Aqtóbe arheologtary ǵun-sarmat dáýiriniń eskertkishterin zertteýge kiristi
Ótken jyly ashylǵanmýzeıde birneshe zal qoldanysqa berildi. Olar: «Arheologııa», «Etnografııa»,«1869-1940 jyldardaǵy ólke tarıhy», «Erlik pen dańq», «1945-1991 jyldardaǵyAqtóbe ólkesiniń tarıhy» jáne «Táýelsizdik jolymen» zaldary. Túgel jasaqtalǵanzaldardyń eń qundysy – altyn zal. Munda altynnan jasalǵan ydys-aıaq, atábzelderi men áshekeıler saqtalǵan.
«Bizde arheologııanyńdamýy ótken ǵasyrdyń 70-shi jyldary bastaldy. Arheolog Mır Qabyrbaev, ólketanýshyV.Radıonov kóp mura qaldyrdy. Máselen, qola dáýiriniń altyn syrǵasy, túrliturmystyq buıymdary mýzeıge qoıyldy. Súıekten jasalǵan jylqynyń sýlyǵy da tur.Súıekke oıý-órnek qashalǵan. Bul jylqynyń alǵashqy qolǵa úıretýin aıǵaqtaıdy.Jırekqopa aýylyndaǵy Tórtoba qorymynan sarmat dáýirine tán eskertkishten altynbuıymdar tabyldy. 2010-2012 jyldary Germanııa arheologııalyq ınstıtýtymen birgejumys ǵylymı-zertteý júrgen bolatyn. Sonymen qatar ótken jyly tabylǵan ǵundáýiriniń at ázbelderi bar. Ókinishke qaraı tutastaı qalpyna keltirý múmkinbolmaı tur», - dedi mýzeıdiń ǵylymı hatshysy Meıram Dúısenov.
Onyń aıtýynsha, ǵundáýiriniń eskertkishteri jer betinde kórinbeıdi, sondyqtan anyqtaý qıynǵasoqqan. Al ótken jyly kezdeısoq tabylǵan at ábzelderin qaıta qurastyrý qıynǵasoǵady. Qurylysqa qajetti qum tasyǵan jumysshylar onyń negizgi qalpyn buzyptastaǵan.
Negizi Qazaqstannyń batysóńirinde buǵan deıin ǵun dáýiri zerttelmedi. Tarıhtyń olqy tusyn toltyrýmaqsatynda arheologtar Oıyl aýdanyn nazarǵa aldy. Anyqtaý jumystarynan sońqazba jumystaryna basymdyq berildi. Arheologtar «batys óńirinde ǵun dáýiritýraly birde-bir jádiger joq» degen ýájge qarsy naqty derekter keltirýge ázir.
«Qazir Oıyldy tańdapotyrmyz. Sý, shópti jaǵalap, sol aýdandy zertteýge aldyq. Qobda, Baıǵanınaýdandaryn da zertteý kerek. Ońtústigimizdegi eskertkishter saqtalsa,soltústigimizdegi tonalyp ketken. Shalqarda Taldyq ózeniniń boıy da bar.Dońyztaý, Ústirtke de barýdy josparlap otyrmyz. Máselen, Dońyztaýda ekspedıtsııauıymdastyrý ońaı emes. Soltústik ústirt, Dońyztaýdy etnografııalyq zertteýge 16mıllıon teńge qarastyrylǵan. Al arheologııalyq zertteýge 50 mıllıon teńge qajet.Patshalyq obaǵa basymdyq beriledi. Barlyq óńir altyn adamdy taýyp boldy,Aqtóbede tabylmady. Soǵan kúsh salýymyz kerek», - dedi mýzeıdiń ǵylymı hatshysyMeıram Dúısenov. Oıyl aýdanynda kosmotúsirilim jasalyp, ǵun-sarmat dáýiriniń130 nysany anyqtaldy. Árqaısysynda 40-50 eskertkish bar. Aldaǵy bir aıdazertteýshiler qazba jumystaryn júrgizedi.