Ár adam ǵalamtorǵa shyqqan materıal jóninde oı-pikirin jazatyn bolsa, mádenıetti jazýy kerek - Májilis depýtaty R. Sárpekov

ASTANA. Mamyrdyń 13-i. QazAqparat /Aıdyn Báımen/ - Búgin Májiliste «Qazaqstan Respýblıkasynyń keıbir zańnamalyq aktilerine aqparattyq-kommýnıkatsııalyq jeliler máseleleri boıynsha ózgerister men tolyqtyrýlar engizý týraly» zań jobasy ekinshi oqylymda talqyǵa tústi. Buǵan deıin de zań jobasy birneshe otyrystarda keń aýqymda talqyǵa salyndy. Osy zań jobasy týraly zańger,

Mәjilis depýtaty Ramazan Sәrpekov өz oıymen bөlisken edi. ? Ramazan Құmarbekұly, әýeli atalғan zaң jobasynyң kөzdegen maқsaty jөninde aıtyp өtseңiz? ? Keıbir adamdar jasyryn attardy paıdalanyp, bireýge ұnaı ma, ұnamaı ma, oғan қaramaı, oı-pikiriniң barlyғyn қalaı bolsa, solaı jazyp jatқan oқıғalar kөbeıip ketti. Sondyқtan қoғam tarapynan osy bir olқylyқty zaң arқyly tәrtipke keltirý jөninde ұsynystar jıi tүsip jatyr. Soғan oraı zaңdarғa tүzetýler engizildi. Әr adam ғalamtorғa shyққan materıal jөninde oı-pikirin jazatyn bolsa, mәdenıetti, әdepti tүrde dұrys jazýy kerek. Өziңiz kөrip jүrsiz, bireý қyzdyң esimimen, ekinshisi ұldyң atymen, biri әdepti sөılemder jazsa, ekinshisi oғan neshe tүrli mәdenıetsiz jaýap қaıtarғanyn kezdestirýge bolady. Oғan eshkim eshқandaı shara қoldanyp jatқan joқ. Olardyң jazғanyn bala da, jastar da oқyp otyr, әke-sheshe de, қarııa da oқıdy. Bұdan jastar қandaı өnege-tәrbıe alady? Kimdi tәrbıelep otyrmyz? Sondyқtan mұndaı kemshilikterdi retteıtin, tәrtipke keltiretin ýaқyt jetti dep esepteımin. Eң basty mәsele, elimizdiң tәýelsizdigine, eldiң arasyndaғy ұltaralyқ yntymaқtyғymyzғa, dinı jәne nәsildik mәseleler boıynsha aғaıyndyқ қatynastar arasynda, nashaқorlyқ pen әdepsiz, jalaңash tәrtipsizdikterge үgitteıtin materıaldar bolsa, bizdiң Ata zaңymyzdyң 5-babynda ondaı jөnsizdikterge jol berýge bolmaıtyny jazylғan. «Jaman aıtpaı, jaқsy joқ» degendeı, қazir әlemniң bәrin dүrliktirgen ekstremıstik, terrorıstik әreketterdiң bolyp jatқany jasyryn emes. Mұndaı oқıғalar birқatar elderde oryn alғanyn sheteldik telearnalardan kөrip, baspasөzden oқyp jүrmiz. Bir-aқ aýyz sөzben eldi dүrliktirip jiberýge bolady. Sondyқtan mұndaı әreketterge shaқyrғan jymysқy үndeýler ғalamtorғa shyғatyn bolsa, ony der kezinde toқtatý қajet. «Elim, jerim» deıtin zııaly қaýym өkilderi bұl zaң jobasyn қoldaıdy jәne tүsinýshilikpen қaraıdy dep oılaımyn. Bұқaralyқ aқparat құraldarymen jұmys isteýdi bızneske aınaldyryp otyrғandar kөp. Қazirgi kezde memlekettiң mүddesin kөzdemeı, jeke basyna tabys tabýdy oılaıtyndar az emes. Sondyқtan zaңғa der kezinde өzgerister engizilýde. ? Ғalamtor әlemdi sharlap ketti. Saıttardyң mıllıondaғan tүri bar. Solardyң bәrin zaңmen қadaғalap otyrýdyң mүmkindigi bola ma? ? Mәseleniң barlyғyn retteý үshin bir nәrseni bүldirip alyp, soңynan sұraýdyң қajeti joқ. Retke keltirý saıttardy tirkeýden bastalady. Mysaly, biz jeke basymyzғa құjat alatyn bolsaқ, barlyқ қajetti құjattardy tәrtipke keltirip tapsyrýymyz kerek қoı. Nemese shaғyn kәsipkerlikpen aınalysatyn bolsaқ ta, өzimizdiң kәsiporynnyң nemen aınalysatyny, maқsaty jөninde onyң jarғysynda, basқa da құjattarymyzda jazyp kөrsetýimiz mindetti. Memleket sony zaңmen talap etip otyr. Al bұl jerde tirkeý kezinde