AES-ke qatysty referendým Qazaqstannyń halyqaralyq kelissózdegi ustanymyn nyǵaıtady - saıasattanýshy
AES-ke qatysty referendýmnyń eldegi saıası jaǵdaıǵa áseri
Á. Tájibaev atom elektr stantsııasyn salý boıynsha referendým ótkizý faktisiniń ózi mańyzdy saıası sıpatqa ıe dep sanaıdy. Bul óz kezeginde bıliktiń strategııalyq mańyzdy sheshimder qabyldaý kezinde ashyqtyq pen halyqtyń pikirimen sanasýǵa umtylýynyń kórinisi.
Onyń aıtýynsha, mundaı qadam azamattardyń saıası ınstıtýttarǵa degen senimin nyǵaıtady, eldegi saıası jaǵdaıdy turaqtandyrýǵa yqpal etedi.
Osy oraıda ol keshegi exit poll nátıjelerine toqtaldy. Oǵan sáıkes azamattardyń 69,8 paıyzy jobany qoldady.
«Budan bólek, exit poll kezinde daýys bergenderdiń 30,2 paıyzy qarsy ekenin kórsetti. Osy jaǵdaı halyq arasynda AES qurylysyna qatysty belgili bir úreı men kúmánniń bar ekenin baıqatyp otyr. Sondyqtan bılik bul azamattardyń pikirin eskerip, túsindirý is-sharalaryn jalǵastyrýy kerek», - dedi sarapshy.
Energetıkalyq yntymaqtastyq
Saıasattanýshy elimizde ótken referendýmǵa qatysty halyqaralyq alańda qandaı kózqaras bolǵanyna nazar aýdardy. Daýys berý nátıjesi Qazaqstannyń dıplomatııalyq qarym-qatynastaryna aıtarlyqtaı áser etýi múmkin. Ásirese, Reseı, Qytaı jáne Ortalyq Azııa elderi sııaqty negizgi energetıkalyq seriktestermen aradaǵy yntymaqtastyqqa yqpal etedi.
«Atom elektr stantsııasynyń qurylysy jańa ınvestıtsııalyq jobalarǵa, sondaı-aq atom energetıkasy salasynda tájirıbesi bar jetekshi eldermen tehnologııalyq almasýǵa múmkindikter ashady. Atap aıtqanda, Qazaqstan atom salasyndaǵy jobalardy júzege asyrýda aıtarlyqtaı tájirıbesi bar Reseımen, sondaı-aq ıadrolyq baǵdarlamalary belsendi damyp kele jatqan Qytaımen yntymaqtastyqty nyǵaıta alady», - dedi ol.
Á.Tájibaev memleketaralyq seriktestik elimizdiń energetıkalyq sektoryn ártaraptandyrýǵa jáne dástúrli kómirsýtegi energııa kózderine táýeldilikti azaıtýǵa kómektesetinin atap ótti.
«Bul rette, referendým arqyly atom elektr stantsııasyn salý týraly sheshim qabyldaý Qazaqstannyń egemendi memleket retindegi halyqaralyq arenadaǵy ustanymyn nyǵaıta alatynyn eskerý qajet. Osy jaǵdaı eldiń negizgi máseleler boıynsha táýelsiz sheshim qabyldaýǵa qaýqarly ekenin kórsetedi. Bul faktor energetıka sektorynda kúshti jáne táýelsiz oıynshymen seriktestikti damytýǵa umtylatyn basqa memlekettermen yntymaqtastyqty damytýǵa yqpal etedi», - dedi saıasattanýshy.
Sarapshy buǵan deıin álemde atom elektr stantsııalaryn salý týraly sheshim referendým arqyly qabyldanǵan birneshe jaǵdaı bar ekenin eske saldy. Eń tanymal oqıǵalardyń biri Shveıtsarııada boldy. Onda 2017 jylǵy referendýmda azamattardyń kópshiligi atom energııasynan birtindep bas tartý josparyn qoldady. Bul el osyǵan deıin atom elektr stantsııalaryn belsendi túrde paıdalanyp kele jatqanyna qaramastan, mundaı qadam jasady.
Mundaı sheshimderdiń saldary ekonomıkalyq jáne saıası faktorlarǵa baılanysty ózgeredi. Shveıtsarııa jaǵdaıynda atom energetıkasynan kezeń-kezeńimen bas tartý sheshimi balamaly energııa kózderin belsendi damytýǵa ıtermeledi. Sonymen qatar Frantsııa men Fınlıandııa sııaqty atom energetıkasyn damytýdy jalǵastyryp jatqan elderde AES-ti ulttyq energetıkalyq strategııanyń mańyzdy bóligi retinde qarastyryp otyr.
«Atap aıtqanda, atom energetıkasy máseleleri boıynsha referendým ótkizý demokratııalyq prıntsıpterdiń mańyzdylyǵyn jáne kúrdeli taqyryptardy talqylaýda ashyqtyq bar ekenin baıqatady. Qazaqstan úshin bul ishki saıası turaqtylyqty nyǵaıtý men halyqaralyq arenadaǵy ustanymyn kúsheıtý jolyndaǵy mańyzdy qadam bolýy múmkin», - dedi «Eýrazııalyq monıtorıng» saraptamalyq zertteýler ortalyǵynyń dırektory.
Budan buryn habarlanǵandaı, búgin Ortalyq referendým komıssııasy daýys berýdiń aldyn ala qorytyndysyn shyǵardy.
Osy rette saılaý ýchaskelerine barǵan qazaqstandyqtardyń 71,12 paıyzy referendýmda AES qurylysyn qoldap daýys bergeni aıtyldy.
6 qazan kúni AES boıynsha referendýmda daýys bergennen keıin Memleket basshysy Qasym-Jomart Toqaev BAQ ókilderine suhbat berdi.
«Úkimet saraptamamen aınalysyp, tıisinshe kelissózder júrgizýi qajet. Degenmen, bul - máselege qatysty meniń jeke kózqarasym. Qazaqstanda eń ozyq tehnologııalarǵa ıe álemdik kompanııalardan turatyn halyqaralyq konsortsıým jumys isteýi tıis. Biraq, munan arǵyny ómir kórsetedi», - dedi Prezıdent.