Analarǵa kerek keńes: Júktiliktiń bastapqy kezeńinen bosanǵanǵa deıin
Áleýmettik medıtsınalyq saqtandyrý qory málimetinshe, 2020 jyldyń qorytyndysy boıynsha júkti áıelderdi tekserý aıasynda 300 myńnan astam bıohımııalyq skrınıng, 522 myń ÝDZ, 4617 ınvazıvti prenataldy dıagnostıka qyzmeti, onyń ishinde molekýlalyq tsıtogenetıkalyq zertteýler, 83 myń genetıkterdiń konsýltatsııalary ótkizildi.
Júkti áıelder tegin medıtsınalyq kómektiń kepildendirilgen kólemi aıasynda nemese mindetti áleýmettik medıtsınalyq saqtandyrý júıesi boıynsha medıtsınalyq qyzmet alý úshin júktiliktiń on eki aptasyna deıin ózi tirkelgen emhanaǵa medıtsınalyq esepke turýǵa mindetti.
Aıaǵy aýyr áıel emhanaǵa birinshi ret júgingen kezde akýsher-gınekolog, jalpy tájirıbelik dáriger (JTD) nemese alǵashqy medıtsınalyq-sanıtarlyq kómek ortalyǵynyń ýchaskelik terapevti:
1) anamnezdi jınaıdy, júkti áıelde jáne týystarynda aýrýlardyń (qant dıabeti, arterııalyq gıpertenzııa, týberkýlez, onkologııalyq aýrýlar jáne t. b.) bolýyn, týa bitken damý kemistikteri jáne tuqym qýalaıtyn aýrýlary bar balalardyń týýyn anyqtaıdy;
2) bala kezinde jáne eresek jasta bolǵan aýrýlarǵa (somatıkalyq jáne gınekologııalyq), operatsııalarǵa, qan men onyń komponentterin quıýǵa nazar aýdarady;
3) anamnezdi jınaý kezinde «Medıtsınalyq genetıka» mamandyǵy boıynsha dárigerge jiberý úshin týa bitken jáne tuqym qýalaıtyn patologııa boıynsha (ýltradybystyq skrınıngsiz jáne analyq sarysý markerlerin taldaýsyz) mynadaı aıǵaqtarǵa sáıkes «qater» tobyn anyqtaıdy: júkti áıeldiń jasy 37-de jáne odan assa, anamnezinde genetıkalyq aıǵaqtar boıynsha júktilikti úzý jáne DPR nemese hromosomalyq patologııasy bar balanyń týýy, monogendi tuqym qýalaıtyn aýrýǵa shaldyqqan balanyń týýy, hromosomalyq nemese gendik mýtatsııanyń tuqym qýalaýy, aýyr akýsherlik anamnez (óli týý, ádettegi túsik túsirý jáne basqalar);
4) júktiliktiń birinshi úsh aılyǵynda analyq Sarysý markerlerin taldaý úshin júkti áıelderdi qan alýǵa jiberedi jáne júktiliktiń birinshi, ekinshi jáne úshinshi aılyqtarynda ýltradybystyq skrınıngti taǵaıyndaıdy;
5) urpaqty bolý fýnktsııasynyń erekshelikterin zerdeleıdi;
6) jubaıynyń densaýlyq jaǵdaıyn, qan tobyn jáne rezýs tıistiligin naqtylaıdy;
7) erli-zaıyptylar jumys isteıtin óndiristiń sıpatyn, zııandy ádetterdi zerdeleıdi;
8) ýaqtyly zerttep-qaraý úshin júkti áıelderdi 12 aptaǵa deıin erte esepke qoıýdy jáne júktilik anyqtalǵan kúni tirkeýdi júzege asyrady;
9) júktilikti kóterýge qarsy kórsetilimderdiń bolýyn anyqtaıdy;
10) júkti áıelder tirkeliminen jáne FJÁ-dan aldyńǵy júktiliktiń barysy jáne buryn anyqtalǵan somatıkalyq aýrýlar týraly aqparat alý múmkindigin paıdalanady.
11) anyqtalǵan faktorlardy eskere otyryp, júktilikti júrgizýdiń aldyn ala josparyn jasaıdy.
Tekserý nátıjelerin alǵannan keıin:
1) qaýip faktorlaryn eskere otyryp, júkti áıeldiń qandaı da bir topqa jatatyndyǵy aıqyndalady.
2) táýekel faktorlaryn eskere otyryp jáne ana men uryqty tekserýdiń qazirgi zamanǵy tehnologııalaryn paıdalana otyryp, júkti áıeldi baıqaýdyń jeke jospary jasalady.
