Ákimder saılaýynyń sátti ótýi turǵyndardyń belsendiligine tikeleı baılanysty - sarapshy
«Prezıdent Qasym-Jomart Toqaev óziniń 2020 jylǵy Joldaýynda aýyl ákimderin tikeleı saılaýdy engizý qajettigi týraly málimdedi. Memleket basshysy muny eldi demokratııalandyrýdaǵy jáne jergilikti ózin-ózi basqarý ınstıtýttaryn nyǵaıtýdaǵy mańyzdy qadam dep atady. Jalpy, jergilikti ózin-ózi basqarý máselesi qazaqstandyq saıası kúntártibindegi ózekti máselelerdiń biri. Qazaqstanda 2018 jyldan bastap aýyldyq okrýgter deńgeıinde derbes bıýdjet engizildi, ol bıýdjettiń tórtinshi deńgeıi retinde aıqyndaldy. Sonymen qatar, jaqynda senatorlar Memleket basshysynyń bastamasymen qolǵa alynǵan saıası reformalardy iske asyrý aıasynda saılaý týraly zańnamalarǵa birqatar túzetýler engizdi. Osy zańnamalardy qabyldaý arqyly ákimderdi tikeleı halyqtyń saılaýyna múmkindik týdy. Budan bylaı aýdandyq mańyzy bar qalalardyń, aýyldardyń, kentterdiń jáne aýyldyq okrýgterdiń ákimderi tikeleı saılaýda saılanady», - dedi Mádına Bektenova.
Onyń paıymynsha, osynyn bári Qazaqstandaǵy demokratııalyq protsester damýynyń kórsetkishi ári utymdy múmkindigi.
«Bıyl qazirgi jergilikti ákimderdiń kópshilginiń 4-jyldyq qyzmeti merzimi aıaqtalyp, 800-den astam aýyl ákimderi jańadan tikeleı saılaý arqyly saılanady. Bul saılaýǵa halyq ta, memleket ókilderi de úlken úmit artyp otyr. Osylaısha, Qazaqstan jergilikti bılik organdaryn saılaýdyń tıimdi júıesin qurý jolyna qadam basyp otyr. Qabyldanǵan zańdar kandıdattardy usyný men saılaýdy quqyqtyq retteýdi anyqtaıdy. Saılaýǵa jasy 25-ke tolǵan azamattar qatysa alady. Kandıdattardy saıası partııalar men aýdan ákimderi usynady. Sondaı-aq, azamattar ózin-ózi usynyp, saılaýǵa kandıdat retinde qatysýǵa múmkindik bar. Ol úshin sol aýyl turǵyndarynyń kem degende 1 paıyzynyń qolyn jınaý qajet. Osy rette eger sońǵy merzimge deıin usynylǵan kandıdattardyń sany ekiden az bolsa, aýdan ákimderi balama úshin óz kandıdattaryn usynatynyn aıta ketken jón. Árıne, osy saılaýdyń sátti ótýi jergilikti halyqtyń belsendiligine de tikeleı baılanysty. Ol eń birinshiden, ózin-ózi usyný máselesi bolsa, ekinshiden, aýyl turǵyndarynyń saılaý protsesine qatysý deńgeıi, jergilikti ózin-ózi basqarý júıesin durys túsinip, óz múddeleri úshin belsendi áreket etýi», - dedi sarapshy.
Mádına Bektenovanyń aıtýynsha, aýyldyq ákimshilik basshylaryn saılaý, aýyldyq keńestiń jumys isteýi nemese azamattardyń aýyl jınalystaryna belsendi qatysýy, aýyl turǵyndary atynan sóz sóıleıtin basshylardy, aqsaqaldardy usyný, táýelsiz bıýdjetti qalyptastyrý jáne onyń kiris bóligin keńeıtý – bunyń bári aýyldyq jerlerde damyǵan ózin-ózi basqarý júıesiniń kórsetkishterine jatady.
«Sondyqtan Qazaqstandaǵy aýyl ákimderin saılaý memlekettik basqarýdy odan ári ortalyqsyzdandyrý jáne jergilikti ózin-ózi basqarý ınstıtýttary men jergilikti demokratııa ınstıtýttaryn keńinen engizý tájirıbesiniń mańyzdy baǵyttarynyń birine aınalýy óte mańyzdy», - dedi ol.
Eske sala keteıik, ótken aptada Senat ákimderdi tikeleı halyqtyń saılaýyna múmkindik beretin zańdy qabyldady.
Qazaqstan Respýblıkasynyń memlekettik qyzmet týraly zańnamasyna sáıkes biliktilik talaptaryna saı kelgen jáne 25 jasqa tolǵan elimizdiń kez kelgen azamaty saılana alady. Saıası partııalar músheleri jáne saılaýshylardyń jalpy sanynyń keminde 1% -yna qol jınaǵan kandıdattar saılaýǵa túse alady. Saılaý 40 kún buryn jarııalanady, al saılaýdyń ózi qazirgi ákimniń ókilettik merzimi aıaqtalǵanǵa deıin 10 kún buryn ótedi. Saılaý ótkizilgennen keıin úsh kún ishinde qorytyndy shyǵarylady