Arab memleketteriniń Katarmen baılanysyn úzýi: sebepteri men saldary

ÁBÝ-DABI.QazAqparat - Dúısenbi kúni Saýd Arabııasy, BAÁ, Bahreın, Iemen jáne Egıpet Katar memleketimen dıplomatııalyq baılanystaryn úzdi. Parsy shyǵanaǵyndaǵy arab elderi monarhııalar blogynyń irgesi sógilýiniń sebepteri týraly tilshimiz habarlaıdy.

Saýd Arabııasy
Dohamen dıplomatııalyq baılanysty toqtatý jónindegi habarlama aldymen Saýd Arabııasynan keldi. Saýdııa baspasóziniń habarlaýynsha, Er-Rııad  «bul sheshimdi Saýd Arabııasynyń ishki qataryndaǵy ózara tartystardy kúsheıtip, koroldiktiń egemendigin ydyratýǵa baǵyttalǵan jáne lańkester men ekstremısterge qoldaý kórsetý boıynsha Katar bıligi tarapynan jasalǵan júıeli jáne óreskel buzýshylyqtardan keıin qabyldaǵan».

Ekstremıstik toptar qatarynda Saýd Arabııasy Katardy «Musylman baýyrlar», «Islam memleketi», «Ál-Kaıda» uıymdaryna qoldaý kórsetip, ony jasyryp kelgeni jáne olardyń qyzmetin telearnalar arqyly nasıhattaǵany úshin aıyptady.

Er-Rııadtyń málimdemesinde  «Katar sondaı-aq, Irannyń yqpalyndaǵy Saýd Arabııasynyń Katıf provıntsııasy jáne kórshiles Bahreın Koroldigindegi terrorıstik toptardyń qyzmetin qoldaıdy. Doha el ishinde jáne shet elderdegi birlikti turaqsyzdandyrýǵa talpynýshy ekstremısterdi qabyldap, qarjylaı qoldaý kórsetip, jasyrýmen aınalysady. Katar buqaralyq aqparat quraldaryn arab eli arasyndaǵy ishki tartysty kúsheıtý maqsatyna paıdalandy. Sondaı-aq, Doha bıliginiń Iemendegi zańdy úkimetti qoldaý jónindegi koalıtsııa qurylǵannan keıin de «hýsıt» jaýyngerlerine qoldaý kórsetip kelgendigi belgili boldy», - delingen.

BAÁ
BAÁ Syrtqy ister mınıstrliginiń málimdemesinde Saýd Arabııasynyń Katarǵa qatysty ustanymyn tolyq qoldaıtyndyǵy jáne memleket Parsy shyǵanaǵyndaǵy turaqtylyq pen qaýipsizdikke qaýip tóndirip, Parsy shyǵanaǵyndaǵy arab memleketterimen aradaǵy mindetter men kelisimderden bas tartyp, qıturqy áreketter jasaıtyndyǵy aıtylǵan.

BAÁ Katardyń dıplomatııalyq mıssııasyna Ábý-Dabı «Doha saıasaty óńirdegi turaqtylyq pen qaýipsizdikti shaıqaltady» dep málimdegennnen keıin, eldi tastap shyǵýy úshin 48 saǵat berdi. BAÁ Katar azamattaryn elden ketýleri úshin 14 kún beriletindigin eskertti. Sonymen qatar, Katar azamattaryna «BAÁ arqyly ótýine» tyıym saldy. Óz kezeginde emırattyqtarǵa da kórshiles emırat eline barýǵa jáne Katar arqyly ótýine tyıym salyndy.

Bahreın
Bahreın de «Koroldiktegi turaqtylyq pen qaýipsizdikti shaıqaltqany úshin jáne emırattyń ishki isterine aralasqan Katar áreketterine» oraı kórshisimen qarym-qatynasty toqtatýǵa sheshim qabyldady.
Bahreın málimdemesinde de Katardyń buqaralyq aqparat quraldaryna jel berip, Iranmen qatysty lańkestik áreketterge qoldaý kórsetetindigi aıtylǵan.
Munda da Katar azamattarynyń Bahreın aýmaǵynnan ketý merzimi 14 kún bolsa, al Katar dıplomatyna elden tastap shyǵýyna 48 saǵat ýaqyt berildi.
Sondaı-aq, Bahreın óziniń azamattarynyń qarym-qatynas úzilgendikten Katarǵa barýyna jáne onda turýyna tyıym saldy.

Egıpet
Egıpet jasaǵan málimdemede Katarmen baılanysty úzýdiń negizgi sebepteriniń biri Katardyń Mysyr terrorıstik top retinde qarastyratyn «Musylman baýyrlar» uıymyna qoldaý kórsetýi.
«Sonymen birge,  Katar «Ál-Kaıdanyń» ıdeologııasyn nasıhattap, «Islam memleketi» uıymyna jáne Sınaıdaǵy lańkestik áreketke qoldaý kórsetti. Katar Egıpettiń jáne aımaqtaǵy basqa elderdiń ishki isterine aralasýdy talap etti, bul arab elderindegi ulttyq qaýipsizdikke qater tóndirip,  arab qoǵamynda búlikshilik jáne janjal shyǵý qaýpin týdyratyn», - delingen Egıpet SІM-iniń málimetinde.  

Iemen
Iemen úkimeti Katardy el aýmaǵyndaǵy jaýlary - «hýsıt» qozǵalysymen baılanysy úshin aıyptaıdy, dep habarlaıdy eldegi Saba memlekettik aqparattyq agenttigi. Iemen úkimetiniń málimdemesinde «Katardyń shııt sodyrlarymen  (hýsıt) baılanysy barlyǵy jáne ekstremıstik toptardy qoldaıtyn áreketi áshkere boldy», - delingen.
Sonymen birge, Saýd Arabııasy Katarmen áýe, sý jáne teńiz shekaralaryn japty. BAÁ, Bahreın jáne Egıpet te Katarmen áýe jáne teńiz shekaralaryn japty. Buǵan qosa arab koalıtsııasy Katardyń Iemendegi legıtımdilikti qalpyna keltirý máseleleri jónindegi kelissózderge qatysýyn toqtatqandyǵyn jarııalady.
Arab sarapshylarynyń basym bóligi arab elderi monarhııalarynyń Katarǵa qatysty qoqan-loqqysyn Er-Rııadqa AQSh Prezıdenti Donald Tramptyń kelýimen baılanystyrady. Olardyń oıynsha, Qurama Shtattary arab odaqtastaryna lańkestik áreketke qarsy kúreste qoldaý bildirip, Er-Rııad pen onyń jaqtastaryna uzaq ýaqyt boıy arab elinde aıryqsha ustanymda bolǵan Katarmen «qatań talap» qoıýǵa múmkindik beretinine sendirgen.
Alaıda, osynshalyqty «qatań» sanktsııalar men AQSh qoldaýyndaǵy arabtar monarhııalarynyń bir aýyzdy bolýy Katar elıtasyn kórshilermen dereý til tabysý joldaryn izdestirýge májbúr etýi múmkin. Óıtkeni, Saýd Arabııasy jáne basqa da seriktesterdiń Katarǵa qarsy budan da radıkaldy qadamdarǵa barýy ábden múmkin.