Aq pen qarany aıyrýda aýdarmashynyń kómegi kóp
Іske qatysýshy tulǵalar sot protsesindegi jumys tilin meńgermegen jaǵdaıda aýdarmashynyń kómegine júginetinin aıta ketkenimiz jón. Qatysýshy taraptardyń sózderin dál, naqty jetkizý úshin aýdarmashylarǵa qoıylar talap joǵary. Onyń eki tildi birdeı sóıleıtin, sheber meńgergen maman bolýy ǵana emes, salalyq termınderdi jatyq, túsinikti aýdara bilýi shart. Bul talaptardy is júzinde oryndaý qıyn. Óıtkeni eki tildi meńgergender óte az. QR Azamattyq is júrgizý kodeksiniń (AІJK) 40-baby 1-tarmaǵynda kózdelgen qarsylyq bildirýge negizder aýdarmashyǵa da qoldanylady. Aıtalyq, aýdarmashy iske qatysýshy tulǵalardyń nemese olardyń ókilderiniń bireýiniń týysy bolsa; istiń nátıjesine jeke, tikeleı nemese janama túrde múddeli ne onyń ádildigine negizdi kúmán týǵyzatyn ózge de mán-jaılar bolsa ol isti qaraýǵa qatysa almaıdy jáne oǵan qarsylyq bildirilýge tıis. Azamattyq is júrgizýde aýdarmashyny sot tóreligin júzege asyrýdaǵy járdemdesýshiler tobynyń qataryna jatqyzamyz. Osy topqa jatqyzǵannan keıin aýdarmashy belgili bir quqyqtyq mártebege ıe bolady.
Atap aıtqanda, eger óziniń aýdarmasy úshin qajetti bilimi bolmasa, is júrgizýge qatysýdan bas tartýǵa; aýdarma jasaý kezinde qatysýshy tulǵalarǵa aýdarmany naqtylaý úshin suraqtar qoıýǵa; is júrgizý áreketteriniń hattamasymen tanysýǵa jáne aýdarmanyń paraqqa túsirilýiniń tolyq jáne durys ekendigi jóninde hattamaǵa engizilýi kerek bolatyn eskertpeler jasaýǵa quqyly. AІJK-niń 182-babynda aýdar-mashynyń mindetteri de qarastyrylǵan. Tóraǵalyq etýshi aýdarmashyǵa kópe-kórineý durys aýdarma jasamaǵany úshin QR Qylmystyq kodeksinde kózdelgen jaýapkershilik jóninde eskerte alady. Aýdarmashynyń bul týraly qolhaty sot otyrysynyń hattamasyna qosa tirkeledi. Aýdarmashy sotqa kelýden nemese óz mindetterin oryndaýdan jaltarǵan jaǵdaıda oǵan ákimshilik quqyqbuzýshylyq týraly zańdarǵa sáıkes ákimshilik jaza belgilenýi múmkin.
Atalǵan AІJK-niń 109-baby 2-tarmaǵyna sáıkes, aýdarmashyǵa tólenýge tıisti qarjy respýblıkalyq bıýdjettiń esebinen júrgiziledi. Syıaqynyń mólsherin tıisti eńbekke aqy tóleýdiń qoldanylyp júrgen normalaryn negizge ala otyryp, sot belgileıdi. Qazirgi ýaqytta sot isin júrgizý barysy kóbinde beınetaspaǵa jazylady, sondyqtan da aýdarmashynyń jazbasha nemese aýyzsha jasaǵan aýdarmasynyń sapasyn tekserýge tolyq múmkindik bar. Ózderine júktelgen mindetti, jaýapkershilikti sezingen aýdarmashylar istiń aq-qarasyn anyqtaýda úlken kómek ári olar tildiń damýyna da zor úles qosýda.
Shınalhanov