Aqtóbede mektep oqýshylary arasynda asyq atý oıyny keń tarap keledi
Dene shynyqtyrý pániniń muǵalimi ári asyq oıyny úıirmesiniń jetekshisi Muqtar Qultasbaı alǵashynda Aqtóbe oblysy Shalqar aýdanyndaǵy sport mektebinde eńbek etti. Uzaq jyldar boıy basshylyq qyzmet atqarǵan ol keıin oblys ortalyǵyna qonys aýdardy. Sol kezde jumys izdep, túrli usynystardy qarap, eń tıimdisi muǵalim bolý dep sheshti.
- Aqtóbe oblystyq mamandandyrylǵan ulttyq sport túrlerinen balalar jáne jasóspirimder sport mektebine barǵan kezde toǵyzqumalaq úıirmesin usyndy. Men Asyq atý oıynyn damytý týraly óz usynysymdy berdim. Basshylyǵym qoldap, úıirme ashyldy. Bul 2021-2022 jyldardaǵy oqý jyly boldy. Sodan beri oqýshylardy jattyqtyryp júrmin. Qazir úıirmege 30 oqýshy qatysyp júr. Onyń teń jartysyna jýyǵy — qyzdar. Olar Bes asyq oınaıdy. Bul Bestas oıyny sekildi. Memleket basshysy Qasym-Jomart Toqaev halyqty buaralyq sportqa tartýdy, densaýlyǵyn shyńdaýdy tapsyrǵan bolatyn. Bul da ulttyq oıyndy damytý ári buqaralyq sport qataryna qosyp, kópshiliktiń oınap, sheberligin shyńdaýyna múmkindik berý dep oılaımyn. Arada birneshe jyl ótkende jaqsy damyp ketti. Qazir qalanyń kóp mektebi balalarǵa asyq atý oıynyn úıretip jatyr. Tipti ózara jarystar ótkizip turamyz, - dedi Muqtar Qultasbaı.
Elimizde aýdan jáne qalalyq, oblystyq, respýblıkalyq jarystar da ótip jatyr. Tek oqýshylar ǵana emes, muǵalimder arasynda da jarys uıymdastyrylyp turady. Bıyl Aqtóbe qalasynda eresekter arasynda Asyq atýdan Azııa chempıonaty ótedi.
- Bıyl Qazaqstan Kýbogi bolyp, aqtóbelik asyqshylar komanda boıynsha ekinshi oryn aldy. Biz endi Azııa chempıonatyna qatysamyz. Ulttyq sportty damytý úshin mektep baǵdarlamasy da jasaldy. Bul qýantady. Taǵy bir ereksheligi, súıek asyq pishini ártúrli bolsa, qazir birtektesi shyǵarylyp jatyr. Salmaǵy men kólemi birdeı bolǵan soń oıynda adamdarǵa teń múmkindik beriledi. Asyqtyń salmaǵy qazir 3 gramm, al saqasy aýyrlaý ári iri. Buryn saqany tabý qıyn edi. Qoshqardyń nemese úlken qoıdyń asyǵyn izdep júremiz. Endi bári birdeı, - dedi Muqtar Qultasbaı.
Qazirgi ereje boıynsha sheńber ortasyna 15 asyq tigiledi. Eresekter úshin sheńberdiń dıametri 5 metr, joǵary synyp oqýshylaryna 4 metr, 5-6 synyp oqýshylary úshin 3 metr bolady.
- Asyq atý oıynynyń túrleri kóp. Qazir kóbine Bes taban degenin oınaımyz. Sheńberdiń ortasyna 15 asyqty tigedi, arasyn saqamen ólsheıdi. 5 metr qashyqtan, ıaǵnı, óristen atady. Eger tıgizsek, sheńberden atýǵa bolady. Jalpy sheńberge kirýge ruqsat joq. Ol ereje buzý dep esepteledi. Ýaqytynan buryn 8 asyq jınasańyz, utty dep esepteledi. Respýblıkada 7-8 mınýt beriledi oıynǵa. Bizde 5-6 mınýt bólinedi, - dedi Muqtar Qultasbaı.
Jattyqtyrýshynyń aıtýynsha, Úsh taban, Tórt taban, Manaı, Alshy taban degen de oıyndar bar.
Manaı oıynynyń erejesi ózgeshe. Eki adam eki asyqtap tigip, ortaǵa tórt asyq qoıylady. Saqamen atyp, qulatsa, ortadaǵy asyqty alýǵa bolady.
- Balalar Asyq atý oıynyna qyzyǵady. Aýyl balalary asyq oınaıdy, qala balalary muny kóbine bilmeıdi. Ata-ájesi ǵana aıtyp, úıretýi múmkin. Sondyqtan dene shynyqtyrý sabaǵynda basketbol, voleıbol oınatyp, keıin asyq atýdy meńgeredi. Bala asyq shıirýdi, kózdep atýdy úırenedi. Mergender ǵana jaqsy oıynshy bola alady. Negizi eptilik, mergendik, esep mańyzdy. Qoly ıkemdi bolsa, shıirip úırenedi. Asyq shıire almaǵan adam úlken jarystarǵa qatystyrylmaıdy,- dedi jattyqtyrýshy.
Qazir naryqta daıyn asyq satylymda bar. Bir jıyntyǵynyń quny 15 myń teńgeden asady. Al saqasy 5 myń teńge turady. Saqasy oń jáne sol qolǵa arnap bólek jasalady. Jattyqtyrýshy Muqtar Qultasbaıdyń shákirti byltyr Naýryz merekesinde ekinshi oryn ıelendi. Qazirgi kezde egiz balalardyń da yntasy zor. Olardyń biri ońqaı, ekinshisi solaqaı.
- Maǵan asyq oıyny qyzyq. Ózimniń asyq jıyntyǵym bar. Eki saqanyń biri meniki, ekinshisi Muratta. Biz úıirmeni jaqsy kóremiz. Kóbine jarysqa daıyndalyp, úırenemiz. Úıde de oınap júremiz, - dedi egizdiń syńary Dáýlet Ońǵar.