Árbir 11-sekýndta álemde ana men bala ólimi tirkeledi
Jetistikterge qaramastan, júktilik nemese bosaný kezinde árbir 11-sekýndta bir áıel nemese shaqalaq kóz jumady. BUU Balalar qory (ıÝNISEF) men Dúnıejúzilik densaýlyq saqtaý uıymy (DDSU) ázirlegen jańa baıandamada atap ótilgendeı, kóbine mundaı qaıǵyly oqıǵalardyń aldyn alý múmkindigi bolǵan. Buǵan Shvetsııa úlgi bola alady. Onda dúnıege kelgen barlyq náresteler men olardyń analary aman qalady.
Qujatta álemdegi ana men sábı ólim-jitiminiń statıstıkalyq málimetteri keltirilgen.
2000 jyldan bastap bala óliminiń deńgeıi eki esege tómendegen, al ana ólimi – sapaly jáne qoljetimdi medıtsınalyq kómektiń arqasynda úsh esege azaıǵan. Soǵan qaramastan, álemde jyl saıyn 2,8 mln júkti áıel men náreste qaıtys bolady. 2017 jyly júktilik pen bala bosaný kezindegi asqynýlar saldarynan 290 myń áıel kóz jumǵan. 2018 jyly 6,2 mln bala 15 jasqa deıin ómir súrgen. Onyń ishinde 5,3 mln bala bes jasqa deıin jáne jartysy 12 aıǵa deıin kóz jumǵan.
«Ár adamdy qaýipsiz, qoljetimdi jáne sapaly medıtsınalyq kómekpen qamtamasyz etetin elderde áıelder men balalar aman qalyp, ári qaraı ómir súrýde», - dep málimdedi DDSU bas dırektory Tedros Adhanom Gebreıesýs.
DDSU men ıÝNISEF birlesken málimdemede dúnıejúzi elderin áıelder men balalardy qutqarýǵa baǵyttalǵan sharalardy jolǵa qoıýǵa shaqyrdy. Sarapshylardyń atap ótýinshe, júkti áıelder durys tamaqtanbaıtyn, gıgıena saqtalmaıtyn jáne akýsher dárigerler jetispeıtin kedeı memleketterde nárestelerge qaýip tónýde.
Osy sebepti, Saharadan bastap Afrıkanyń ońtústigindegi elderde júktilik jáne bosaný kezinde áıelderdiń ajal qushý kórsetkishi baı óńirlerge qaraǵanda 50 ese joǵary. Balalar ólimi boıynsha statıstıka da osyndaı.
«Búkil álemde balanyń dúnıege kelýi – qýanyshty oqıǵa. Soǵan qaramastan, árbir 11-sekýnd keıbireýler úshin otbasylyq qasiretke aınalyp otyr», - dedi ıÝNISEF atqarýshy dırektory Genrıetta Fore.
Baıandama deregi boıynsha, 2018 jyly Saharadan bastap Afrıkanyń ońtústigindegi elderde bes jasqa tolmaǵan árbir 13-bala kóz jumsa, Eýropa elderinde bul qaıǵyly jaǵdaı árbir 196 balaǵa tán. ıÝNISEF sarapshylary Ońtústik Azııadaǵy ana men bala óliminiń joǵary deńgeıine alańdaýly. Osyndaı statıstıkalardyń basty sebebi – kedeılik pen teńsizdik.