AEF alǵashqy kúni: Jahandyq ekonomıka ósimin arttyrý úshin aqyryn júrip, anyq basý qajet
"Aldyńǵy jyldary osy jerde talqylanǵan usynystar men ıdeıalar Qazaqstanǵa jahandyq syn-qaterlerdi ýaqtyly eskerip, qıyndyqtardy tabysty eńserýge múmkindik berdi. Damýdyń qazaqstandyq modeli qalyptasqan jaǵdaılar men boljamdarǵa qaramastan óziniń turaqtylyǵy men tıimdiligin dáleldegenin bilesizder. Biz órshil maqsattar qoıyp, solarǵa qol jetkize aldyq", - dedi Nursultan Nazarbaev.
Elbasy jahandyq ekonomıkadaǵy sońǵy ózgerister týraly pikirin ortaǵa salyp, memleketaralyq dıalogty jaqsartý úshin birqatar ıdeıa usyndy. Sonymen qatar álemdik ekonomıkany damytý, tsıfrlandyrý, bilim berý úderisteriniń transformatsııasy, adam kapıtalyna qoıylatyn talaptardyń kúsheıýi, sondaı-aq ýrbanızatsııa perspektıvalary sııaqty máselelerge toqtaldy.
"Ekonomıkalyq josparlaýdyń kókjıegi tarylyp kele jatqanyn bilesizder. Kúrdeli jaǵdaılardan shyǵý joldaryn Birikken Ulttar uıymy, G-20, Dúnıejúzilik saýda uıymy sııaqty halyqaralyq uıymdar men forýmdar aıasynda tabýǵa bolady. Birlese talqylaý men basqarýǵa kóshetin kez keldi. Taıaýda Beıjińde ótken «Bir beldeý, bir jol» ІІ forýmynda men «Úsh D» jańa geosaıası ahýaly negizinde turaqty jahandyq arhıtektýrany qalyptastyrýdy usyndym. Bul degenimiz - úsh deńgeıde dıalog ornatý", - dedi Nursultan Nazarbaev.
Elbasy bir qaraǵanda álemdegi ekonomıkalyq damý turaqty sııaqty kóringenimen quldyraý bar ekendigin aıtty.
"Biraq, onyń tasasynda irgeli, kúrt ári teńsizdik tur. Álemdik ekonomıkalyq ósim qarqyny boljanǵan 3,9 paıyzdan 3,6 paıyzǵa deıin tómendedi. Halyqaralyq valıýta qory 2019 jyly munan da úlken qysqarýdyń bolatyndyǵyn, 3,3 paıyzǵa deıin tómendeıtindigin boljap otyr. Sondyqtan el damýynyń jańa joldaryn izdeýde memleketter jumys istep turǵan naryqtar úshin kúresti kúsheıtýge májbúr. Bul rette básekelestiktiń naryqtyq emes ádisterin de qoldanyp jatady», - dedi Elbasy.
QR Tuńǵysh Prezıdentiniń bul derekterin Halyqaralyq valıýta qorynyń basqarýshy dırektory Krıstın Lagard da qoldap, ótken jylmen salystyrǵanda jahandyq ekonomıka ósiminiń baıalap turǵandyǵyn, boljamdy 3,6 paıyzǵa qaraǵanda 0,3 tarmaqqa tómen ekendigin alǵa tartty.
«Ekonomıkalyq damý baǵytynda birtindep qarqyn alý kerek. Bul rette qazaqtyń uly aqyny Abaı Qunanbaıulynyń «Aqyryn júrip, anyq bas» dep jazyp ketken óleń joldary oıǵa keledi. Sondyqtan búgingi forýmda osy ıdeıaǵa aıryqsha ekpin qoımaqpyn, ıaǵnı árbir qadamdy senimdi túrde jasaýymyz kerek. Ókinishke qaraı, álemdik ósimge qaraǵan kezde, adamdardyń kóbisiniń áreketterinde damý qarqyny baıqalmaıdy. Olar sol baıaǵy baıaý sarynda jyljyp keledi», - dedi Krıstın Lagard.
Al Armenııa Prezıdenti Armen Sarkısıan progressıvti damýǵa qatysty oıymen bólisti. «Alǵashqy lokomotıvterdiń biri adamı kapıtal sanalady. Nursultan Nazarbaev atap ótkendeı, álemdegi eń iri 5 kompanııa mıneraldy resýrstar óndirmeıtindigi belgili. Bul kompanııalar HighTech pen ІT-tehnologııalar, sonymen qatar jasandy ıntellekt salasynda jumys isteıdi. Mundaı túrlenýdiń birneshe faktory bar. Onyń biri - adamı kapıtal, shyǵarmashylyq adamdary. Ekinshi faktor - tórtinshi ındýstrıaldyq revolıýtsııa. Biz jyldam revolıýtsııa evolıýtsııasyna engen sııaqtymyz. Bul ózgerister 30 jyldan keıin emes, kún saıyn oryn alady. Biz oǵan daıyn bolýymyz qajet», - dedi ol.
Aıta keterligi, bıylǵy forým buryn-sońdy bolmaǵan aýqymda ótip jatyr. Eki kún ishinde 50-den astam is-sharalar ótkiziledi. Bul AEF-tyń 12 jyldyq tarıhyndaǵy rekordtyq kórsetkish sanalady. Atalǵan sharalardy álemniń 30 elinen tirkelgen 710 buqaralyq aqparat ókilderi jahanǵa taratýda.
11 jyl ishinde Astana ekonomıkalyq forýmy (AEF) álemdik ekonomıka men qarjy júıesin jetildirý jáne damytý máselelerin talqylaýǵa arnalǵan eń bedeldi halyqaralyq platformalardyń biri retinde mártebege ıe boldy. Forýmǵa álemniń 150 elinen 50 000-ǵa jýyq delegattar, onyń ishinde 20-dan asa Nobel syılyǵynyń laýreattary jáne 30 joǵary dárejeli sheteldik saıası qaıratkerleri qatysty. Kongress aıasynda 20 mıllıard AQSh dollarynan astam somaǵa 300-den astam memorandýmdar men kelisimder jasaldy.