Aqparat jáne kommýnıkatsııalar salasynda qandaı ózgeris kútiledi
Shalǵaı aýyldarda spýtnıktik qabyldaǵyshtar tegin taratylady
Byltyr elimizde analogtyq tele-radıoxabar taratýdy kezeń-kezeńimen toqtatý jumystary bastalǵan bolatyn. Sonyń ornyna tsıfrlyq júıe iske qosyldy. Búginde Mańǵystaý, Túrkistan, Jambyl oblystary jáne Shymkent qalasy tolyǵymen tsıfrlyq telearnaǵa aýysty. Osylaısha, aýyldaǵy aǵaıyn 15 qazaqstandyq telearnany, al oblys ortalyǵynyń turǵyndary 30 arnany joǵary sapada tamashalap otyr. QR Aqparat jáne kommýnıkatsııalar mınıstri Dáýren Abaevtyń aıtýynsha, bıyl Almaty, Pavlodar jáne Qostanaı oblystaryn tsıfrlyq xabar taratýǵa aýystyrý josparlanǵan. Al áleýmettik jaǵynan az qamtylǵan turǵyndarǵa tsıfrlyq televızııaǵa qajetti abonettik quraldar tegin beriledi. «Tsıfrlyq sıgnaldardan shalǵaı ornalasqan eldi mekender otandyq «OTAU TV» spýtnıktik tarelkalarymen qamtylady. Ol úshin sol aımaqtyń jergilikti bıýdjetinen qarjy bólingen», - deıdi Dáýren Abaev.
Mınıstrdiń sózine qaraǵanda, memlekettik radıo xabarlarlaryn taratýdyń aýqymyn ulǵaıtý sharalary da jalǵasa beredi. Ótken jyly Almaty, Túrkistan jáne Shyǵys Qazaqstan oblystarynyń 300 myńnan astam turǵyny bar 12 shekara aımaǵyna Qazaq radıosy men Shalqardyń habarlary tarala bastady. «Qazteleradıoǵa» osy jumysty erekshe baqylaýda ustaýdy tapsyramyn. Bul - bizdiń ulttyq aqparattyq qaýipsizdigimizge tikeleı áseri bar sharýa. Elimizdiń eń shalǵaı jerlerin mekendep otyrǵan azamattar radıo qabyldaǵyshtary arqyly Qytaı nemese Reseı emes, Qazaqstannyń Ánuranyn tyńdaýy tıis. Ósip kele jatqan urpaq qazaq ertegilerine qulaq túrip, jasóspirimderimiz qazaq ánderimen sýsyndaýy qajet dep oılaımyn», - dep atap kórsetti Dáýren Abaev mınıstrliktiń alqa májilisinde.
Otandyq arnalardyń reıtıngi jasalady
Sońǵy jyldary shetelde turatyn qazaqtarǵa otandyq telexabarlardy jetkizý boıynsha biraz jumystar atqaryldy. Máselen, «Habar» agenttigi sheteldik ókildikterin ashyp, Reseı Federatsııasynyń terrıtorııasynda xabar taratýǵa ruqsat aldy. Budan bólek, «Habar 24» arnasy spýtnıktik xabar taratýdy bastady. Onyń sıgnaly «ıAmal 401» jer serigi arqyly taralady. Demek, atalǵan arna barlyq kabeldik operatorlarda bar jáne ony Reseıdiń kez kelgen jerinde kórýge bolady. Osynyń bárin uıymdastyrýǵa 15 jyl ketken eken. Al Qazaqstandaǵy keıbir reseılik arnalar qazaq tilinde xabar taratatyn bolady. Dáýren Áskerbekulynyń sózine qaraǵanda, búginde reseılik «Mýlt» telearnasy joǵary reıtıng kórsetip otyr. Atalǵan arnany qazaq tilinde taratý týraly kelisim bar eken. Oǵan sáıkes, bas kezinde bólek bir mýltfılmder aýdarylady. Artynan birtindep qazaq tilinde xabar taratýdy ulǵaıtý josparlanyp otyr.
