Altaı Ábıbýllaev: Qurban aıtta – meıirim men izgilik nasıhattalady
Onyń atap ótýinshe, barsha musylman jamaǵatyna ortaq merekeniń mańyzy erekshe. Sebebi, 3 kúnge sozylǵan bul aıtta musylmandar bir birimen jaqyndasyp, janjaldasqandar tatýlasyp, muqtaj jandarǵa qol ushyn berip, ıslamdaǵy meıirim men izgilik nasıhattalady.
«Derbestikke qol jetkizgennen beri elimiz áleýmettik-ekonomıkalyq jaǵynan jańǵyrýymen qatar, rýhanı jáne mádenı óremiz de kóterilip keledi. Osynyń dáleli retinde Tuńǵysh Prezıdent Nursulan Nazarbaevtyń qoldaýymen musylmandardyń ulyq merekeleri árdaıym joǵary deńgeıde atalyp ótilýde. Sońǵy jyldary qazaq musylmandarynyń talap-tilegi eskerilip, Qurban aıt ulttyq merekelerdiń mártebesine kóterilip, endigi jerde musylmandar arasynda bul dinı meıram memlekettik deńgeıde toılanýda. Osyndaı parasatty bastama halyqtyń arasynda dostyq men birlik bekı túsýge septigin tıgizýde. Biz muny dástúrli dinimiz ıslamǵa kórsetilgen asa zor qurmet dep bilemiz», - dedi ol.
Altaı Ábıbýllaevtyń aıtýynsha, Qurban aıttyń negizgi maqsaty - Alla razylyǵy úshin qurbandyqqa mal shalý. Bul mereke qarsańynda mıllıondaǵan musylmandar Arafat jazyǵynda qulshylyq etip, duǵa oqıdy. Alaıda, bıyl álemdi dúrliktirgen COVID-19 dertiniń saldarynan qajylyq maýsymy shektelgen bolatyn. Osyǵan baılanysy Saýd Arabııa ǵulamalar keńesi adamnyń janyn saqtaý bárinen de mańyzdy ekenin alǵa tartyp, aýyr bolsa da qajylyqqa syrttan musylmandardy qabyldamaý týrasynda sheshim qabyldaǵan. Qalaı degende de mundaı keleńsizdikter aıtýly merekeni basqa qyrynan jan-jaqty ulyqtaýǵa kedergi bola almaıdy.
«Qurban» sózi arab tilinde «jaqyndaý» degendi bildiredi, ıaǵnı jasaǵan saýap ister arqyly júrekti tazartyp, Allaǵa jaqyndaı túsý. Al dinı termındik maǵynasy «sharttarymen sanasa otyryp, qulshylyq nıetimen mal baýyzdaý» degenge saıady. Qurban aıtta qurbandyqqa mal shalý — Hanafı mázhabynda shamasy jetkenderge ǵana ýájip, ıaǵnı mindet. Eń aldymen qurbandyq shalýdyń mánisiniń keńdigin uǵyný úshin dinniń ne ekenin, qulshylyqtyń ne úshin jasalatynyn jaqsy bilgen jón. Qurban shalý – Allaǵa jaqyn bolý úshin, kúnálár keshirilý úshin, shúkir etý úshin jasalýy mindetti. Qurban aıt - qurbandyq shalýmen ǵana shektelmeıdi. Onda adamnyń ishki nıeti, shyn peıili, taqýalyǵy, basqalarǵa janashyrlyǵy tarazyǵa túsedi. Sondaı-aq pendeniń pendeshiligi men márttigi, sarańdyǵy men jomarttyǵy da synalady. Barsha musylman jurtshylyǵyn bir-birine janashyr bolýǵa, qamqorlyq jasaýǵa , ózara meıirimdi bolýǵa shaqyrady. Qalyptasqan ahýalǵa baılanysty, bıylǵy merekede biraz shekteýler bar. Degenmen, ár otbasy óz shańyraǵynda merekeni atap ótýge bolady«, - dedi ortalyq basshysy.
Onyń paıymynsha, elimizde kez kelgen dinı merekeni joǵary deńgeıde atap ótýge barlyq jaǵdaı jasalǵan. Kópultty memlekettiń ustanymy din ókilderine erkindik bergen. Árkim óz dinin erkin nasıhattaýǵa, onyń qaǵıdalaryn oqytýǵa jáne merekelerin toılaýǵa tolyqqandy múmkindik berilgen. Bul óz kezeginde Qazaqstannyń erekshe modeli dese bolady. Qazaqstanda basym kópshilik halyq ıslam ókilderi bolǵandyqtan, onyń eńsesin kóterý tek bizdiń qolymyzda. Islam ádilet pen meıirimdilikke negizdelgen qoǵamnyń uıytqysy bolyp sanalady.
Qazaqstan eldegi ıslamnyń ornyn daralaı otyryp, sheteldik ıslam ókilderimen de yntymaqtasyp jumys isteıdi. Máselen, 2003 jyldan beri 6 márte ótkizilgen Álemdik jáne dástúrli dinder lıderleriniń sezi barysynda Islam dini tarapynan Egıpet, Úndistan, Indonezııa, Túrkııa, Iran, Lıvııa, BAÁ, Kýveıt, Qytaı, Reseı, Qyrǵyzstan, AQSh, Saýd Arabııasy jáne Pákistan elderinen Ál-Azhar ýnıversıtetiniń Joǵarǵy ımamy Sheıh Muhammed Saıd Tantaýı, Búkilálemdik Islam Lıgasynyń Bas hatshysy Sheıh Abdalla Ben Abdel Mýhsın At-Týrkı jáne Búkilálemdik Islamdy ýaǵyzdaý qaýymdastyǵynyń Bas hatshysy Muhammed Ahmad ash-Sharıf syndy belgili din tulǵalary qatysty. Sezdiń dóńgelek ústeli ıslamnyń iri aǵymdary lıderleri men ókilderin, memleketterdiń dıplomatııalyq qarym-qatynastaryna, saıası ustanymdaryna qaramastan qurmetti tulǵalardyń basyn qosyp, dinaralyq dıalog aıasynda pikirlerimen bólisip, suhbattasýǵa 17 jyl aıasynda múmkindik týdyryp keledi.
«Álemdik jáne dástúrli dinder lıderleri ıgi bastamalaryn ilgeriletý maqsatynda 2019 jyly sáýir aıynda ashylǵan Konfessııaaralyq jáne órkenıetaralyq dıalogty damytý jónindegi N.Nazarbav ortalyǵy da bir jyldan artyq qyzmeti aıasynda ıslam uıymdary, dinı tulǵalarmen qarym-qatynas ornatyp, birqatar is-sharalardy júzege asyryp, birlese jumys istep keledi. Osy oraıda, Konfessııaaralyq jáne órkenıetaralyq dıalogty damytý jónindegi N.Nazarbaev ortalyǵy Álemdik jáne dástúrli dinder lıderleri Sezi men Hatshylyǵynyń qatysýshylaryn, sondaı-aq barlyq ortalyq seriktesterin Qurban aıt merekesimen quttyqtaı otyryp, kúlli musylman qaýymy men álem halqyna indetten amandyq, bekem birlik, sabyrlyq pen jarqyn bolashaq tileıdi», - dedi Altaı Ábıbýllaev.