Jasandy ıntellektini memlekettik qyzmetter salasyna ıntegratsııalaý kerek - Úkimet basshysy
Almatyda 1-3 aqpan aralyǵynda ótip jatqan is-sharada memlekettik basqarý, ónerkásip, aýyl sharýashylyǵy jáne basqa da salalardaǵy tsıfrlyq transformatsııa taqyryptaryn qamtıtyn aýqymdy iskerlik baǵdarlama usynylǵan. Paneldik pikirtalastarǵa halyqaralyq sarapshylar, sala kóshbasshylary, IT jáne bıznes salalaryndaǵy jetekshi ınnovatorlar qatarynan 200-den astam spıker qatysýda.
Úkimet basshysy óz sózinde búginde biz jasandy ıntellekt tehnologııalarynyń qarqyndy damýy, robottandyrý, sondaı-aq adam ómirindegi is-áreketterdiń tsıfrlyq túrlenýiniń kýási bolyp otyrǵanymyzdy atap ótti.
«Mundaı jaǵdaıda tez beıimdelý jáne birden jańa sheshimder qabyldaý múmkindigi jetistikke jetýdiń mańyzdy faktoryna aınalady. Bul ózgeristerdiń adamı aspektisine erekshe nazar aýdarý qajet», — dedi Álıhan Smaıylov.
Onyń aıtýynsha, mundaǵy birinshi jáne negizgi baǵyt – memlekettiń azamattarmen jáne bıznespen ózara is-qımyly kezinde adam qajettiligine baǵyttalǵan tásildi qalyptastyrý.
«Ótkendi eske túsireıik. Qujattardy qaǵaz túrinde alý úshin kóp ýaqyt jumsaýǵa týra keletin. Búginde tsıfrlandyrý osy úderisterdiń barlyǵyn jeńildetti. Qazir memlekettik qyzmetterdiń 90%-dan astamy elektrondy formatta. Otbasynyń tsıfrlyq kartasy arqasynda 6,3 mln qazaqstandyq otbasynyń derekteri tsıfrlandyryldy. Jalpy memlekettik qyzmetterdiń 40 túri proaktıvti formatta kórsetiledi», — dep atap ótti Premer-Mınıstr.
Úkimet basshysy memleket pen bıznes yntymaqtastyǵynyń tabysty mysaly retinde kommertsııalyq bankterdiń baǵdarlamalyq qosymshalarynda memlekettik qyzmetterdi usyný ekenin atap ótti. Bul – onlaın-ıpoteka, avtokólik satyp alý/satý, salyq tóleý, járdemaqy alý jáne taǵy basqa da qyzmet túrleri.
Memleket pen bıznestiń ózara is-qımylyn jaqsartý maqsatynda «taza paraqtan» retteý qaǵıdattary da engizilýde. Olar táýekelderdi basqarýdyń avtomattandyrylǵan júıelerine negizdelgen. Bul baqylaý tıimdiligin arttyrýǵa jáne tekserýler sanyn aıtarlyqtaı azaıtýǵa múmkindik beredi.
Álıhan Smaıylov atap ótkendeı, strategııalyq mindet – ótinishterdi óńdeýdi jedeldetý jáne qyzmet kórsetý sapasyn jaqsartý úshin jasandy ıntellektini memlekettik qyzmetter salasyna ıntegratsııalaý. Bul rette derbes derekterdi qorǵaý úshin qajetti sharalar qabyldanýy tıis.
Úkimet basshysy búginde jasandy ıntellekt elementteri óndiris salasynda, qoǵamdyq qaýipsizdikti qamtamasyz etýde, densaýlyq saqtaýda, memlekettik qyzmet kórsetýde jáne t.b. salalarda qoldanylyp jatqanyn atap ótti.
«Jasandy ıntellektini qoldanýdyń sátti mysaldarynyń biri – CEREBRA medıtsınalyq platformasy. Ol sandyq tehnologııany paıdalana otyryp, ınsýltti jyldam dıagnostıkalaýǵa múmkindik beredi. Ótken jyly Qazaqstanda sátti iske qosylǵannan keıin joba Ózbekstan naryǵyna da shyqty. Al búginde ujym ony basqa elderde de iske qosýǵa daıyn», — dedi Álıhan Smaıylov.
Sonymen birge ol jasandy ıntellekt quraldaryn damytý úshin aýqymdy derekter men esepteý qýatyna qol jetimdilikti qamtamasyz etý óte mańyzdy ekenin atap ótti.
«Bizde barlyq memlekettik organdardyń derekterin shoǵyrlandyrý jáne óńdeý tájirıbesi bar. Qazirgi ýaqytta biz kásipkerler men startaptar qaýymdastyǵyna jeke tulǵa málimetteri joq derekterge qol jetkizýdi qamtamasyz etý tetikterin pysyqtap jatyrmyz. Jyl sońyna deıin biz ǵalymdarymyzdy, ǵylymı-zertteý ınstıtýttary men bıznesti qajetti esepteý qýatymen qamtamasyz etemiz», — dep atap ótti Premer-Mınıstr.
Óńirlik ІT-ekojúıeni damytý máselesine toqtalǵan Álıhan Smaıylov ózin ınnovatsııalyq klaster jáne startaptardyń negizgi seriktesi retinde tanytqan Astana Hub halyqaralyq tehnoparkin mysalǵa keltirdi.
