Almatyda halyq ártisi Asanáli Áshimovtiń jeke mýzeı buryshy ashyldy
Saltanatty sharaǵa Almaty qalasynyń mádenıet basqarmasy, belgili zııaly qaýym ókilderi, Asanáli Áshimovtyń otbasy, týǵan-týys, jaqyn dostary men jas ónerpazdar qatysty.
«Búgin meniń qurmetime mýzeı-burysh ashyp jatyr, sol úshin osy is-sharany uıymdastyryp otyrǵan azamattarǵa alǵys aıtamyn. Munda meniń jeke zattarym qoıyldy. Ol zattardyń barlyǵy men úshin baǵaly, sebebi, olar eńbekpen kelgen. Qarap otyrsam, onyń bári qazir — tarıh. Bul jumyspen Almaty qalasynyń memlekettik arhıvi kópten beri aınalysyp keledi. Munda jalǵyz meniń ǵana emes, basqa da tanymal adamdardyń zattary qoıylǵan. Bul jaqsy bastama. Ol keleshek urpaq úshin jasalyp jatyr. Ásirese, oqýshy, stýdentter úshin mańyzdy, kerek dúnıe. Sondyqtan buǵan oń kózben qaraǵan durys», - dedi Asanáli Áshimov.
Ol tarıhı tulǵalardyń jeke zattaryna erekshe muqııatpen qaraý kerek ekenin aıtty.
«Ýaqyt óte kele bul zattar tozýy múmkin. Onyń ústine buǵan deıin mýzeılerde tanymal tulǵalardyń jeke zattary joǵalǵan. Baıaǵy Ámire Qashaýbaev, Isa Baızaqov, Kúlásh pen Sharalardyń kıgen kıimderi, otyrǵan ústeli, jeke zattary joǵalǵan bolatyn. Olardyń mýzeı buryshtaryn ashaıyn deseń, olardan qalǵan zat az bolyp tur. Ol, árıne, ókinishti. Biz kóp bolsa júz jasarmyz, al bul zattar myń jasaıdy. Sol sebepti men óz zattarymdy osynda tapsyrdym. Oǵan arhıv qyzmetkerleri uqypty qarap, olardyń joǵalyp ketýine jol bermeıdi dep oılaımyn», - dedi Asanáli Áshimov.
Almaty qalasynyń memlekettik arhıviniń dırektory Abzal Batanovtyń aıtýynsha, arhıv búgingi kúni jeke qorlarmen úlken jumys júrgizip keledi.
«Jeke qor tanymal adamdardyń qujattary, hattary, fotosýretterimen, sondaı-aq, olardyń turmysta, ómirde qoldanǵan jeke zattarymen jasalady. Bul arhıvtik zattarmen mýzeı buryshtary qurylady. Biz mundaı jumystardy Qazaqstanda alǵash ret jasap jatyrmyz desek bolady. Alaıda, bul álemde bar tájirıbe. Memlekettik arhıvtiń maqsaty halqymyzdyń baı murasyn ary qaraı baıytyp qana qoımaı, ony saqtaý bolyp tabylady. Bul rette Asanáli Áshimovtiń qory alǵash ret bizde 2011 jyly ashylǵan. Sol kezden bastap biz onymen jaqsy dospyz desem bolady. Jalpy, biz mundaı tanymal tulǵalarmen jaqsy qarym-qatynas ornatqanbyz. Olar bizge kelgende óz úıine kelgendeı bolady. Olardyń qorlary ýaqyt ótken saıyn tolyǵyp otyrady», - dedi Abzal Batanov.
Almaty qalasy memlekettik arhıviniń jınaqtaý qyzmetiniń basshysy Naǵıma Nurmanova Qazaqstannyń Eńbek Eri, Qazaqstan jáne KSRO halyq ártisi, KSRO jáne QR memlekettik syılyqtarynyń laýreaty, Qazaqstan teatrlar assotsıatsııasynyń prezıdenti, professor Asanáli Áshimovke arnalǵan mýzeı-buryshta onyń marapattary, ustaǵan zattary, shahmaty, syıǵa alǵan shapany men ómiri, taǵdyry jaıly jazylǵan kitaptar qoıylǵanyn aıtty.