Reıtıng demekshi, mınıstr myrza otandyq telearnalarǵa medıa ólshem jasaıtyn júıeniń iske qosylatynyn da jetkizdi. Sonyń negizinde telearnalar men aqparattyq ónimderdiń reıtıngi jasalady. «Menińshe, osy júıe arqyly bolashaǵy bar jobalardy qarjylandyrýǵa bolady. Memlekettik-aqparattyq tapsyrystyń tıimdiligi de artady», - dep atap kórsetti Dáýren Abaev.
5G jelisi qashan qosylady?
Qazaqstannyń terrıtorııasy úlken bolǵannan keıin barlyǵyna birdeı sapaly ınternet jetkizý qıyn. Ásirese, shalǵaı jatqan aýyldarda mobıldi ınternet istemeıdi. Sebebi uıaly baılanys operatorlaryna xalyq az turatyn jerlerge qondyrǵy tartqan tıimsiz. Osyǵan baılanysty búginde ondaı eldi mekenderge talshyqty-optıkalyq jeliler tartylyp jatyr. Mınıstrliktiń málimetine sáıkes, ótken jyly 144 myńnan astam adamdy qamtıtyn 56 aýyldy eldi meken sapaly ınternetpen qamtyldy. Negizgi maqsat - 1 249 eldi mekendi keń jolaqty jelimen qamtamasyz etý. Jobany júzege asyrý barysynda 20 myń shaqyrymdy quraıtyn talshyqty-optıkalyq jeli qurylysyn salý josparlanyp otyr.
Vedomstvo basshysynyń aıtýynsha, búginde álem boıynsha uıaly baılanystyń jańa úlgisi - 5G jelisin engizý máselesi keńinen talqylanyp jatyr. Sonyń arqasynda fılmderdi birneshe sekýndtyń ishinde júkteýge múmkindik bar. Basqa da texnologııalardy jan-jaqty damytýǵa bolady. «Bıyl Qazaqstanda 5G texnologııasyn synaqtan ótkizý josparlanyp otyr. Osydan keıin atalǵan jelini respýblıka boıynsha engizý merzimi anyqtalatyn bolady», - deıdi Dáýren Abaev.
Alqa májilisi aıasynda Dáýren Áskerbekuly áleýmettik jeliler men messendjerlerde zorlyq-zombylyqqa qatysty kontentti buǵattaý máselesin de túsindirdi. Buǵan deıin QR Bilim jáne ǵylym mınıstri Erlan Saǵadıev oqýshylardyń tóbelesteri jaıynda aıta kele, áleýmettik jelide taraǵan ondaı vıdeolardy buǵattaý qajettigin jetkizgen bolatyn. «Psıxologtar men muǵalimder áleýmettik jelilerde jaǵymsyz vıdeolardy kórgen boıda aqparat jáne kommýnıkatsııalar mınıstrligine xabar berýi kerek. YouTube jáne taǵy basqa jerde birden buǵattap tastaıtyndaı ózara baılanys bolýy qajet», - dedi E.Saǵadıev.
Al QR Aqparat jáne kommýnıkatsııalar mınıstri Dáýren Abaevtyń aıtýynsha, búginde bilim jáne ǵylym mınıstrliginiń ótinishterin qaraý merzimi qysqartyldy. Alaıda qandaı da bir vıdeony buǵattaý úshin áleýmettik jeli ákimshisiniń de ruqsaty qajet. «Endi, biz barlyq máselelerdi sheshe almaımyz. Iá, bilim mınıstrliginiń ótinishin qaraý merzimin, jalpy osy saladaǵy ákimshilik protsedýralardy bir saǵatqa deıin qysqarttyq. Alaıda áleýmettik jeliniń ákimshisi de bar. Sondyqtan vıdeony buǵattaý ýaqyty sozylyp ketýi múmkin. Biraq onymen bireý zorlyq-zombylyq faktilerin jasyraıyn dep otyrǵan joq. Biz árbir árekettiń zańdy túrde qaralǵanyn qalaımyz», - dedi Dáýren Abaev jýrnalısterge bergen suxbatynda.