olқylyқtar kөp. Әp degennen sony tәrtipke keltirip alýymyz kerek. Ekinshi oқylymda zaң jobasy talқyғa salynarda men osyndaı ұsynys engizeıin dep otyrmyn. Saıttyң tirkelýden bastap, jұmys istep otyrғan ýaқytynyң barlyғyn қadaғalap otyrýy kerek. Bүgingi taңda aқparattandyrý jөnindegi agenttiginiң bekitken jalғyz ғana erejesi bar eken. Mәdenıet jәne aқparat mınıstrligi, Bas prokýratýra jәne atalғan Agenttik birlese otyryp, ishki ınternet resýrstarymyzғa tekserý jүrgizetin jәne bizdiң elge syrttan kelip jatқan ғalamtordaғy өnimderdi қarap otyrý үshin jetildirilgen ereje қabyldaýy kerek dep oılaımyn. Bұl jerde saıttardyң jұmysyna kedergi jasap, ғalamtorғa shyғarmaı қoıý jөninde әңgime bolyp otyrғan joқ. Bizdiң eldik ұstanymymyzғa қaıshy keletin өnimderdi jarııalasa ғana, onyң қyzmetin toқtatý jөninde mәsele қarastyrylyp otyr. Mүmkin osyndaı saraptama jasap otyratyn ұıym құrý kerek bola ma, ol jaғyn da oılastyrғanymyz jөn. ? Bizdiң elimiz nege jedel tүrde zaңdarғa өzgeris engizip, әlgindeı әreketterdiң jolyn kesýdi қarastyryp otyr. Әlde bұғan deıin sondaı әreketter jasalғandyғy jөninde mәlimet bar ma? ? Қazir aқparattyқ-kommýnıkatsııalyқ sala өte jedel қarқynmen өrkendep keledi. Biz bұғan deıin bireýdiң blogy, ekinshi bir adamnyң jeke saıty bar ekenin biletinbiz. Bүgingi taңda ғalamtordy paıdalanýshylar men oғan shyғyp jatқan adamdardyң materıaldaryn esepke alýdyң өzi қıyn bolyp ketti. Kүnnen-kүnge өzgerip jatқan dүnıe. Ғalamtorda haker degenniң bar ekenin jaқsy bilesiz. Қazir үlken bızneske aınalyp otyrғany belgili, tipti AҚSh-tyң baқylaý organdarynyң mәlimetterine jol taýyp, sony jarııa қylyp otyrғan jaғdaılar bar. Biz ne sonda pәle қaıdan, қaı kүni keledi dep kүtip otyrýymyz kerek pe? Bizdiң қorғanys jәne қaýipsizdigimizge қatysty memlekettik құpııalarymyzdy bireý jarııa etkennen keıin baryp jұmys isteýimiz kerek pe? Oryn alýy mүmkin әrbir zaңsyz әreketterdiң aldyn alýymyz қajet. Biz osy tұrғysynda jұmys istep jatyrmyz. Bұl jerde bizdi bireý қorқytyp otyr, nemese bir jerden bir mәlimet shyғyp қaldy degen sebepten emes. Mysaly, keıbir elderde jasalғan laңkestik әreketterden sәl bұryn sol oқıғanyң sondaı jerde oryn alatyny jөninde ғalamtorda mәlimetter shyққan. Ony sıgnal deıdi. Jalpy, ғalamtorda bolsyn, gazette bolsyn, bir adamnyң, nemese zaңdy tұlғanyң bedeline nұқsan keltiretindeı өtirik mәlimetter jazylatyn bolsa, jalpy tәrtippen sotқa ar-namysty қorғaý tұrғysynda talap-aryz berý kerek. Sol arқyly sheshýge bolady. ? Keıbir azamattar osy zaң қabyldansa, adamdardyң aқparat alýyn shekteıdi degen pikir aıtty. Bұғan ne deısiz? ? Bұl jeke adamnyң pikiri ғoı, naқtyly mysal bar ma? Jalpylama shekteıdi degen pikir bireý ұıyқtap jatyp tүs kөrdim degen sөzben birdeı. Bүgingi kүni osyғan tirelip қalyp, meniң mynadaı mұқtajyma, jұmysyma kedergi bolady deıtin, қajetti materıal alýyma shekteý қoıyldy degen adam bolsa, tyңdaýғa әzirmin. Sol adamnyң mәselesin sheship berýge kөmekteseıik. Adam үshin қajetti rýhanı, әdebı, mәdenı, tarıhı, basқa da қoғamғa қajetti tұrғydaғy barlyқ өrkenıet baılyқtaryn shektep otyrғan zaң joқ. Қaı tilde alamyn dese de, erki bar. Meniң zaңger retinde aıtarym, bұl zaң қabyldanғanda, eshkimniң құқy shektelip қalmaıdy. ? Pikir bildirgeniңizge raқmet.