Álemdik BAQ-taǵy Qazaqstan: ıÝNESKO-daǵy betashar, altyn kólemi, Sholpan-ataǵa jol jáne toıtarylǵan terakt
Daryo: Qazaqstanda altyn qory qazirgi óndiris kóleminen asady
Qazaqstandaǵy ýran, altyn, munaı, gaz sekildi strategııalyq resýrstar kólemi artyp keledi. Ónerkásip jáne qurylys mınıstri Qanat Sharlapaev eldegi barlanǵan altyn qory qazirgi óndiris kóleminen asatynyn jáne altynnyń ornyn toltyrý koeffıtsıenti 1,2 ekenin aıtqan. Mınıstr málimetin ózbekstandyq Daryo saıty taratty .
Mınıstr Qazaqstannyń mıneraldyq-shıkizattyq bazasynda qatty paıdaly qazbalardyń 987 ken orny bar ekenin, olardy barlaý dınamıkasy artqanyn atap ótti. Oǵan qosa mystyń ornyn toltyrý koeffıtsıenti 0,7-ge teń eken, tipti jer qoınaýyn paıdalanýshylar mys bolýy yqtımal aımaqtarda barlaý jumystaryn júrgizýde.
Sondaı-aq sırek kezdesetin metaldary geologııalyq barlaýdyń perspektıvaly baǵyttary aıqyndalypty. Sırek kezdesetin metaldar ónerkásibin damytýǵa baǵyttalǵan jer qoınaýyn memlekettik geologııalyq zertteý aıasynda 12 ýchaskede izdestirý jumysy bastalǵan.
«Búgingi tańda qory 800 myń tonnaǵa jýyq sırek jer metaldaryn quraıtyn Kúırektikól ýchaskesiniń keleshegi týraly málimetter bar», – dedi Qanat Sharlapaev.
Aıta keteıik, Qazaqstan 2024-2028 jyldary sırek kezdesetin metaldar óndirisine ınvestıtsııa tartý kólemin 40 paıyzǵa jetkizbek. Bul Qytaıdyń sırek metaldar óndirisine báseke bolyp, álemdik naryqtaǵy pozıtsııasyn bekite túsedi.
CentralAsia: Prezıdent Qytaı elshisin qabyldady
Memleket basshysy Qytaı Halyq Respýblıkasynyń Qazaqstandaǵy elshisi Chjan Sıaony qabyldap, eki el arasyndaǵy berik dostyq pen tatý kórshilik qatynas týraly pikir bildirgen. Kezdesý barysynda elshige II dárejeli «Dostyq» ordenin tabystaǵanyn ári onyń ekijaqty strategııalyq seriktestikti damytýdaǵy róline oń baǵa bergenin baıqaımyz. Aqparatty CentralAsia jazdy.
Qasym-Jomart Toqaev eki el qarym-qatynasy qarqyndy damý sıpatyna kóshkenin atap ótti. Belsendi saıası dıalog saýda-ekonomıkalyq baılanystardyń ósýine, mádenı jáne bilim berý baǵdarlamasynyń ulǵaıýyna, ǵylymı jobalardyń iske asýyna túrtki bolǵanyn ataǵan. Halyqaralyq arenada eki memleket BUU, ShYU, AÓSShK jáne «Ortalyq Azııa – Qytaı» formaty sheńberinde belsendi yntymaqtasyp keledi.
Trend: «Almaty – Sholpan-Ata» marshrýty ázirlenedi
Qazaqstan men Qyrǵyzstan «Almaty – Uzynaǵash – Qastek – Mıhaılovka – Sholpan-Ata» jańa baǵytynyń tehnıkalyq-ekonomıkalyq negizdemesin ázirleý jóninde sheshim qabyldady. Bul qadam Bishkek qalasynda ótken qazaq-qyrǵyz Úkimetaralyq keńesiniń 12-shi otyrysynda naqtylanǵan. Azııa damý bankiniń granty esebinen júzege asatyn marshrýttyń uzyndyǵy 280 shaqyrym bolmaq. Trend basylymy joba týraly taqyrypty tarqatypty.
Otyrysta aıtylǵandaı, birqatar zertteý men jobaǵa bastaý bolǵan «Almaty – Bishkek ekonomıkalyq dálizi» (ABED) bastamasy da nazarda bolmaq. Sebebi jobada densaýlyq saqtaý, agrobıznes, klımattyq ózgeris kóliktik baılanysy, aýa sapasyn jaqsartý, týrızmdi damytý sekildi baǵyttar qamtylǵan bolatyn.
Oǵan qosa Qazaqstan-Qyrǵyzstan memlekettik shekarasynda avtomobıl ótkizý pýnktterin damytý jónindegi Jol kartasy iske asady degen boljam bar. Ázirge birlesken 7 ótkizý pýnktin jańǵyrtý kózdelgen. Qazaqstan tarapy bul jumysty zamanaýı jáne avtomattandyrylǵan baqylaý-tekserý júıelerin engizý arqyly júrgizýdi josparlap otyr.