Mınıstrdiń sózine qaraǵanda, qazirgi júıe tek áleýmettik jelilerge ǵana qatysty. Al messendjerlerge taramaıdy.
Astana Hub-qa 4,8 mıllıard teńge tartylady
Byltyr Memleket basshysy Nursultan Nazarbaevtyń qatysýymen «Astana Hub» xalyqaralyq texnoparki resmı túrde óz jumysyn bastaǵan bolatyn. Ony iske qosý úshin biraz jumys atqaryldy. Venchýrlyq qarjylandyrý zańnamasy qabyldandy. Basqa da kóptegen normatıvtik aktilerdi ózgertýge týra keldi. Búginde «Astana Hub»-ta sheteldik kompanııalar úshin vızalyq jáne eńbek rejımderi jeńildetildi. Salyqtyq jeńildikter de berildi. Tehnoparktiń aıasynda 3 akseleratorlyq baǵdarlama ótkizilip, 47 startap irikteldi. Sonyń barlyǵyna 180 mıllıon teńgeniń ınvestıtsııasy tartyldy. Endi, atalǵan kórsetkishti 26 (!) esege arttyrý josparlanyp otyr. «Bıyl biz Astana Hub-qa 4,8 mıllıard teńgeni tartýymyz qajet. Osyǵan baılanysty vıtse-mınıstr Şeglova Dınara Rınatqyzyna «Zerde» xoldıngimen birlese otyryp, tıisti jol kartasyn ázirleýdi tapsyramyn», - dedi D.Abaev.
Mınıstrdiń aıtýynsha, osy saladaǵy zańnamany jetildirý jumysy jalǵasady. Qazirdiń ózinde mınıstrlik tsıfrlyq texnologııalardy retteý boıynsha birqatar ózgerister ázirledi. Sonyń arqasynda blokcheın, jasandy ıntellekt, robotızatsııa, bıometrııalyq aýtentıfıkatsııa sııaqty salalardy tezdetip damytýǵa bolady.
Búginde el Úkimeti de Astana Hub-qa úlken úmit artyp otyr. QR Premer-Mınıstriniń orynbasary - QR Qorǵanys jáne aeroǵarysh ónerkásibi mınıstri Asqar Jumaǵalıevtiń sózine qaraǵanda, Astana Hub korporatıvti ınnovatsııalardyń ortalyǵyna aınalýy qajet. Bul degenimiz, memlekettik organdar men jeke kompanııalar IT tapsyrystaryn shetelge emes, ózimizdiń ınnovatorlarymyzǵa berýi kerek. Aqparattyq texnologııalar salasyndaǵy otandyq ónimderdi kóbeıtý kerek. Al oǵan ózimiz kúsh salmasaq, syrttan eshkim kómektespeıdi. «Árıne, keı kezde sátsizdikter bolyp jatady. Bireýler bankrotqa ushyraıdy. Degenmen, aıaqqa turyp, alǵa qaraı jyljý qajet. Onyń bári venchýrlyq qarjylandyrýda eskerilgen. Búgin sátsizdik bolsa, erteń tabysqa jetýimiz ábden múmkin. Jas ınnovatorlarymyzǵa senýimiz kerek», - deıdi Asqar Jumaǵalıev.
Deldardarmen kúres kúsheıedi
Qazirgi kezde memlekettik qyzmetterdiń basym bóligi elektrondy formatqa aýysty. Sonyń arqasynda qajetti qujatty úıden shyqpaı-aq rásimdep alýǵa bolady. Mobıldi qosymshalar da iske qosyldy. Al onyń bárin qoldana almasań, Halyqqa qyzmet kórsetý ortalyǵyna baryp, anyqtamany alýǵa bolady.
