Aqtóbede Bókenbaı batyrdyń memorıaldyq kesheni ashyldy
Búgin Aqtóbede Bókenbaı batyrǵa arnalǵan ǵylymı-praktıkalyq konferentsııa ótip, keıin eskertkishtiń ashylýy boldy. Tabyn Bókenbaı batyrdyń urpaqtary bul isti on jyl buryn qolǵa alyp, búgin aıaqtap otyr.
«Bókenbaıdyń ákesi Qarabatyr da batyr bolǵan adam. Urpaqtary Tilenshi batyr, Jolaman batyr, Esenaman batyr, Oljabaı batyr dep aıtar bolsaq, áýletiniń bári tegin adam emes. Memorıaldyq keshendi salý jumysy on jyl buryn bastaldy. Sońǵy eki jylda naqty jumys atqaryldy. Ádilqaıyr hannyń bas qolbasshysy, atamyz Bókenbaı batyrdy ulyqtaý úshin «Alash paryzy» qoǵamy da úles qosty», - dedi batyrdyń urpaǵy, kásipker Qýatbek Haıtýllaev.
Eskertkishtiń ashylýyna kelgen oblys ákimi Ońdasyn Orazalın de óz pikirin bildirdi.
«Qutty meken Aqtóbe óńirinen shyqqan Qobylandy batyr, Kishi júzdiń hany ári qolbasshysy Ábilqaıyr han, Abat Baıtaq, Eset batyr, Tileý batyr, Eset Kótibaruly, Asaý Baraq, Sáńkibaı syndy batyrlardy eske alsaq, olardyń izin jalǵastyrǵan Álııa Moldaǵulova men Malkejdar Bókenbaev, Sársenǵalı Eshpaev, Imanǵalı Biltabanovtar syndy erlerimizdi, Aqtóbe jerinde jasaqtalǵan 312 atqyshtar dıvızııasyn maqtanyshpen aıta alamyz. Bul urpaqtar sabaqtastyǵy. Solardyń biri halqynyń táýelsizdigi úshin atqa minip, sońyna qalyń jurtyn erte bilgen Bókenbaı Qarabatyruly. Batyr babamyz ómir súrgen XVIII ǵasyrdyń basy qazaq halqynyń taǵdyryna syn bolǵan, eldikti tarazyǵa salǵan aýyr kezeńder boldy. Sondaı syn saǵatta Bókenbaı babamyz jer qaıysqan qol jınap, jońǵarlardy elimizden qorǵady. Onyń erligi týraly Ábish Kekilbaev, Muhtar Maǵaýın óz shyǵarmalarynda barynsha aıshyqty jetkize bildi. Al qazirgi zamanda Irına Erofeeva ǵylymı negizderin keltirip, derekterdi dáleldedi», - dedi oblys ákimi Ońdasyn Orazalın.
Eskertkishtiń ashylý saltanatyna elimizdiń ár óńirinen tarıhshylar kelip, jazýshy, kınodramatýrg Elýbaı Smaǵul, depýtat Habıbýlla Jaqypov, batyr urpaǵy Muratbaı Súıinǵaraev, memleket jáne qoǵam qaıratkeri Sapar Saǵyntaev, Aqtóbe oblysynyń qurmetti azamaty Málik Jekeevke eskertkishti ashty.
«Halyqtyń basyna syn saǵaty soǵatyn kez bolady. Sondaı kezeń XVIII ǵasyrdyń basy boldy. 1710 jyly sol syn saǵat soqty. ıAǵnı, qazaq ulty qala ma, qalmaı ma degen shaq edi. Halyqtyń kópshiligi, batyrlar, bıler, handar, sultandar saǵy synyp, Qaraqumda jınalyp, ári qaraı ne bolatynyn talqylady. Taǵdyrsheshti saýalǵa jınalǵan kezde el aǵalary «jońǵarlarǵa berileıik, basqa jol qalmady» dep oılady. Alashtyń týy jyǵylyp jatqan tusta Bókenbaı batyr shyǵyp, halyqtyń eńsesin kóterdi. Qazir «eger Bókenbaı shyqpaı qalsa, baǵynyshty el bolǵan kezde ne bolar edi» dep oılaǵanda tóbe shashymyz tik turady. Qazaqtyń taǵdyry jolaılyqta turǵanda batyr kúres jolyna bastap, halyqty alyp shyqty», - dedi jazýshy Elýbaı Smaǵul.
Eskertkishtiń ashylý saltanatyna ánshi Qydyráli men Qaraqat, Nurbolat Abdýllın keldi.
Aıta keteıik, tabyn Bókenbaı batyr jońǵardarmen kúreste Ábilqaıyr hanmen birge bolyp, qazaq jasaqtarynyń úlken bir tobyna qolbasshylyq etti. Tarıhta Qaraqumdaǵy qazaq jasaqtaryn biriktirý usynysyn aıtyp, ultty saqtap qalǵan biregeı batyr retinde ulyqtalady.