Alash qozǵalysy týraly arhıv derekteri jaryqqa shyqty

Foto: None
ASTANA. QazAqparat - QR Ulttyq akademııalyq kitaphanasynda Alashorda úkimeti men Alash avtonomııasynyń 100 jyldyǵyna oraı, Tursyn Jurtbaıdyń «Dvıjenıe Alash» atty 3 tomdyq qujattar jınaǵy tanystyryldy, dep habarlaıdy QazAqparat tilshisi.

T.Jurtbaıdyń bul úsh tomdyǵy arhıvtegi qupııa qujattar men sot materıaldary negizindequrastyrylǵan.

Jınaqtyń alǵashqy bólimine Alash qaıratkerlerin aqtaý barysyndaǵy qujattar, Alash ıdeıasynyń qalyptasý joly týraly maǵlumattar, tergeýde basty aıyp retinde taǵylǵan tarıhı jáıtter jónindegi muraǵat derekteri, 1928-1929 jyldary birinshi toppen ustalǵan adamdardyń túrmede bergen jaýaptary engen. Ekinshi kitapta 1930 jylǵy ekinshi toppen ustalǵan qaıratkerlerdiń suraq-jaýaptary, tutqyndaý kezinde tárkilengen qujattar men hattar, túrme bastyqtarynyń kimdi qaı lagerge jibergeni týraly ilespe hattary, aıyptaý anyqtamalary jınaqtalǵan. Tutas úshinshi kitap Túrkistandaǵy tergeý isterine arnalǵan. Sol taqyryppen 1937-1938 jylǵy sot protsesiniń hattamalary kórsetilgen. Óziniń ǵylymı-tarıhı shyndyǵyn saqtaý úshin qujattar men materıaldar arhıvter men qorlarda saqtalǵan tilinde, esh ózgerissiz berilgen.
 

«1987 jyldyń 13 qańtarynda Oljas Omaruly Súleımenov meni shaqyryp alyp, «Qazaqstan jazýshylar odaǵynyń quqyqtyq komıssııasyn qur, birinshiden dekabr qozǵalysyna qatysty komıssııa jumys istesin, ekinshi repressııalar aqtalsyn, úshinshiden, basylyp ketken shyǵarmalardy, jazýshylardyń aryzyn qarańdar» dep tapsyrma berdi. Aqpan aıynda sol kezdegi qaýipsizdik komıtetiniń tóraǵasynyń orynbasary Qopabaı Ábdirahmanov bastaǵan jetinshi departamenttiń bastyǵy, KGB polkovnıkteri kelip, suraqtar qoıdy. Sodan keıin KGB arhıvine meni jumsady. 1991 jyldyń mamyr aıyna deıin úsh jyl boıy derekterdi dıktofonǵa jazdym, qolmen kóshirdim. Sol qaýipsizdik komıtetiniń jigitteri de oń kózben qarady. Mynaý sonda qolmen kóshirilip, qaǵazǵa túsip qalǵan, keıingi komıssııa aqtaýlarynyń birinde bar, birinde joq sırek derekter», - dedi avtor Tursyn Jurtbaı.
 

Seıchas chıtaıýt