Biraq ondaı jerde «máseleńdi jedel sheship beretin» pysyqaılar kóp eken. Olar xalyqtyń saýatsyzdyǵyn paıdalanyp, jeńil aqsha taýyp úırengen. Máselen, jaqynda QR Memlekettik qyzmet isteri jáne sybaılas jemqorlyqqa qarsy is-qımyl agenttigi mamandyrylǵan HQKO-lardy aralap, biraz deldardardyń júrgenin anyqtady. Agenttiktiń memlekettik qyzmetter departamentiniń dırektory Ildar Úısimbaevtyń aıtýynsha, mamandandyrylǵan xalyqqa qyzmet kórsetý ortalyqtarynda júretin deldaldar xalyqty ashyq aldaıdy. «Mysaly, bireýge keledi de, kólikti tirkeýge qoıýdy, ıa bolmasa, tirkeýden alýdy jyldam istep bere alamyn deıdi. Bir-bir jarym saǵattyń ishinde daıyn bolady dep sendiredi. Negizi, atalǵan memlekettik qyzmet týra sol ýaqytta - bir saǵattyń ishinde jasalady. Barlyq qujattar durys bolsa, operatorǵa tapsyrý qajet. Boldy! Eshqandaı deldal da kerek emes. Bir saǵattyń ishinde bári daıyn bolady. Al deldaldar xalyqtyń saýatsyzdyǵyn paıdalanyp, sony ózderi istegendeı bolady. Bylaısha aıtqanda, olar sol adammen birge otyryp kútedi. Sol úshin ańqaý eldiń aqshasyn qaǵyp ketedi», - dedi Ildar Úısimbaev Astanada ótken baspasóz máslıxatynda.
QR Aqparat jáne kommýnıkatsııalar mınıstri Dáýren Abaev ta odan habardar eken. Mınıstrliktiń alqa májilisinde ol memlekettik qyzmetter salasynda deldaldarmen kúresti kúsheıtýdi tapsyrdy. «Azamattarǵa arnalǵan úkimet» memlekettik korporatsııasy jemqorlyqqa qarsy jumysty kúsheıtýi qajet. Máselen, memlekettik korporatsııaǵa múldem qatysy joq keıbir adamdar ońaı olja tabýdyń túrli tásilderin oılap tapqan. Olar qyzmet túrlerin ózderi alyp úırenbegen azamattarǵa kómektesken bolyp, sol úshin aqsha alady. Sondyqtan memlekettik korporatsııa osyndaı deldaldardyń jumysyn der kezinde anyqtap, dereý joıýy qajet , - dedi Dáýren Abaev.
Al QR Premer-Mınıstriniń orynbasary - QR Qorǵanys jáne aeroǵarysh ónerkásibi mınıstri Asqar Jumaǵalıev deldaldarmen kúresýdiń ońaı jolyn usyndy. Onyń aıtýynsha, memlekettik qyzmetterdi uıaly telefon arqyly usynýǵa basymdyq berý kerek. Sebebi mobıldi qosymshalar yńǵaıly ári biraz ýaqytty únemdeıdi. «Mobıldi qosymshalar men smartfondar arqyly xalyqqa barynsha jaqyn bolýymyz qajet. Bul jerde «Azamattarǵa arnalǵan úkimettiń» jumysy mańyzdy. Halyqqa qyzmet kórsetý ortalyqtaryna keletin azamattardy mobıldi qosymshalar arqyly memlekettik qyzmetterdi alýǵa úıretý kerek. Ol bir ret, ary ketse, eki ret kelsin. Osydan keıin bárin mobıldi qosymshalar men kompıýter arqyly alýy tıis. Korporatsııanyń negizgi mindeti de osy», - dep atap kórsetti vıtse-premer. Shynymen de, xalyqtyń bári memlekettik qyzmetterdi úıde otyryp alsa, deldaldardyń «klıenti» azaıady. Sosyn Asqar Jumaǵalıev anyqtamalardy da barynsha qysqartýdy tapsyrdy. Sebebi onyń bárin jınaýdyń da qajeti shamaly. Búginde anyqtamany bir memlekettik organnan alamyz da, ony ekinshisine aparyp beremiz. Al memorgandardyń málimetter bazasyn ózara qossa, olar ózderi de bir-birine qajetti anyqtamalardy jibere alady eken.
