Almatyda jastar arasynda ınsýltke shaldyǵý artqan

ALMATY. QazAqparat - Jyl saıyn 29 qazanda álem boıynsha Dúnıejúzilik ınsýltpen kúres kúni (World Stroke Day) atalyp ótedi. Dúnıejúzilik densaýlyq saqtaý uıymy bul kúndi 2006 jyly osy aýrýǵa qarsy kúres boıynsha jedel belsendi is-qımyldarǵa shaqyrý maqsatynda bekitken edi. Ataýly kúnge oraı, Almaty qalalyq №7 klınıkalyq aýrýhananyń №1 ınsýlt bólimshesiniń ınsýltolog dárigeri Ǵalymjan Kárimovpen suhbattasqan edik.

- Ǵalymjan Kárimuly, búginde Almatyda ınsýltke shaldyǵýǵa qatysty statıstıka qandaı?

- Statıstıka boıynsha Almaty qalasynda ınsýlt alǵandardyń sany kóbeımegen. Alaıda, qazirgi tańdaǵy epıdemıologııalyq jaǵdaıǵa baılanysty ınsýltten bolatyn ólim-jitim artqan. Sondaı-aq qazir jastardyń arasynda ınsýlt alýshylardyń kóp ekeni anyqtalýda.

- Insýlttyń qandaı túrleri bar?

- Insýlttiń ıshemııalyq, gemorragııalyk jáne aralas túri bar. Eń jıi kezdesetin túri ıshemııalyq ınsýlt – 80 % quraıdy, al gemorragııalyq túri – 20%.

- Jalpy, ınsýlttiń bastapqy belgileri qandaı bolady?

- Insýlttiń bastapqy negizgi belgileri: qol, aıaq bulshyqetterdiń jansyzdanýy, sóıleý qabiletiniń nasharlaýy, bas aýrýy, júristiń buzylýy, esin joǵaltý. Bul belgilerdi baıqaǵan adam dereý dárigerge júginýi qajet.

Shuǵyl medıtsınalyq kómek mańyzdy bolǵandyqtan, qysqa ýaqytta dıagnoz durys qoıylǵan jaǵdaıda, ınsýltke qarsy keıbir dáriler kómektesedi.

- Insýltty aldyn alý boıynsha qandaı da bir nusqama bar ma?

- Turaqty túrde qan qysymyn tekserińiz. Eger qan qysymy kóterilse, terapevt-dárigerge júginý qajet. Sebebi, ol tekseris ótkizip, tıisti emdeýdi tandaıdy. As tuzyn qoldanýdy kúnine 5 gramǵa deıin shekteý. Shylym tartýdan bas tartý jáne alkogoldik sýsyndardy qoldanýdy shekteý.

Eger sizde qant dıabeti bolsa, júrek, holesterın deńgeıiniń kóterilýi, júrek yrǵaǵynyń buzylýy bolsa, olardy emdeý úshin tıisti dári-dármekterdi qabyldaýyńyz qajet. Dene jattyǵýlaryn únemi oryndańyz. Em-dom júrgizý sizdiń kúndelikti ómirińizdi mańyzdy bólshegi bolý qajet.

Sondaı-aq qazirgi tańda qaladaǵy árbir ınsýlttik ortalyq qajetti zamanaýı qurylǵylarmen jabdyqtalǵan dep aıta alamyn.

- Suhbatyńyzǵa rahmet.