Aral teńiziniń qurǵap qalǵan bóligine eki jylda 5 mln túp sekseýil egilgen - komıtet
«2018-2020 jyldary Qazaqstan Respýblıkasynyń Ekologııa, geologııa jáne tabıǵı resýrstar mınıstrliginiń Orman sharýashylyǵy jáne janýarlar dúnıesi komıteti Koreıa Respýblıkasynyń Koreı orman qyzmeti jáne bıoártúrlilikti saqtaý qorymen birlese otyryp, Aral teńiziniń qurǵap qalǵan túbindegi 13,300 ga aýmaqqa 5 mln túp sekseýil kóshetin otyrǵyzdy. Bul jumys «Qyzylorda oblysyndaǵy Aral teńiziniń qurǵap qalǵan túbin fıto-ormandy qalpyna keltirý» jobasy aıasynda júzege asyryldy. Oǵan Koreıanyń orman qyzmeti 1,7 mıllıon dollar ınvestıtsııalady», - dep jazady Sáken Dildahmet.
Onyń habarlaýynsha Aral teńiziniń qurǵaýynan burynǵy sý aıdynynyń 6 mıllıon gektardan astamy bosap qalǵan. Jyl saıyn aýaǵa Aral teńiziniń qurǵaǵan túbinen 100 mıllıon tonnadan astam tuz, shań men qum ushady. Klımattyq jaǵdaıdyń ózgerýiniń daýsyz belgileri bar. Sonymen qatar jeldiń áserinen paıda bolatyn tuz ben shańnyń qorshaǵan ortaǵa aıtarlyqtaı zııan tıgizetini de belgili.
«Osyǵan baılanysty 1980-shi jyldan bastap Qazaqstan ormanshylary Aral teńiziniń qurǵaǵan túbine sekseýil otyrǵyzý arqyly qum men tuzdy daýyldarynyń barynsha aldyn alýda. Aral teńiziniń qurǵaǵan túbinde ormandy qalpyna keltirý - ekologııalyq jaǵdaıdy jaqsartýǵa baǵyttalǵan sharalar keshenine engizilgen. Qyzylorda oblysynyń orman sharýashylyqtary jyl saıyn 10 myń gektardan astam jerge sekseýil otyrǵyzady. Onyń 6 500 gektary Aral teńiziniń qurǵaǵan túbinde jatyr. Jobany ǵylymı turǵyda qoldaý aıasynda Aral teńiziniń qurǵaǵan túbinde Koreıa ýnıversıtetiniń zertteýshileri jasandy ekpelerdiń topyraq qasıetine áseri týraly biregeı zertteýler júrgizdi», - dep jazady komıtet ókili.
Bir sekseýil butasynyń tamyry shamamen 4 tonna qumdy ustaı alady. Aral teńiziniń qurǵaǵan túbi úshin Qazalyda arnaıy sekseýil kóshetteri ósiriledi. Tálimbaqtyń aýdany 32 gektar. Jyldyq ónimi 4 mln sekseýilden asady. Sekseýil ormandarynyń ósý aýdandaryn saqtaý jáne olardyń joıylýyna jol bermeý úshin Orman sharýashylyǵy jáne janýarlar dúnıesi komıtetiniń buıryǵymen sekseýil ormandarynda 2023 jyldyń 31 jeltoqsanyna deıin aǵash kesýge, sondaı-aq respýblıkanyń saýda oryndarynda sekseýil satýǵa tyıym salynǵan.
«Ortalyq Azııadaǵy sekseýildiń kóbi Qazaqstan aýmaǵynda ornalasqan. Qazaq orman qyzmetiniń amal-ádisi – dalanyń shólge aınalyýymen kúreste eń sátti tájirıbe sanalady. Jalpy 1980-2000 jyldar aralyǵynda Araldyń qurǵap qalǵan bóligindegi 190 myń ga aýmaqqa sekseýil otyrǵyzylǵan», - dep túıdi Sáken Dildahmet.