn kóre almaı otyrmyz. Bul – Úkimettiń bıýdjetti júıeli josparlaı almaýynyń kórinisi. Bıýdjet kirisin tolyqtyrý rezervin tıimsiz shyǵyndardy ońtaılandyrýdan jáne bolashaq urpaqtyń qarajatyn paıdalanýdy barynsha azaıtýdan izdeý kerek. Eń bastysy, Prezıdent aıtqandaı, jańa tabys kózderin izdep, ınvestorlardy ekonomıkanyń túrli salasyna belsendi tartý qajet», - dedi ol.
Premer-Mınıstrdiń orynbasary – Ulttyq ekonomıka mınıstri Nurlan Baıbazarov josparly kezeńde Ulttyq qordyń taza valıýtalyq aktıvi boljam boıynsha 2025 jyly 62,2 mlrd AQSh dollaryn jáne 2026-2027 jyldary 69,9 – 78,7 mlrd AQSh dollaryn quraıtynyn atap ótti. Al 2025-2027 jyldarǵa arnalǵan respýblıkalyq bıýdjetke kepildendirilgen transfert mólsheri jyl saıyn 2 trln teńge kóleminde aıqyndaldy.
Óz kezeginde, Qarjy mınıstri Mádı Takıev respýblıkalyq bıýdjetke túsetin túsimder kólemi boljam boıynsha 2025 jyly – 21,7 trln teńgeni, 2026 jyly – 19,4 trln teńgeni, 2027 jyly – 20,9 trln teńgeni quraıtynyn jetkizdi. Aldaǵy jylǵy bıýdjet shyǵyny byltyrǵymen salystyrǵanda 1,7 trln teńgege ulǵaıta josparlanyp, 25,8 trln teńgeni qurap otyr. Bul rette, 2025 jyly áleýmettik salaǵa 9,8 trln teńge baǵyttaý josparlanýda. Bul –jalpy shyǵyndar kóleminiń 38%-yn quraıdy.
Májilis depýtaty, jumys tobynyń jetekshisi Erkin Ábil parlamentshiler bıýdjet jobasymen jumys isteý barysynda zań jobalaryna 250-ge jýyq túzetý engizgenin málimdedi. Atap aıtqanda, óńirlerde bekitilgen is-sharalardy iske asyrý rezervteriniń bolýyn eskere otyryp, kóptegen jergilikti joba boıynsha qarjylandyrý máselesi qaıta qaraldy.
«Bıyl óńirler kiris boıynsha óz josparyn 765 mlrd teńgege asyra oryndady. Osylaısha, olar jekelegen máselelerdi jergilikti bıýdjetter esebinen derbes sheshe alady. Bul rette, depýtattar Prezıdent pen partııamyzdyń baǵdarlamalaryn, atap aıtqanda «Aýyl – el besigi» baǵdarlamasy men halyqty aýyz sýmen qamtamasyz etý jobalaryn iske asyrý úshin qosymsha 15 mlrd teńgeden bólýdi usyndy», - dedi ol.
Sondaı-aq Erkin Ábil 2025-2029 jyldarǵa arnalǵan áleýmettik-ekonomıkalyq damý boljamynda shıkizat baǵasy men álemdik qarjy naryǵyndaǵy jaǵdaı tym optımıstik turǵyda kórinis tapqanyn aıtty. Atap aıtqanda, bazalyq stsenarııdi iske asyrý sharalary jalpylanǵan jáne deklaratıvti sıpatqa ıe jáne damý bıýdjetimen baılanyspaıdy.
Fraktsııa jıynynda Májilis depýtattary Ashat Aımaǵambetov, Erlan Saırov, Tatıana Saveleva, Nartaı Sársenǵalıev, Berik Beısenǵalıev jáne t.b. sóz sóıledi. Halyq qalaýlylary Úkimet ókilderine birqatar suraq qoıyp, tolyqqandy jaýap aldy.