Keńes qorytyndysy boıynsha birqatar qujatqa, olardyń arasynda Aýyl sharýashylyǵy ónimderin ózara jetkizýdi ulǵaıtý jónindegi jol kartasy, Týrızmdi damytý salasyndaǵy yntymaqtastyq týraly memorandýmǵa qol qoıyldy. Budan basqa, Ystyqkól oblysynyń aýmaǵynda ornalasqan kýrorttyq-rekreatsııalyq sharýashylyq nysandaryna qatysty Qazaqstannyń menshik quqyǵyn retteý týraly ýaǵdalastyqqa qol jetkizildi.
TASS: UQK 4 teraktiniń aldyn aldy
Ulttyq qaýipsizdik komıteti 4 terrorıstik aktiniń aldyn alyp, terrorızm men ekstremızmge qatysy bar 44 adamdy quryqtaǵan. Muny Ulttyq qaýipsizdik komıtetiniń tóraǵasy Ermek Saǵymbaev málimdedi. Qasym-Jomart Toqaevqa vedomstvonyń jyl basynan beri atqarǵan jumysyn baıandaǵan ol terrorızm men ekstremızm boıynsha 84 adam sottalǵanyn da aıtty. Jańalyqty reseılik TASS aqparat agenttigi bólisti.
«Lańkestik sıpattaǵy qylmys jasady degen kúdikpen izdeýde júrgen qazaqstandyq 6 azamat Sırııa men Túrkııadan ekstradıtsııalandy, olardyń ekeýi sottaldy. Terrorızm men ekstremızmge qatysy bar 824 sheteldiktiń Qazaqstanǵa kirýine jol berilmedi.
Esirtki óndiretin 33 zerthana, ony tasymaldaıtyn 35 halyqaralyq jáne 31 óńirlik arna joıyldy. Sondaı-aq 3,2 tonna esirtki quraldary jáne psıhotroptyq zattar, 4,5 tonna kóknár shıkizaty, 18,8 tonna prekýrsorlar tárkilendi. Esirtki quraldary men psıhotroptyq zattardyń zańsyz aınalymyna qatysy bar 162 adam sottaldy», – delingen málimette.
Sonymen qatar UQK Іshki ister mınıstrligimen birlesý nátıjesinde 19 uıymdasqan qylmystyq topty áshkerelep, 60 adamdy qamaǵan. Zańsyz aınalymdaǵy 505 atys qarýy, 5 qoldan jasalǵan jarylǵysh qurylǵy, 45 jarylǵysh toptama jáne 15 046 oq-dári tárkilengen kórinedi.
Anadolu: «Betashar» salty – ıÝNESKO-nyń mádenı muralar tiziminde
Paragvaıda ótken ıÝNESKO-nyń Materıaldyq emes mádenı murany qorǵaý jónindegi Úkimetaralyq komıtetiniń 19-sessııasynda «Betashar» salty Adamzattyń materıaldyq emes mádenı murasynyń reprezentatıvtik tizimine endi. Atalǵan sessııada ıÝNESKO 58 usynysty qarastyryp, olardyń arasynda «Betashar» nomınatsııasy maquldandy. Jaǵymdy jańalyqty Anadolu aqparat agenttigi jetkizdi.
«Betashar – qazaq halqynyń rýhanı murasyndaǵy eń áserli jáne keń taralǵan salttarynyń biri. Onyń Adamzattyń materıaldyq emes mádenı murasynyń ajyramas bóligi retinde moıyndalýy urpaqtan urpaqqa jalǵasyp kele jatqan baǵa jetpes dástúrlerdi zertteý, saqtaý jáne nasıhattaý boıynsha ortaq áreketimizdi odan ári nyǵaıtýǵa tamasha múmkindik beredi», – dep atap ótti Qazaqstannyń ıÝNESKO janyndaǵy Turaqty ókili Asqar Abdrahmanov.
QR Syrtqy ister mınıstrligi «Betashar dástúrli úılený salty» nomınatsııasyn ıÝNESKO-nyń qarastyrýyna QR Mádenıet jáne aqparat mınıstrliginiń qoldaýymen engizgen bolatyn.
Osylaısha, ıÝNESKO-nyń Materıaldyq emes mádenı muranyń reprezentatıvtik tizimine Qazaqstannyń qatysýymen engizilgen elementter sany 14-ke jetti. Olardyń altaýy ulttyq sıpatqa ıe: «Dombyramen kúı oryndaý óneri», «Qazaq kúresi», «Asyq atý», «Qazaq jylqyshylarynyń kóktemgi merekelik salttary», «Orteke» jáne «Betashar». Segiz element birneshe memlekettiń ortaq mádenı murasyna jatady: «Kıiz úıdi jasaý», «Aıtys», «Naýryz», «Qatyrma», «Qorqyt ata murasy» jáne «Toǵyzqumalaq», «Qusbegilik», «Qojanasyrdyń ázilderi».