Antıdenesi barlar vaktsına ala ma, ekpeniń jaǵymsyz áseri qandaı

ÓSKEMEN. QazAqparat – Dúnıejúzin dúr silkindirgen koronavırýsty jeńýdiń jalǵyz joly – vaktsına. Alaıda elimizde áli kúnge deıin buny túsinbeı, ekpe alýdan bas tartyp júrgender joq emes. Kóptiń kókeıinde úreı men túrli saýaldar bar. Osy rette, Shyǵys Qazaqstan oblysyndaǵy otbasylyq-dárigerlik ambýlatorııanyń bas dárigeri vaktsına týraly jıi qoıylatyn suraqtarǵa jaýap berdi.

- Vaktsınanyń quramy qandaı jáne onyń aǵzaǵa zııany bar ma?

- Vaktsınanyń adamǵa esh zııany joq. Ekpeni óndirý tehnologııasy burynnan bar. Ony jasaǵan kezde vırýstyń gendik tizbegi alynady. Bıotehnologııanyń kómegimen juqpaly aýrýǵa qarsy áser etetin fragment alynyp tastalady. Biraq aqýyzdardan turatyn vırýstyń ishki qabyǵy saqtalady jáne denege enip, ımmýndyq júıege vırýsty anyqtaýǵa múmkindik beredi. Mundaı vaktsına juqpaly aýrýdy týdyrmaıdy ári denege teris áser etpeıdi. Sondyqtan vaktsınadan qoryqpaý kerek.

- Ekpe adam boıyndaǵy jasyryn aýrýlardy ýshyqtyra ala ma?

- Sozylmaly aýrýlardyń órshýi vaktsınaǵa emes, koronavırýsqa tán. Eger indetten ada bolsańyz, onda ekpe eshqandaı aýrýdy ýshyqtyra almaıdy.

- Keıbir azamattarda vaktsına alǵannan keıin álsizdik baıqalady. Bul ekpeniń jaǵymsyz áseri me?

- Vaktsınatsııalaýdan keıin birneshe kún ishinde ál-aýqattyń nasharlaýy qalypty jaǵdaı. Reaktsııalar kez kelgen vaktsınany engizgende paıda bolýy múmkin. Bul degenimiz, ımmýndyq júıe antıgenge áser etip, vırýsqa qarsy antıdeneler paıda bola bastady. Barlyq adamda vırýsqa qarsy ımmýnıtet ártúrli jolmen qalyptasady. Mundaı jaǵymsyz reaktsııalar vaktsınadan keıin baıqalady. Kóbinese olar dene temperatýrasynyń joǵarylaýymen, álsizdikpen nemese ınektsııa ornynyń aýyrsynýmen kórinedi. Bul áser 1-3 kún aralyǵynda eshqandaı emdelýsiz jáne qandaı da bir saldarsyz ózdiginen ótedi. Eger vaktsına alǵannan keıin temperatýrańyz qatty joǵarylasa, onda dárigerdiń keńesine júgingenińiz abzal.

- Vaktsına aǵzanyń reprodýktıvti fýnktsııasyna áser ete me?

- Vaktsınalardyń reprodýktıvti fýnktsııaǵa áseri - bul jaı boljam ǵana. Mundaı boljamdardy tipti 50 jyldan astam ýaqyt boıy qoldanylyp kele jatqan ekpelerge qatysty da aıtqan bolatyn. Dese de buny birde-bir zertteý rastamady. Vaktsınalarda adamnyń jynystyq jáne endokrındik júıelerine áser etetin komponentter joq. Sonymen qatar júktilikti josparlaǵandar úshin vaktsına alý qajet. Bul áıeldi koronavırýstyń yqtımal áserinen qorǵaıdy.

- Eger adamda antıdeneler bar bolsa, sonda da ekpe alý kerek pe?

- Jalpy, vaktsınatsııalaýdan buryn antıdenelerdiń bar-joǵyna qan tapsyrýdyń qajeti joq. Sondyqtan antıdene bolsa da vaktsına alý qajet. Adamdar neǵurlym vaktsınatsııalanbaǵan saıyn, vırýstyń patogendik qasıetterin arttyra otyryp, mýtatsııaǵa ushyraý múmkindigi kóbirek bolady.

- Eger adamda júrek aýrýyna kúdik nemese allergııa bolsa, qandaı vaktsına alǵan durys?

- Qazaqstan aýmaǵynda paıdalanýǵa ruqsat etilgen vaktsınalardyń barlyǵy tıisti sertıfıkattaýdan ótken. Olar azamattardyń qandaı da bir sanatyna arnalmaǵan. Bul ekpelerdi bárine salýǵa bolady. Eshqandaı erekshelik joq. Biraq eger sizde júrek aýrýyna kúdik bolsa jáne dıagnozyńyz áli qoıylmasa, terapevtke tirkelýdi, dıagnostıkalyq zertteýlerden ótýdi jáne kardıologpen keńesýdi usynamyn. Sodan keıin ǵana vaktsına alyńyz. Eger tirkelgen bolsańyz jáne aýrýyńyz belgili bolsa, onda jaǵdaıyńyz turaqty dep baǵalanady. Sondyqtan vaktsına alýǵa esh kedergi joq.

Allergııage qatysty aıtar bolsaq, eń áýeli biz qandaı allergııa týraly aıtyp otyrǵanymyzdyń basyn ashyp alaıyq. Óıtkeni ár allergııanyń kórinisteri ártúrli. Vaktsınatsııalaýǵa absolıýtti qarsy kórsetilim - bul ádette josparly túrde qoıylǵan aldyńǵy ekpelerge allergııalyq reaktsııalardyń bolýy. Eger maýsymdyq allergııa bolsa, onda árıne, tekserý kezinde terapevtke habarlaý qajet. Sodan keıin ol sizge vaktsına alýǵa bola ma, joq pa, sony sheshedi.

- Áńgimeńizge kóp rahmet!