«Qazir biz bul tájirıbeni elimizdiń barlyq óńirlerinde belsendi túrde keńeıtip jatyrmyz», — dedi Álıhan Smaıylov.
Úkimet basshysy Astana Hub sonymen qatar álemniń jetekshi kompanııalarymen birlese bilim berý kýrstary men zertteý ortalyqtaryn iske qosyp, iri tehnologııalyq alpaýyttardyń seriktesi bolǵanyn eske saldy.
«Álemniń ártúrli bólikterinde uqsas ekojúıelerdiń jahandyq seriktester jelisiniń bolýy mańyzdy. Ótken jyly biz Kremnıı alqabynda IT-habyn iske qostyq. Bul bizdiń eksporttaýshylarymyzǵa jańa tehnologııalar men kapıtalǵa qoljetimdilikti qamtamasyz ete otyryp, álemdik IT naryǵyna shyǵýǵa múmkindik berdi. Mundaı jumystar Ońtústik-Shyǵys Azııa, Taıaý Shyǵys pen Eýropany qosa alǵanda basqa aımaqtarda da júrgizilip otyr», — dedi Premer-Mınıstr.
Úkimet basshysynyń pikirinshe, quzyretti jáne bilikti kadrlardyń bolýy da mańyzdy másele. Bul mindetti iske asyrý úshin Qazaqstanda jastarǵa qysqa merzimde IT-mamandyqtardy ıgerýge múmkindik beretin «TehOrda» baǵdarlamasy iske qosyldy.
«Nátıjesinde 6 myńnan astam adam IT-bilim alyp, salada jumys isteı bastady, tabystary birneshe esege artty», — dep atap ótti Álıhan Smaıylov.
Sonymen birge ol respýblıkada Sporttyq baǵdarlamalaý federatsııasy qurylǵanyn eske saldy. Al bıyl qyrkúıek aıynda Astanada jastar arasynda baǵdarlamalaý boıynsha álem chempıonatynyń fınaly ótedi.
Premer-Mınıstr ónerkásip salasynda jańa tehnologııalardy qoldaný máselesine de toqtaldy.
«Iks ındýstrııasyn damytýdyń mańyzdy quraly jer qoınaýyn paıdalanýshylar tabysynyń 1%-yn ǵylymı-zertteý ázirlemelerine bólý boldy. Bir mysal – jasandy ıntellekt kómegimen kennen altyn alý protsesin ońtaılandyrý jobasy. Mundaı ázirlemeler óndiristik protsesterdi ońtaılandyrýǵa jáne olardyń tıimdiligin arttyrýǵa mýltıplıkatıvtik áser etedi», — dep atap ótti Úkimet basshysy.
Álıhan Smaıylov atap ótkendeı, Qazaqstannyń kommýnıkatsııalyq ınfraqurylymyn damytý maqsatynda ótken jyly «Qoljetimdi ınternet» ulttyq jobasy qabyldanǵan bolatyn. 2027 jylǵa qaraı ınternettiń taralýy 100%-ǵa jetedi dep kútilýde. Osylaısha, aýyldyq eldi mekenderdi sapaly baılanyspen qamtamasyz etý jumystary júrgizilýde. Sonymen qatar, bıyl shalǵaıdaǵy 2 myń aýyl mektebin joǵary jyldamdyqty ınternetpen qamtý josparlanýda.
«5G baılanysy iske qosyldy, ony qazirdiń ózinde elimizdiń 20 qalasynda 2 mıllıonnan astam adam paıdalanady. Kelesi jyly 8 mıllıonnan astam adamdy 5G baılanysymen qamtamasyz etý josparlanýda», – dedi Premer-Mınıstr.
Onyń aıtýynsha, Qazaqstan tsıfrlyq álemde jańa Jibek jolynyń negizgi qatysýshysy bolýǵa umtylýda.
«Kórshilerimizben birlese otyryp, biz Kaspıı teńiziniń túbimen optıkalyq baılanys baǵytyn iske asyrýdy josparlap otyrmyz jáne Parsy shyǵanaǵy elderimen optıkalyq baılanys ornatý nusqalaryn qarastyryp jatyrmyz», – dedi Úkimet basshysy.
Qorytyndylaı kele, ol aımaq elderin jasandy ıntellekt salasynda birlesip zertteýler júrgizý jáne derekterdi óńdeý men taldaý úshin ortaq qajetti ınfraqurylym qurý jolynda kúsh biriktirýge shaqyrdy.
«Biz tehnologııalyq sheshimdermen, patenttermen jáne ınnovatsııalyq ıdeıalarmen almasý úshin tsıfrlyq platforma qurýdy usynamyz. Bul bizdiń ózara is-qımylymyzdy jaqsartyp, óńirimizdegi kásipkerler men zertteýshilerge sońǵy tehnologııalarǵa qol jetkizýge múmkindik beredi», – dedi Álıhan Smaıylov.
Plenarlyq otyrystan keıin Qazaqstan, Belarýs, Reseı jáne Ózbekstan úkimetteriniń basshylary «Digital Almaty Awards» syılyǵymen marapattaý rásimine qatysty.