ÁLEM APTA ІShІNDE: Sırııaǵa qarý jetkizýge arnalǵan embargo joıyldy - teketires jańasha shıyrshyq atyp keledi
Saıası deklaratsııada aǵymdaǵy jyldyń birinshi tamyzyna deıin Sırııaǵa is júzinde qarý-jaraq jetkizilmeıtindigi jáne osy ýaqyt aralyǵynda atalǵan máselege qatysty túbegeıli ustanym ázirleý josparlanǵandyǵy atalyp ótilgen. Sonymen qatar qabyldanǵan sheshimde Sırııaǵa qatysty basqa da barlyq sanktsııalardy 12 aıǵa uzartý týraly sóz qozǵalady.
Sırııaǵa qarý jetkizýge qoıylǵan shekteýdiń alynýy is júzinde qazirgi úkimetke qarsy turǵan kóterilisshilerge batys elderiniń qarý-jaraqty zańdy túrde jetkizip berýine múmkinshilik ashatyndyǵy belgili. Al batystyń Sırııadaǵy janjalǵa qatysty ustanymy prezıdent Bashar Asadty taǵynan tóńkerý ekendigi anyq.
Degenmen, resmı Damask pen Máskeýdiń paıymdaýlarynda EO-nyń sheshimi eldegi janjaldy sheshý múmkinshiligin izdeýge kedergi keltiredi jáne de tolyqtaı alǵanda BUU-nyń halyqaralyq normalaryn aıaqqa basa otyryp lańkestik pıǵyldaǵy qylmystyq toptardy qoldaýǵa baǵyttalady degenge saıady.
Osy apta ishinde lıvııalyq BAQ-tyń Sırııa Prezıdenti Bashar Asadtyń «Ál-Manar» telearnasyna bergen suhbatynda aıtqan sózinen úzindi keltirip, elge Reseı tarapynan S-300 zenıttik zymyrany jetkizildi degen málimdemeni jarııa etýimen baılanysty ahýal odan ári kúrdelene tústi. Sál keıinirek bul aqparat teriske shyǵarylyp, áńgime tek reseılik-sırııalyq kelisimsharttyń oń rejimde oryndalyp jatqandyǵy týrasynda sóz bolǵandyǵy málim etildi.
Alaıda, Sırııanyń zenıttik keshen alǵandyǵy týraly aqparat Izraıl tarapynan shuǵyl reaktsııa týyndatyp, tún uıqysyn tórt bólýde. Kelesi kúni ızraıldik BAQ eldiń premer-mınıstri Bınıamın Netanıahýdyń birqatar Eýroodaq elderiniń SІM basshylarymen kezdesýi barysynda aıtqan sózderimen jaryqqa shyqty. Onda B.Netanıahý S-300 «el qaýipsizdigine qater tóndiredi» dep atap ótip, mundaı jaǵdaıda Izraıl qol qýsyryp otyra almaıtyndyǵyn ashyq aıtqandyǵy baıandalǵan.
Sonymen qatar Tel-Avıvtiń qarýdyń jetkizilýine kedergi keltirmeıtindikteri, degenmen S-300 keshenderi jaýyngerlik kezekshilikke qoıylǵanǵa deıin joıatyndyqtary habarlandy. Áskerı qyzmetshilerdiń paıymynsha, sırııalyqtar zenıttik zymyrandar alǵannan keıin Izraıldiń barlyq áýe keńistigin baqylaýǵa alýymen qatar ony is júzinde jaýyp tastaýǵa da qaýqarly bolady. Bul atalǵan eldiń ulttyq qaýipsizdigi men qorǵanys qabilettigine tikeleı qaýip qater tóndiredi.
Juma kúni AQSh Memlekettik departamentiniń ókili Djen Psakı reseılik S-300-dyń Sırııaǵa jetkizilýi beıbit úderisti jaqsartýǵa baǵyttalmaǵan qaterli is-áreket dep qarastyrylatyndyǵyn málimdedi. Óz kezeginde Reseı S-300 jetkizý syrtqy kúshterdiń qatysýymen oryn alatyn janjalǵa toly áskerı stsenarıılerge tosqaýyl bola alatyn turaqtandyrýshy faktor retinde qarastyratyndyqtaryn málimdedi. Bul rette zenıttik keshen qorǵanys qarý-jaraǵy ekendigi basa aıtylýda.
Degenmen, reseılik tarap S-300 jetkizýdi sóz júzinde ǵana qaldyrmaq emes. Búgingi tańda úkimetttiń aty-jóni belgisiz derekkóziniń sózine qaraǵanda, kelisimsharttary 2007 jáne 2011 jyldardyń ózinde-aq jasalyp qoıǵan 12 birlik MıG-29M joıǵysh ushaǵy men 6 birlik ıAK-130 ushaǵyn Sırııaǵa jetkizý máselesi qozǵalýda kórinedi. Sonymen qatar EO-nyń sheshimi tek batysqa ǵana erkindik bermeıtindigi, Máskeýge de sırııalyq armııany qarý-jaraqpen qamtamasyz etý múmkinshiligin ashatyndyǵy atalyp ótilýde.
Qazirgi tańda álemdik qoǵamdastyq sırııalyq janjaldy sheshýge baǵyttalǵan «Jeneva-2» halyqaralyq konferentsııasyn ótkizýge daıyndyq ústinde. Ony ótkizýge RF SІM basshysy Sergeı Lavrov pen AQSh Memlekettik hatshysy Djon Kerrı bastamashy bolǵan edi. Resmı Damask bul jıynǵa ókilderin jibermek, alaıda Sırııanyń oppozıtsııalyq kúshteriniń atalǵan kezdesýge qatysý-qatyspaýy aıqyn emes.
Jekelegen baǵalaýlar boıynsha EO-nyń qarý-jaraq jetkizý jónindegi sheshimi saldarynan Taıaý Shyǵystaǵy ahýal jańa sapaǵa ıe bolady ári onyń áleýeti Sırııamen qatar basqa da elderdi tuıyqqa tireýge de qaýqarly.