3) resimdeledi:
- júkti jáne bosanǵan áıeldiń jeke kartasy dárigerdiń baqylaý jazbalaryna arnalǵan medıtsınalyq qujattama
- júkti áıelge alǵashqy barǵan kezde beriletin jáne baqylaý ornyna ári basqa medıtsınalyq uıymdarǵa usyný úshin júktilik kezinde onyń qolynda bolatyn almasý kartasy.
Júkti áıeldi bosanǵanǵa deıin (fızıologııalyq) baqylaý baǵdarlamasy qalypty jaǵdaıda medıtsınalyq uıymǵa 7 ret kelýdi qamtıdy:
Alǵash kelgen kezde áıel myna zertteýlerge jiberiledi:
● jalpy qan jáne zár taldaýy;
● dene salmaǵynyń ındeksi 25.0-den joǵary bolǵan kezde qandaǵy qant;
● qan toby jáne Rh faktory;
● bak. zárdi taldaý;
● onkotsıtologııaǵa jaǵyndy;
● AITV-ǵa IFT jáne gepatıt markerleri;
● Vasserman reaktsııasy;
● bıohımııalyq genetıkalyq markerler.
● birinshi ÝDZ skrınıngi.
● bosanýǵa daıyndyq mektebine barý, otbasy ókilimen mamanǵa barý usynylady.
Ekinshi ret qaralý, ádette, júktiliktiń 16-20 aptasynda taǵaıyndalady. Akýsherlik tekserý, aqýyzǵa zár analızi jáne ekinshi ýltradybystyq skrınıng júrgiziledi.
24-25 apta merzimi ishinde júkti áıel zerthanalyq zertteýlerge jiberiledi (aqýyzǵa zár analızi, qannyń rezýs-teris faktory bar antıdeneler), aldyn-alý is-sharalaryn taǵaıyndaıdy.
30-32 apta merzimi ishinde akýsher-gınekolog júkti áıel men uryqtyń jalpy jaǵdaıyn baǵalaıdy. Osy ýaqytta patsıent Vasserman reaktsııasyn, JITS-ke IFT, aqýyzǵa zár analızi jáne jalpy qan analızin tapsyrady. Osy kezeńde bosanǵanǵa deıingi demalys rásimdeledi.
Júkti áıeldiń kelesi kelýi 36 apta ishinde taǵaıyndalady. Akýsher-gınekolog júkti áıeldiń jáne uryqtyń jalpy jaǵdaıyn baǵalaıdy. Bosanýdyń boljamdy merzimi naqtylanady.
Altynshy keńes ádette bosanǵanǵa deıin 38-40 aptada jasalady. Akýsher-gınekolog, jalpy tájirıbelik dárigeri nemese alǵashqy medıtsınalyq-sanıtarlyq kómek ortalyǵynyń ýchaskelik terapevti de yqtımal asqynýlardyń profılaktıkasyn júrgizedi jáne qajet bolǵan jaǵdaıda júktilikti júrgizý josparyn túzetedi, arterııalyq qysymdy ólsheıdi, syrtqy akýsherlik tekserýdi júrgizedi, jatyrdyń bıiktigin ólsheıdi, aqýyzǵa zár analızine jiberedi.
Júktilikti baqylaý kezinde jalpy tájirıbelik dárigeri nemese alǵashqy medıtsınalyq-sanıtarııalyq kómek ortalyǵynyń ýchaskelik terapevti jáne ýchaskelik akýsher júkti áıelge úıde patronaj júrgizedi.
Júktiliktiń ótýi asqynǵan jaǵdaıda klınıkalyq-dıagnostıkalyq zertteýlerdi shekteýsiz júrgizýdiń jeke jospary jasalady.
Eger patsıent skrınıngterdiń kez kelgenine emhanaǵa taǵaıyndalǵan kúnnen keıin úsh kún ishinde kelmegen jaǵdaıda, ony úıde tonometr, termometr jáne stetoskop bolýy tıis akýsher nemese meıirger patronajǵa alady.
«MÁMS týraly Zańnyń 26-babyna sáıkes jumys istemeıtin júkti áıelder de jarnalardy tóleýden bosatylǵanyn qosymsha habarlaımyz. Bul tulǵalarǵa jeńildik mártebesi QR DSM AJ esepke qoıylǵannan keıin beriledi. Júkti áıelder men analardyń densaýlyq saqtaý salasyndaǵy quqyqtary men mindetteri «Halyq densaýlyǵy jáne densaýlyq saqtaý júıesi týraly» QR Kodeksiniń 81-babymen aıqyndalady», - delingen Áleýmettik medıtsınalyq saqtandyrý qory málimetinde.