Memlekettik organdardyń saıttary jabylady
Bıylǵy jyldyń taǵy bir mańyzdy mindeti - memlekettik organdardyń biryńǵaı ınternet portalyn iske qosý. Mınıstr Dáýren Abaevtyń aıtýynsha, júzdegen saıttardyń ornyna bir portal bolady. Oǵan aýdandyq ákimdikterge deıin barlyq memlekettik organdar shyǵarylady. Osylaısha, qazirgi saıttardy qarjylandyrý toqtatylady. Sebebi barlyǵy bir portalda otyrady. Qazirgi kezde jańa júıe synaqtan ótip jatyr. «Portal «gov.kz» dep atalady. Eki jyldyń ishinde biz birtindep barlyq memlekettik saıttardy jaýyp tastaımyz. Sonyń arqasynda 1 mıllıard teńgeni únemdep otyrýǵa bolady. Biz Ulybrıtanııanyń tájirıbesin aldyq. Ol jaqta barlyq memlekettik organdardyń biryńǵaı portaly bar. Sonda memorgan texnıkalyq qyzmetke jaýap bermeıdi, tek óz aqparatyn ǵana berip otyrady», - deıdi Dáýren Abaev.
Osy jumyspen «Ulttyq aqparattyq texnologııalar» AQ aınalysady eken. Kompanııanyń basqarma tóraǵasy Áset Turysovtyń sózine qaraǵanda, búginde san alýan memorgandardyń 296 saıty jumys isteıdi. Olardyń ishinde ortalyq jáne jergilikti atqarýshy organdar bar. «Basqarmalar, komıtetter jáne taǵy basqa organdardyń saıttarynda túrli-túrli aqparat jarııalanady. Al ol saıttardyń bárin ustap turýǵa bıýdjetten qyrýar qarjy bólinip jatyr. Halyq bolsa, ózine qajetti aqparatty bólek-bólek izdep jatady. Búginde egov - elektrondy úkimet portaly bar. Biz arnaıy platformany iske qosatyn bolamyz. Sonyń negizinde barlyq memlekettik organdardyń saıttary biriktiriledi. Artynan ony egov-qa qosyp qoıamyz. Sol kezde azamattar bir saıtqa kirip, barlyq qajetti aqparatty bir jerden taba alady. Memlekettik qyzmetten bastap salalyq aqparatqa deıingi barlyq kontent bolady. Ákimdikke qarasty basqarmalardyń saıttaryna deıin barlyǵy bir júıege qosylady», - deıdi kompanııa basshysy.
Budan bólek, «Ashyq aımaq» atty joba bar. Ony da bıyl iske asyrý josparlanǵan. Sonyń aıasynda óz jumysyn ashyq júrgizetin ákimdikter anyqtalady. «Úzdik dep tanylǵan ákimdikter barlyq aımaqtardyń nazaryna usynylady. Ákimdiktermen qatar máslıxattardyń da ashyqtyǵyn qamtamasyz etý mańyzdy. Bul qadam máslıxattardyń «Ashyq dıalog» portalynda óz bloktaryn ashý arqyly júzege asady», - dedi Dáýren Áskerbekuly.
Onyń sózine qaraǵanda, búginde memlekettik organ basshylarynyń ashyqtyǵyn baǵalaý júıesi de bar. Máselen, memlekettik organnyń birinshi basshysynyń blogyna ótinishin nemese suraǵyn qaldyrǵan azamat ózine berilgen jaýapqa pikir qaldyryp, sol arqyly birden óz baǵasyn bere alady. ıAǵnı, memlekettik organdardyń reıtıngi olardyń azamattarǵa bergen jaýabynyń sapasyna saı saralanyp otyrady.