Aqtóbedegi qarttar úıiniń turǵyndary qymbat tondar men teledıdarǵa kóp tapsyrys beredi
Aqtóbedegi qarttar men múgedekter úıi sońǵy ret 2010 jyly jóndeldi. Sodan beri jańartý jumystary júrgizilmegen. 2015 jyly jańa jobalyq-smetalyq qujat ázirlenip, bıýdjetten qarjy suraldy. Biraq máseleniń mán-jaıyn bilip otyrǵan basshylar qarttar men múgedekterge qarjy bólýge asyǵar emes.
«Jóndeý jumystaryna aqsha surap, ala almaı otyrmyz. Qujattary daıyn, biraq qarjy joq. Jyl saıyn aqsha surasaq ta, qarjy bólinbeı keledi. Bizdi tekseredi, sol kezde ákimdikke jazǵan hattarymyzdy kórsetemiz. Eger jóndeýge qarjy bólse, kemshilikterdi túzeter edik. Internat úıi jóndeýdi qajet etedi, ol jasyryn emes. Sonymen qatar qańtarda bizde shyǵym kóbeıedi. Ol kezde memlekettik satyp alý júrgizilmegen soń azyq-túlik jetkizýshilermen ózara kelisim jasaımyz. Jyl basynda bizge tamaq alý, dári-dármekpen qamtamasyz etý qıyn», - dedi Aqtóbe oblystyq qarttar men múgedekter ınternat úıi dırektorynyń mindetin atqarýshy Bolat Isaev.
Zeınetkerlerdiń tapsyrysy
Zeınetaqynyń 70 paıyzy arnaıy esepshotqa saqtalady. Bul sheshimnen soń zeınetkerlerge túsindirý jumystary durys jetkizilmedi, tanystyrylmady. Keıin alaýyzdyq týyp, basshylardan óz qarjysyna kıim-keshek pen turmystyq tehnıka satyp alyp berýin talap etkender kóbeıdi.
«Zeınetkerler áli kúnge deıin ózderiniń aqshasyn sanap, «sizderde meniń mynadaı aqsham bar» dep talap qoıady. Zeınetaqynyń 70 paıyzyn arnaıy esepshotqa aýdarý týraly mınıstrlik buıryǵy qolymyzda, qosymshada alýǵa bolatyn zattardyń tizimi jasalǵan. Ózgesin alýǵa quqyǵymyz joq. Bireýi «mynadaı aqsham jınalǵan, plazmalyq teledıdar alyp ber» dese, ekinshisi «qymbat ton alyp ber» dep talap qoıady. Sonymen qatar, zeınetaqynyń 70 paıyzyn arnaıy esepshotqa aýdara bastaǵan kezde qarttardyń týǵan-týystary kelmeı qaldy. Oǵan da bizdi kinálaıdy», - dedi Bolat Isaev.
Qarttar men múgedekter úıinde qylmystyq jazasyn ótep kelgen adamdar da bar. Qyzmetkerlerdi balaǵattap, kútýshilerge jeke usynys aıtatyndar da bar.
«Qylmystyq jazasyn ótep kelgen adamdarmen jumys isteý qıyn. Qarııalardy baǵyp-qaǵatyn qyzmetkerlerimizge tıisip, keıde aqysyna jynystyq qyzmet kórsetýdi suraıdy. Ol kezde qyzmetkerlerimiz aryz jazyp, bizden kómek suraıdy. 32 myń aılyǵy bar jumysty aýyldan kelgen, bala-shaǵasyn asyryp júrgen, baý-baqshany panalaǵan adamdar ǵana isteıdi. Kóp adam bul jumystan qashady»,- dedi B.Isaev.
Jetim balalarǵa shulyq toqıdy
Sálıma Qurmanǵalıkelini 9 jyldan beri qarttar úıiniń turǵyny. Eki balasy men kúıeýi ár jyldary kóz jumyp, jalǵyz qalǵan soń qarttar úıin panalaýǵa sheshim qabyldaǵan. Nemereleri bar. Zeınetaqy alǵan kezde shóberelerin kórýge barady, saǵynyshyn basady.
«Jalǵyz qalǵan adam ózine kútim jasaı almaıdy. Sondyqtan qarttar úıine keldim. Alǵashynda jalǵyz turdym, qazir janymda ózim sekildi kempir bar. Bir-birimizdi súıep, demep júremiz. Men 35 jyl boıy jumys istegen adammyn. Esepshi, kitaphanashy boldym. Keıin qarttar úıindegi ashana, tazalyq jumystaryna kómektestim. Qazir eshteńege aralaspaımyn, tek jetim balalarǵa shulyq toqyp beremin. Jyl saıyn jınap, jetim balalarǵa aparady eken, men óz úlesimdi qosyp júrmin. Sosyn sózjumbaq sheshýdi unatamyn»,- dedi Sálıma Qurmanǵalıkelini.
78 jastaǵy qarııa nemere-shóbereleriniń aq áje degen sózin estý úshin aı saıyn aýylǵa baryp, olarmen kezdesip turady eken.
Qarttar úıiniń batagóı aqsaqaly
2010 jyly qarttar úıine barǵan Táýelkel Qanaev Qyzylorda oblysy, Aral aýdanynda ósken. Keıin Aqtóbedegi temirjol kópirleriniń qurylysyn júrgizdi, vahtalyq ádispen úzilissiz jumys istedi. Táýekel Qanaev adam óltirgeni úshin jazasyn ótep, úılenbegen. Aqparatty jıi oqyp, álem, el jańalyqtaryn qalt jibermeıtin ol qazaq tiliniń janashyry ári aqyn. Jyr shýmaqtaryna arnalǵan dápteri bar.
«Buryn isti bolǵan, qylmys jasaǵan adamdy kim unatady? Úılenbedim, jalǵyz qalǵan soń qarttar úıine keldim. Jalǵyz aǵam bar edi, ol kóz jumdy. Qarttar úıinde bári jaqsy, tamaǵyn ýaqtyly beredi. Kútimimizge syn aıta almaımyz. Ózim 70 jastamyn, zeınetkermin. ІІ top múgedektigin alyp, arbaǵa tapsyrys berdim. Eki aıaǵymda jan bar, biraq býynym ustamaıdy»,- dedi Táýelkel Qanaev.
Ol jasy kishige bata beredi, tilek aıta almaıtyn qarııalarǵa renish bildiredi. Bata bere almaıtyndardy synaıdy, qazaq tilin úırenýge keńes beredi.
Aıta keteıik, qazir qarttar men múgedekter úıinde 200-den astam turǵyn bar. Olardyń teń jartysy múgedek. Eń jasy - 29 jasta.