«Akınorı Almatyda turaqtaı ma?» - baspasózge sholý
***
«Sportsúıer qaýym, sońǵy jyldary sýmo kúresiniń has sheberi Asaserıý Akınorıdiń Almatyǵy qaıta-qaıta kelip júrgenin biledi. Sóıtsek, onyń da ózindik syry bar eken. Eń basty júlde - Imperator Kýbogyn 25 ret jeńip alǵan áıgili mońǵol jigiti qazaq jerinde sýmo kúresin damytýdy qolǵa almaq», - dep jazady «Egemen Qazaqstan» basylymy búgingi sanynda jaryq kórgen «Akınorı Almatyda turaqtaı ma?» atty maqalasynda. Ýlan Batorda týǵan balýan HHІ ǵasyrdyń tuńǵysh ekodzýny (sýmo kúresiniń eń bıik dárejesi). ıAǵnı, Mońǵolııadaǵy sýmo tarıhyndaǵy alǵashqy balýan jáne ekodzýn joǵary ataǵyn alǵan úshinshi sheteldik. Jasy áli otyzǵa jetpegen dańqty Asaserıý: «Kezinde meniń kúresterim arqyly Mońǵolııa álemge tanyldy. Endi men qazaqstandyq sportshylar óz eliniń dańqyn arttyrýy úshin bar bilimim men tájirıbemdi osy óreli iske jumsaǵym keledi», - dep aǵynan jarylyp otyr.
«Egemen Qazaqstan» gazetinde «Jańa standart - jańa ómirdiń álippesi» atty maqala berilgen. Balany oqytý máselesi qaı qoǵamda da ózekti. Ásirese, sońǵy kezde 12 jyldyq bilim berý júıesine kóshýge qatysty standart ázirlenip, ol pedagogtardyń arasynda qyzý talqylanyp, júıege túbegeıli reforma jasalý qajettigi naqtylanǵan tusta jalpyǵa mindetti bastaýysh bilim berý standartynyń jobasy da mamandardyń nazarynan tys qalǵan joq. Atalmysh taqyryp boıynsha sońǵy bir jylda buqaralyq aqparat quraldarynda pedagogtar tarapynan jarııalanyp jatqan túrli materıaldar sonyń aıǵaǵy. Osy oraıda «Nazarbaev zııatkerlik mektepteri» derbes bilim berý mekemesinde uıymnyń basqarma tóraıymy Kúlásh Shámshıdınovanyń jýrnalıster úshin arnaıy brıfıng uıymdastyryp, jobanyń erekshelikteri týraly jan-jaqty áńgimelep berýin joba jasaýshylardyń pikiri dep túsingen jón sııaqty. Onyń aıtýynsha, qoldanystaǵy bilim júıesiniń kemshiligi - oqýshylarǵa barlyq kezde daıyn aqparat usynylady. Ekinshiden, oqýshy muǵalimge táýeldi. Bala muǵalim men oqýlyqty oqý aqparatynyń qaınar kózi retinde qabyldaıdy. Úshinshi kemshilik - oqýdyń nátıjesin «biledi» nemese «bilmeıdi» dep baǵalaý.
***
«Qazaqstan» ulttyq arnasynda kórermender tarapynan zor qyzyǵýshylyq týdyryp, keıipkerleri eshkimdi beıjaı qaldyrmaǵan baǵdarlamanyń biri «Sheteldegi qazaq balalary» dep atalady. Sheteldegi qazaq balalary týraly osy ýaqytqa deıin tek estigenimiz bolmasa, olardyń júzderin kórip, jeke ómirlerimen tanysýdyń múmkindigi bolmap edi. Endigi tańda osy baǵdarlama arqyly kórermen qaýym sheteldegi qazaq balalarynyń ómirlerimen keńirek tanysýǵa múmkindik aldy», - dep jazady «Ana tili» basylymy sońǵy sanynda. Jalpy resmı málimetter boıynsha, jatjurttyqtar asyrap alǵan qazaq balalary búgingi tańda álemniń otyz memleketinde ómir súrýde. Atap aıtqanda, toǵyz myńǵa jýyq bala búginde Italııa, Frantsııa, Ispanııa, Belgııa, Polsha, Germanııa, Ulybrıtanııa, AQSh, Kanada, t.b. elderinde sheteldik azamattarǵa bala bolyp, sol eldiń tolyqqandy azamatyna aınalýda. Tili jat, dini jat, dili jat ortada, ózderine múldem beıtanys adamdardyń arasynda ǵumyr keshýde. Osy máseleni arqaý etken maqala «Jat eldegi jaýtańkózder» degen taqyryppen jarııalandy.
Osy basylymnyń jazýynsha, jaqynda ǵalamtordaǵy voxpopuli.kz saıty qazaq tilin bilmeıtin qazaqtardyń arasynda «Pochemý ıa ne znaıý kazahskıı ıazyk?» degen taqyrypta saýalnama júrgizipti. Bul saýalnamaǵa berilgen jaýaptardy oqyp otyryp, ájeptáýir oıǵa qalasyń. Azamattardyń saıtta keltirilgen pikirleri olardyń jeke pikirleri bolsa da, qoǵamda memlekettik tilge baılanysty ár túrli kózqarastyń bar ekenin joqqa shyǵara almaımyz. Endi solardy saraptap kórsek. Máselen, Dánııa esimdi stýdent qyzdyń jaýabyna nazar aýdarsaq, ol bylaı deıdi: «Qazaq tilinde sóıleı bastaǵanymda, birde-bir oryssha sóz bilmeıtinmin. Keıin mende orys tildi dostar paıda boldy. Sonyń áserinen men qazaq tilinen alystap ketkendaı boldym» dep jaýap beripti. «Dánııanyń basyndaǵy jaǵdaı ózge de orystildi qazaq jastarynda joq emes dep kim aıta alady? Balany kóshe tárbıeleıdi degen uǵymnyń bir ushy osynda jatqan joq pa? Búginde sol orystildi dostarynyń áserinen qazaq tilin umytyp ketken jastar qanshama? Otbasy qazaqsha sóılegenimen, bala tiliniń ózgerýine qorshaǵan dostarynyń yqpaly kóp áser etken. Bul da búgingi qoǵamnyń shyndyǵy»,- dep jazady basylym sońǵy sanynda jaryq kórgen «Saýalnama jaýaptaryn saraptasaq...» atty maqalasynda.
***
«Kazahstanskaıa pravda» basylymynyń búgingi sanynda «Sofı ı Omar predstavıat Kazahstan» atty maqala basyldy. On bes jasar pavlodarlyq skrıpkashy Omar Qýanyshev pen alty jastaǵy almatylyq Sofı Manasıan «Máskeý jastaryn qarsy alady» atty XI halyqaralyq festıvalde Qazaqstannyń namysyn qorǵaıtyn bolady. Osy shara aıasyndaǵy 20 kontsertke barsha álemnen 1 500-ge jýyq jas talant qatysady dep kútilýde. Synǵa túskeli otyrǵan eki bala da búginde bedeldi baıqaýlardyń laýreattary men halyqaralyq festıvalderdiń jeńimpazy bolyp tanylǵan.