Almatyda jumysqa ornalasýǵa kómektesetin qandaı baǵdarlamalar bar
Jyl basynda ótken brıfıngide Jumyspen qamtý jáne áleýmettik baǵdarlamalar basqarmasynyń basshysy Baýyrjan Jaýbasov 2023 jyly Almatyda 87,4 myń adam jumyspen qamtýdyń belsendi sharalaryna tartylǵanyn aıtqan bolatyn. Onyń ishinde turaqty jáne ýaqytsha jumys oryndaryna 41,5 myń turǵyn (47,5%) ornalasqan.
Almaty qalasy Eńbek Mobıldiligi ortalyǵynyń málimetine sáıkes, qazirgi ýaqytta qalada jumyspen qamtýdyń belsendi sharalarynyń 6 túri bar. Olar: «Jastar praktıkasy», «Qoǵamdyq jumystar», «Alǵashqy jumys orny», «Urpaqtar kelisimsharty», «Áleýmettik jumys oryndary» jáne «Kúmis jas». Ár baǵdarlamanyń talaby men mindetterin nazarlaryńyzǵa usynamyz.
«Kúmis jas»
«Kúmis jas» jobasyna 50 jastan asqan jumyssyz azamattar ótinish bere alady. Aıtylǵan baǵdarlama arqyly jumysqa ornalasqan turǵyndar zeınetkerlik jasqa deıin 36 aıdan aspaıtyn merzimge, ıaǵnı 3 jylǵa deıin turaqty jumys isteıdi. Al memleket jalaqynyń 30 AEK-ten (110 760 teńge) aspaıtyn bóligin tólep otyrady. Joba aıasynda alǵashqy jyly eńbekaqynyń 70%-y, kelesi jyly 65%-y, úshinshi jyly 60%-y sýbsıdııalanady. Al qalǵan somalar jumys berýshiniń esebinen júrgiziledi.
«Kúmis jas» jobasyna qatysýshy bolǵan Raıgúl Jaısanbaeva zeınetke shyqqanǵa deıin osy baǵdarlama aıasynda eńbek etkenin aıtady.
– Men Almaty qalasy, Túrksib aýdanynda turamyn. 60 jasymda «Kúmis jas» jobasyna qatysyp, zeınetke shyqqanǵa deıin jumys istedim. Baǵdarlama týraly qyzym aıtty. Maǵan jumyssyz retinde tirkelip, ótinish berýge kómektesti. Joba boıynsha jumys berýshiler ózderi shaqyrady eken. Sóıtip kóp uzamaı meni balabaqshaǵa shaqyrdy, onda men tárbıeshiniń kómekshisi bolyp jumysqa turdym. Jasyma qarap osyndaı jeńildeý jumysty maǵan usyndy, - dedi almatylyq zeınetker.
«Jastar praktıkasy»
Jastar praktıkasy baǵdarlamasy – oqýyn ótken 5 jyl ishinde aıaqtaǵan jáne 35 jastan aspaǵan jumyssyz jastarǵa arnalady. Ótinish berýshiniń kásibı mamandyǵy boıynsha orta bilimnen keıingi, joǵary jáne joǵary oqý ornynan keıingi bilimi bolýy qajet. «Jastar praktıkasy» boıynsha azamat 12 aı jumys isteı alady. Memleket tarapy baǵdarlamaǵa qatysýshynyń jalaqysyn 30 AEK kóleminde qarjylandyrady.
«Qoǵamdyq jumystar»
«Qoǵamdyq jumystar» – halyqty jumyspen qamtý ortalyǵy uıymdastyratyn, qyzmetkerdiń aldyn ala kásiptik daıarlaýdan ótýin talap etpeıtin, 12 aıdan aspaıtyn kezeńge áleýmettik paıdaly baǵyty bar eńbek qyzmetiniń túri. Memleket tarapynan 30 AEK kóleminde jalaqy tólenedi.
«Alǵashqy jumys orny»
«Alǵashqy jumys orny» jobasy – jumys tájirıbesi joq, 35 jastan aspaǵan jastarǵa baǵyttalǵan. Baǵdarlama ýaqyty – 18 aı, ıaǵnı, jobaǵa qatysqan jastar 1,5 jyl turaqty jumys isteı alady. Memleket tarapynan 30 AEK kóleminde jalaqy tólenedi. Aıta ketken jón, oqý oryndarynyń túlekteri «Jastar praktıkasy», «Alǵashqy jumys orny» jáne «Urpaqtar kelisimsharty» jobalary boıynsha óz mamandyǵyna saı nemese uqsas kásip (mamandyq) boıynsha jumysqa ornalasady.
«Urpaqtar kelisimsharty»
«Urpaqtar kelisimsharty» – bul zeınetkerlik jastaǵy jumys isteıtin qyzmetkerlerdiń jınaqtalǵan tájirıbesin jastarǵa berýge arnalǵan joba. Baǵdarlamaǵa 35 jastan aspaǵan, oqý oryndaryn 3 jyl buryn bitirgen túlekter qatysa alady. Jalaqy 30 AEK kóleminde bolatyn baǵdarlamanyń ýaqyty – 6 aı.
«Áleýmettik jumys oryndary»
«Áleýmettik jumys oryndary» – jumysshy jalaqysynyń 35%-y memleket esebinen tólenetin baǵdarlama. Jumys berýshi halyqty jumyspen qamtý ortalyǵymen shart jasasyp, jalaqysy sýbsıdııalanatyn áleýmettik jumys ornyn qurady. Biraq memleket sýbsıdııasy 20 AEK-ten (73840 teńge) aspaıdy. Bul baǵdarlama boıynsha jumysqa ornalasý kezinde az qamtylǵan jáne kópbalaly otbasy músheleri, múgedek balalardy tárbıelep otyrǵan tulǵalarǵa basymdyq beriledi.
Aıtylǵan 6 baǵdarlamaǵa Almaty qalasy boıynsha qatysý úshin kelesi talaptar qoıylady:
– Almaty qalasynda turaqty nemese ýaqytsha tirkeýde bolý;
– Jeke kásipker bolmaý;
– Jumyssyz retinde tirkelý.
Al jumyssyz retinde tirkelý úshin Halyqty jumyspen qamtý ortalyqtaryna nemese enbek.kz elektrondyq eńbek bırjasyna júginý qajet. Naqty aıtqanda:
• Enbek elektrondyq eńbek bırjasy arqyly tirkelý:
• Enbek.kz-te jeke kabınet ashý;
• Jumys izdep júrgen adam retinde tirkeýge ótinimdi toltyryp, ETsQ-men qol qoıý;
• Ótinim avtomatty túrde tekserilgennen keıin jeke kabınetke habarlama keledi.
Sondaı-aq Almaty turǵyndary jumysqa járdemdesý máselesi boıynsha Dostyq dańǵyly, 85 meken-jaıy boıynsha Áleýmettik qyzmetter úıine Mansap ortalyǵy mamandaryna júgine alady. Qazirgi ýaqytta Almaty qalasynyń ákimdigi jumysqa ornalasýǵa kómektesetin «Altyn jas», «JOLTAP» sııaqty jańa jobalardy iske qosýdy josparlap otyr.
Aıta keteıik, buǵan deıin Almaty jastarynyń arasynda jumyssyzdyq deńgeıi 5,2%-dan 4,6%-ǵa tómendeginin jazǵanbyz.