AQSh-ta Qazaqstanda turmystyq zorlyq-zombylyqty joıý reformalary talqylandy
Sapar barysynda AQSh Memlekettik departamentiniń, USAID-tyń, Dúnıejúzilik banktiń jáne Halyqaralyq qarjy korporatsııasynyń (IFC) joǵary ókilderimen kezdesýler ótti.
Kezdesýlerde Prezıdent Qasym-Jomart Toqaevtyń Qazaqstan halqyna Joldaýynyń negizgi erejelerin talqylaý mańyzdy taqyryp bolyp, júrgizilip jatqan saıası jáne áleýmettik-ekonomıkalyq reformalardyń aýqymy kórsetildi. Áıelderdiń quqyqtaryn nyǵaıtý jónindegi yntymaqtastyqty talqylaý sheńberinde amerıkalyq seriktesterdiń nazaryna Qazaqstannyń sońǵy jyldardaǵy jetistikteriniń negizgi aspektileri usynyldy. Negizgi jetistikterge áıelder men jastar úshin saıası partııalardyń saılaýǵa usynatyn kandıdattar tiziminde 30% kvotany engizý jáne ony parlamenttik mandattardy bólý úshin qoldaný, BUU Qaýipsizdik Keńesiniń 1325 qararyn iske asyrý jónindegi is-sharalar josparyn qabyldaý, áıelderge tyıym salynǵan kásipterdiń tizimin joıý jatady jáne t. b.
Áıelder kásipkerligi Qazaqstanda jumys oryndaryn qurýda jáne ekonomıkalyq ósýdi yntalandyrýda mańyzdy ról atqarady. Elimizde shaǵyn jáne orta bıznes kásiporyndary 3,5 mıllıonǵa jýyq jumys ornyn jáne jalpy ishki ónimniń 33% qamtamasyz etedi, olardyń 50% áıelder basqarady. Sondyqtan taraptar áıelder kásipkerligin damytý boıynsha naqty bastamalar boıynsha yntymaqtastyq múmkindikterin talqylady. Sondaı jobalardyń biri – Qazaqstanda qurylǵan kásipker áıelderdi qoldaýdyń resýrstyq ortalyqtary.
Іsker áıelderge arnalǵan bilim berý baǵdarlamalary salasyndaǵy yntymaqtastyq boıynsha amerıkalyq tarappen dıalog nátıjeli jáne mazmundy boldy. Taraptar Amerıkalyq kásipker áıelder akademııasynyń AWE jumysyn keńeıtý jáne ony júzege asyrý úshin AHQO-ny iske asyrýshy seriktes (Іske asyrýshy tarap) retinde tańdaý boıynsha Qazaqstannyń bastamasyn AQSh-tyń qoldaýy mańyzdy qadam bolyp tabylady dep kelisti.
Sonymen birge, kezdesýler barysynda Qazaqstanda turmystyq zorlyq-zombylyqqa múldem tózbeýshilikke qol jetkizýdegi reformalar taqyryby talqylandy. Osyǵan oraı, amerıkalyq taraptyń qyzyǵýshylyǵyn elimizde otbasy ortalyqtaryn qurý jobasy týdyrdy, onyń aıasynda taraptar AQSh-tan tehnıkalyq kómek kórsetý múmkindikterin zerdeleýge kelisti.
Jahandyq áıelder isteri jónindegi Memlekettik hatshy keńsesiniń aǵa aımaqtyq dırektory Bet Smıt Qazaqstannyń jetistikterin oń baǵalap, AQSh-tyń áıelder quqyqtaryn nyǵaıtý salasynda ekijaqty strategııalyq dıalog qurý nıetin qýattady.
Genderlik teńdik jáne áıelderdiń quqyqtaryn keńeıtý jónindegi USAID Ákimshiligi keńsesiniń aǵa úılestirýshisi Djemıl Bıdjıo elimizde júrgizilip jatqan reformalardy qoldaıtynyn aıtyp, Qazaqstan Prezıdentiniń jańa saıası baǵytyn oń baǵalady. Sonymen birge ol USAID-tyń naqty birlesken jobalar arqyly áıelder men qyzdardyń quqyqtaryn nyǵaıtý salasyndaǵy yntymaqtastyqty odan ári jalǵastyrýǵa jáne tereńdetýge daıyn ekenin málimdedi.
Genderlik jáne ekonomıkalyq ınklıýzııa boıynsha HQK tobynyń basshysy Genrıetta Kolb Qazaqstan Úkimetiniń áıelderdiń quqyqtary men múmkindikterin keńeıtýdegi jetistikteri týraly oń pikirin bildirdi. Sonymen birge ol HQK-nyń osy taqyryp boıynsha odan ári dıalogqa daıyndyǵyn jarııalaı otyryp, kásipker áıelderdi qoldaý úshin qarjylyq ónimderdi keńeıtý boıynsha jeke usynystar berdi.
Dúnıejúzilik banktiń genderlik máseleler jónindegi jahandyq dırektory Hana Brıksı Qazaqstannyń áıelderge keń ekonomıkalyq quqyqtary men bostandyqtaryn berý, bilimge, tehnologııaǵa qoljetimdilikti qamtamasyz etý, qarjylyq saýattylyqty damytý boıynsha joǵary nátıjelerin atap ótti jáne genderlik statıstıkanyń damýyna oń baǵa berdi. Brıksı hanym osy parametrlerdiń barlyǵy boıynsha Qazaqstan kóptegen basqa elderge úlgi bolyp tabylatynyn atap ótti. Kezdesýge qatysqan Dúnıejúzilik banktiń sarapshylar toby Qazaqstandaǵy áıelderdiń quqyqtaryn keńeıtý salasyndaǵy yntymaqtastyqty odan ári damytý boıynsha birqatar usynystar berdi.
Jalpy alǵanda, L. Ramazanovanyń AQSh-qa sapary eki el arasynda genderlik teńdikti ilgeriletýdegi yntymaqtastyqty nyǵaıtýǵa jaqsy múmkindik berdi.