«Asanáli aǵa ol zattaryn óz qolymen bizge tapsyrdy. Onyń qory bizde 438-shi qor bolyp tirkeldi. Asanáli Áshimovtyń qoryndaǵy qujattardyń sany 200-den asyp ketedi. Halyq kez kelgen ýaqytta bizdiń arhıvke kelip, ol zattardy kóre alady, tek ol úshin bizge aldyn ala usynys jasaý kerek. Onyń barlyǵy tegin», - dedi Naǵıma Nurmanova.
Asanáli Áshimovke arnalǵan buryshtyń lentasyn Qazaqstannyń Eńbek Eri, Qazaqstan jáne KSRO halyq artısi Asanáli Áshimov, Memlekettik syılyqtyń ıegeri, ekonomıka ǵylymdarynyń doktory, akademık Orazaly Sábden, QR Ulttyq ǵylym akademııasynyń prezıdenti, kórnekti ǵalym Murat Jurynov, Qazaqstannyń eńbek sińirgen qaıratkeri, aqyn Nurlan Orazalın qıdy. Osydan soń Almaty qalasy mádenıet basqarmasynyń basshysy Ǵanı Maılybaev, Memlekettik syılyqtyń ıegeri, ekonomıka ǵylymdarynyń doktory, akademık Orazaly Sábden, QR Ulttyq ǵylym akademııasynyń prezıdenti, kórnekti ǵalym Murat Jurynov, Qazaqstannyń eńbek sińirgen qaıratkeri, aqyn Nurlan Orazalın, Qazaqstannyń memleket qaıratkeri, general polkovnık Sát Toqpaqbaev, Memlekettik syılyqtyń ıegeri, ánshi, kompozıtor Altynbek Qorazbaev, Qazaqstannyń Eńbek sińirgen qaıratkeri Omar Qıqym, Qazaqstan Jazýshylar Odaǵynyń múshesi, aqyn Maraltaı Raıymbekuly, Asanáli Áshimovtyń týǵan-týystary quttyqtaý sóz sóılep, jyly estelikterimen bólisti.
«Qazaqtyń kıno óneri, teatr ónerindegi ańyz adam — Asanáli Áshimov. Onyń qurmetine búgin ashylǵan mýzeı buryshy maǵan óte unady. Aǵanyń oınaǵan rólderi qazaqtyń máńgilik esinde qalady. Biz shetelge barsaq ta, qaıda barsaq ta aǵanyń oınaǵan rólderin maqtan etemiz. Aǵa qazir 87-ge keldi, jasy odan ári ulǵaıa bersin, ǵumyr jasy uzaq bolsyn», - dedi Memlekettik syılyqtyń ıegeri, ánshi, kompozıtor Altynbek Qorazbaev.
«Qazir kózi tiri, jer basyp júrgen Asanáli sekildi aǵalarymyzdy kóp nasıhattaý kerek. Olardy jastarǵa úlgi etý kerek. Búgingi jastar sheteldiń emes, ózimizdiń tanymal tulǵalarǵa qarap, óskeni durys. Jalpy, men búgin ótip otyrǵan mundaı is-sharalardy qoldaımyn. Bul rette qala ákimdigi, arhıv basshylyǵy búgin bir óte jaqsy is-shara ótkizdi. Mundaı sharalar kóp bolsa eken», - dedi QR Ulttyq ǵylym akademııasynyń prezıdenti, kórnekti ǵalym Murat Jurynov.
Shara barysynda, sondaı-aq, Asanáli Áshimovtyń shákirtteri, «Jańa ǵasyr» teatrynyń ónerpazdary «Týǵan jer», «Aǵa» ánderin oryndady.
Jıyn sońynda sharaǵa qatysqan qaýym qazaq óneriniń korıfeıi Asanáli Áshimovpen estelik sýretke tústi.