«Alash týy astynda»: Mundaı fılmdi buryn kórgenim joq - Mámbet Qoıgeldi
Derekti fılmniń úsh bólimi Alash qozǵalysynyń qalyptasýy, qyzmet etken kezeńderi, 1920 jylǵy qazaq shekarasyn anyqtaýmen bastalatyn Alash qaıratkerleriniń Keńestik dáýirdegi kúresine arnalǵan.
«Alash týy astynda» fılminiń tujyrymdamasy tarıhshy ǵalym Mámbet Qoıgeldi eńbekterine súıenip jasalǵan.
Bas keńesshi fılmge elimizde Alash qozǵalysy týraly eń alǵashqy kontseptýaldy, saýatty túsirilgen degen baǵa berdi.
«Osy ýaqytqa deıin elimizde Alash qozǵalysy týraly eń alǵashqy kontseptýaldy, saýatty túsirilgen fılm. Mundaı fılmdi ózim osy ýaqytqa deıin kórgem joq. Ideıamen qanattanǵan, osy jolda jigerlilik kórsetken, sharshamaıtyn, talmaıtyn azamattardyń ǵana qolynan keletin is bul. Qujatty fılm retinde úmitti aqtady. Fılmde alash qozǵalysynyń shyǵý negizi, ótken kezeńderi, sońy nemen aıaqtaldy degen saýalǵa jaýap tabýǵa bolady. Fılm taralymyn tapsa qoǵam úshin, oqý protsesi úshin paıdaly bolar edi.
Ǵalym Alash qozǵalysyna qatysty derekterdi bir fılmge syıǵyzý múmkin emes ekenin, oqıǵanyń jalǵasyn tapqanyn qup kóredi.
Bolattyń (Múrsálim-red. ) shyǵarmashylyǵy osy baǵytta, osy arnada áli jalǵasady dep oılaımyn. Jetpeı turǵan nárse - Alash ıdeıasynyń taǵdyry. Alash sahnadan ketkennen keıin, ári qaraı nemen jalǵasty. Alash ólgen joq, ıdeıasy bar deımiz. Endeshe onyń arǵy taǵdyry qalaı boldy, osyǵan ǵalymdar kóńil aýdarýymyz kerek.
Derekti fılmniń stsenarıı avtory ári júrgizýshisi - Bolat Múrsálim.
Fılologııa ǵylymynyń doktory Aıgúl Іsmaqova óz kezeginde shákirtine alǵysyn jetkizdi.
Tursyn Jurtbaı, Mákeń (Mámbet Qoıgeldi -red.) bastaǵan jigitter Alash úkimeti qashan týdy, qaı saǵatta ne istegenin daıyndap bergen. Al osyny ekranǵa shyǵaryp, asqan janashyrlyqpen Alashordanyń shejiresin aıtyp berý - shákirtim, Bolat Múrsálimge buıyrypty. Alash úkimetin osylaı joqtaýymyz kerek. Stýdentterge sabaq kezinde sózben ǵana aıtatyn qujattyq derekter bar. Al endi bul fılmdi semınarlarda tolyǵymen ǵylymı protseske engizýge bolady»,-dedi Aıgúl Іsmaqova.
Fılmniń túsirilim jumystary Alash qaıratkerleriniń tabany tıgen Semeı, Máskeý, Sankt-Peterbýrg, Qazan, Ýfa qalalarynda júrgizilgen.
«Reseıdiń tórt qalasynda Qazan, Ýfa, Sankt-Peterbýrg, Máskeýde biraz túsirilimder júrgizildi. Kıno salasynda júrgen azamattar jaqsy biledi, sol Kremlge, burynǵy Smolnyıǵa, Dýma otyrǵan Tavrııa saraıyna ruqsat alý ońaı emes. Óndiris bastalǵan bette Reseıdegi elshimiz Imanǵalı Tasmǵanbetov myrzaǵa hat jazdyq. Reseıdiń syrtqy ister mınıstrliginen akkredıtatsııa alý kerek, al ol protsess 1 jylǵa sozylady eken. Elshiliktiń press attashesy Janar Kalbachaeva akkredıtatsııa alýǵa úlken kómegin tıgizdi. Qaryndasymyzǵa túsirilim toby atynan alǵysymyzdy bildiremiz»,-dedi Bolat Múrsálim.
Derekti fılm 2017 jyly QR Mádenıet jáne sport mınıstrliginiń tapsyrysy boıynsha Sh. Aımanov atyndaǵy «Qazaqfılm» AQ «El» prodıýserlik ortalyǵymen birlese túsirilgen. Rejısseri - Ergen Toqmurzın.
Bul fılm byltyr jyl sońynda daıyn boldy. Ol kezde ókinishke oraı, «Qazaqfılmniń» premeralar kestesi aldyna ala bekitilip, kınoteatrlarmen eseptelip qoıǵandyqtan shyǵara almaı qaldyq. Elimizdiń Qaraǵandy, Semeı, Shymkent sııaqty iri megapolısterinde kórsetý josparda bar. Qyrkúıektiń sońynda Astanadan bastaımyz. Sonymen qatar respýblıkalyq telearnalarǵa da usynamyz»,-dedi kınostýdııanyń baspasóz qyzmetiniń jetkeshisi Aınur Isaeva.