Aǵalarymyz azattyq jolynda qýǵyn-súrginge ushyrap, el úshin qurban boldy – Dáýren Qýat
«Tarıh degenimiz - qarap otyrsaq, «tar jol taıǵaq keshýlerden« keıin jazylady eken. Áıtpese ol tarıh bola ma? Tarıh jáne barlyq ýaqyttyń, zamannyń, dáýirdiń basy, biraq – sońy emes. Araǵa kóp jyldar salyp halyq óziniń shyn tarıhyn oqýǵa, óziniń ótkeninen sabaq alýǵa qaıta oralyp jatady. Solaıy solaı bolsa, Alash ardagerleriniń kúrespen ótken taǵdyry biz úshin kitap betinen oqyp, jaıbaraqat jaba salatyn tarıh nemese bir tarıhı kezeń ǵana emes, tutas ult bolyp túleýdiń, jańǵyrýdyń múmkindigi. ıAǵnı, áýel bastaǵy ulttyq ıdeıaǵa oralyp, azat halyq bolyp ómir súrýdiń sátti jalǵasy. Bundaı múmkindikti endi qoldan jiberip alsaq, keler urpaqtyń aldynda keshýi joq kúnáhar bolamyz», - dep jazdy D.Qýat Facebook-paraqshasynda.
Onyń atap ótýinshe, búgingi Qazaqstan jurty 1920-shy jyldardyń basynda Alash ardagerleri belgilegen memlekettik shekara aýqymynda ómir súrip otyr.
«Bul aqıqatty eshkim joqqa shyǵara almaıdy. Buǵan qosyp aıtýǵa tıis taǵy bir aqıqatymyz: Qazaqstannyń kórshi memlekettermen shekara bólisi 1991 men 2000 jyldardyń aralyǵynda aıaqtalyp, BUU deńgeıinde rásimdelip, moıyndaldy. Bul da – aqıqat, bul aqıqatty da joqqa shyǵarýǵa bolmaıdy. Keıde biz áleýmettik kóńil-kúıdiń aýanymen ózimiz ómir súrip otyrǵan dáýirdiń kelbetine shirkeý sala beremiz, barymyzdy baǵalaýdyń ornyna bárin mansuqtaı beremiz. Iá, Táýelsizdigimizdi alǵannan bergi bel-belesterimiz bir adamnyń esimimen – Nursultan Ábishuly Nazarbaevtyń esimimen tyǵyz baılanysty. Rasynda, solaı. Siz ben biz qalaıyq-qalamaıyq, alashordashylar armandaǵan qazaq eliniń bostan ómiri men bostan, azat eldiń memlekettik, ulttyq talap-tilekteri Nazarbaev dáýirinde birtindep júzege asa bastady. Ult kósemi Álıhan Bókeıhanov: «Men óz otanymnyń ishki isterimen ómir súremin, men úshin onyń taǵdyry bárinen artyq… Eger ol qandaı jaǵdaıda ekenin bilmesem, uıyqtaı almaımyn» dep jazǵan eken elden alysta, orystyń áıdik qalasy Peterborda júrgen kezinde», - dep jazady ol.
D.Qýat atap ótkendeı, 1929 jyly qańtarda Mirjaqyp Dýlatov Býtyr túrmesinde bolǵanda, tarıhqa áıgili «Urpaqqa hatynda» Alash zııalylarynyń basty maqsattary jaıly jaza kelip, «Azattyq tańy atady, ol tańdy bizdiń urpaqtarymyz kóredi», — dep saıası boljam jasady. Al Nursultan Nazarbaev «Halyq tarıh tolqynynda» atty eńbeginde alashordashylardyń murat-maqsaty Táýelsiz Qazaqstannyń kún tártibinde erekshe bolyp turǵanyn ekpin túsire aıtady.
«Elbasy el tutastyǵy men túrki birligin qamtamasyz etý ıdeıasyn da alashordashylardan alatynyn jasyrmaıdy. 1990-shy jyldardyń basynda Prezıdent Nursultan Nazarbaev ortaazııalyq odaq qurý ıdeıasyn usyna otyryp, ortaazııalyq memleketterdiń birlik ıdeıasyn tuńǵysh ret Mustafa Shoqaı usynǵanyn atap ótti. Sóıtip túrki tildes halyqtardyń Keńesi, Túrki akademııasy quryldy. Kórdińiz be, búgingi túrki birligi men bútindigi deıtin ıdeıanyń bastaýynda da Alash tur. Al, Alashtan búginge jalǵasqan ıgilikti isterdiń basynda biz turmyz.
Amal kem, aspanǵa jyn atyp alasurǵan HH ǵasyr basynda bir halyqtyń ǵana emes, tutas adamzattyq izgilikti oılar men kúrestiń basynda bolǵan ardager aǵalarymyz azattyq jolynda qýǵyn-súrginge ushyrap, el úshin qurban boldy. Olardyń erlik isteri, aqyl-oı parasaty bizge alqaraq kók aspandaǵy Temirqazyq juldyzyndaı jarqyrap, baǵdar siltep turýy kerek. Osyny tereń túsinetin búgingi Prezıdentimiz Toqaev búgingi maqalasynda: «Tarıhı ádildikti qalpyna keltirý jumystaryn aıaqtap, saıası qýǵyn-súrgin qurbandaryn aqtaý úshin arnaıy memlekettik komıssııa qurýdy tapsyrdym. Biz jazyqsyz jazalanǵandardyń árqaısysyn este saqtaý arqyly ǵana kemel keleshekke jol ashamyz. Bolashaqtyń berik negizi Táýelsizdikten bastaý alady. Ótken ǵasyrdaǵy eń qıly kezeńniń birinde jazyqsyz japa shekkenderdiń rýhyna taǵzym etý – barshamyzdyń perzenttik boryshymyz«, - depti. Myń taǵyzym senderge, ǵazız aǵalar!», - dep túıindedi oıyn jýrnalıst.