«Alataýdyń ajary qashan kiredi?» - respýblıkalyq basylymdarǵa sholý
***
«Egemen Qazaqstan» basylymynyń jazýynsha, qazirgi tańda elimizde 149 ártúrli deńgeıdegi joǵary oqý oryndary bar ekeni statıstıka boıynsha belgili. Al endi olardyń 94-i jeke menshiktiń úlesinde. Eger shyndyqqa tike qarap, naqty derekterdi keltiretin bolsaq, onda elimizdegi kóptegen jeke menshiktik joǵary oqý oryndarynyń deńgeıi syn kótermeıdi. Onda beriletin kásibı bilim zaman talabyna saı emes dese de bolady. Qolyna dıplom ustaǵan jas maman kóp jaǵdaıda bilikti maman bolýǵa daıyn bolmaı shyǵady. Bul oılanatyn másele. JOO sanyn kóbeıtý ókinishke oraı, áli de jalǵasýda. Sondyqtan osy salada qoǵamymyzdy rýhanı jáne ıntellektýaldyq bıikterge kóteretin birshama sapaly ózgerister kerek. Bul másele jóninde egjeı-tegjeıli bilgińiz kelse «Egemen Qazaqstan» basylymynyń búgingi sanyndaǵy «Ulttyq zııakerlik - ortaq is» deen maqalaǵa nazar salyńyz.
Sondaı-aq osy basylymnyń jazýynsha, daǵdarystyń álegi Eýroaımaqqa kiretin 17 eldi de esinen tandyrdy. Máselen, ótken jyly jumyssyzdyq deńgeıi kúrt ósip, 10,3 paıyzdy qurapty. Іrgedegi kórshimiz Reseıdiń de jumyspen qamtý jaǵdaıy sonshalyq jaqsy emes. AQSh-tyń da arpalysqany osy jumyssyzdyq máselesi bolyp otyr.Negizinde jumyssyzdyqty tolyqtaı joıý múmkin emes ekeni ras. Sebebi, zaman ózgergen saıyn jumysqa degen suranystyń da ózgerip turatyny belgili. Sondaı-aq, eldiń ekonomıkalyq jaǵdaıyna syrtqy faktorlardyń da áseri mol. Sońǵy kezde kezektesip kelip jatqan daǵdarystardyń daýyly aldymen jurtty jumysynan aıyryp jatyr. Alaıda, elimizde nátıjeli júzege asyp jatqan jumyspen qamtý baǵdarlamasynyń arqasynda bul máseleni biz biraz aýyzdyqtadyq. Al baǵdarlama qorytyndysynda 2020 jylǵa qaraı elimizdegi 1,5 mıllıon adamdy jumyspen qamtý qajet dep kózdelip otyr. Bul týraly «Egemen Qazaqstan» basylymynyń búgingi sanyndaǵy «Mol múmkindikke zor ynta da kerek» atty maqalada.
***
«Aıqyn» basylymynyń jazýynsha, Dúnıejúzilik densaýlyq saqtaý uıymynyń derekteri boıynsha, 100 myń turǵynǵa 20 sýıtsıdten asyp ketse, dabyl qaǵyla bastaıdy. Al resmı derekter boıynsha Qazaqstanda 1990-jyldardyń bas kezinen beri ózine-ózi qol jumsaý deńgeıi 20-dan tómendemegen. Ótken jyly Jarasbaı Súleımenov Parlamentte osy másele boıynsha depýtattyq saýal joldap, Qazaqstannyń sýıtsıd kórsetkishi jóninen álemde úshinshi oryn alatyndyǵyn aıtqan. Ol jasóspirimder arasynda óz-ózine qol jumsaý artyp otyrǵanyn habarlap, resmı derekter men qoǵamdyq uıymdar aqparattary arasyndaǵy alshaqtyqqa da nazar aýdartqan.
«Sýıtsıd - barsha elderge jáne barlyq ýaqytqa tán», - dep esepteıdi Eýrazııa Innovatsııalyq ýnıversıtetiniń «pedagogıka jáne psıhologııa» kafedrasynyń meńgerýshisi, medıtsına ǵylymdarynyń doktory ıÝrıı Rossınskıı. Biraq professor onyń elimizde taralý deńgeıi aıtarlyqtaı joǵary ekendigin moıyndaıdy. «Qazaqstan - adamdardyń óz-ózine qol jumsaý jaǵynan TMD jáne álem elderi arasynda aldyńǵy orynda», - deıdi ǵalym. Bul týraly «Aıqyn» basylymynyń búgingi sanyndaǵy «Sýıtsıdti joıý - mańyzdy mindet» atty maqaladan oqyńyz.
Atalmysh basylym betinde «Alataýdyń ajary qashan kiredi?» atty maqala shyqty. Onda Aýyl sharýashylyǵy mınıstrliginiń uıymdastyrýymen Іle Alataý qoryǵynyń tabıǵı keshenderin qalpyna keltirý máseleleri boıynsha keńes ótip, onda ótken jyly «Medeý» shatqalynda bolǵan tabıǵat apatynan orman alqaptaryn qalpyna keltirý jáne erozııaǵa qarsy is-sharalar jobasy talqylanǵandyǵy aıtylady. Sol kezde «Medeý» shatqalynda daýyldan qulaǵan aǵash kólemi jalpy alǵanda 480 gektar jerde 96 myń tekshemetr boldy.Bıylǵy 9 aqpandaǵy jaǵdaı boıynsha 45 ga alqapta jelden qulaǵan 16 myń tekshemetr aǵash jınaldy. Tazartý jumystaryna 198 adam jáne aǵash daıyndaý tehnıkasynyń 61 birligi jumyldyrylǵan. Sonymen birge Іle Alataýyndaǵy ormandy qalpyna keltirýdiń jumys jobasyn ázirleý jóninde «Kazgıproleshoz» RMK-men shart jasaldy. Mekeme qazirgi kezde jumys jobasyn ázirleýdi aıaqtap keledi. Bul baǵytta atqarylyp jatqan jumystar jóninde «Aıqyn» basylymynyń búgingi sanynan bilesizder.
***
«Kazahstanskaıa pravda» Ońtústik Qazaqstan oblysynyń Densaýlyq saqtaý basqarmasynyń jaýapty qyzmetkerleri men mekemeleriniń jetekshileri aımaqtaǵy ana men bala ólimimen baılanysty jaǵdaıǵa qatysty qyzmetterinen bosatylyp tártiptik jaýapqa tartyldy. Sondaı-aq sot sheshimi negizinde oblystaǵy úsh densaýlyq saqtaý uıymynyń lıtsenzııalaryn qaıtaryp alý máseleleri qaralýda. Sebebi Ońtústik Qazaqstan oblysynda ana men bala ólimine baılanysty kórsetkishter jaqsarǵanymen bul oblys áli problemalyq aımaqtardyń biri bolyp otyr. Bul týraly «Kazahstanskaıa pravda» basylymynyń búgingi sanyndaǵy «Beregıte jenşın» atty maqaladan oqyńyzdar.