Ádep kodeksi týraly birer sóz

ASTANA. QazAqparat - Sýdıalardyń Ádep kodeksi «Sýdıanyń minez-qulqynyń ádep qaǵıdattary», «Kásibı mindetterin atqarý kezindegi sýdıalar minez-qulqynyń ádep qaǵıdalary», «Sýdıanyń otbasy men turmystaǵy minez-qulqynyń ádep qaǵıdalary» atty taraýlardan turady.

Tórt jyl saıyn uıymdastyrylatyn sýdıalar sezi bıyl kezekten tys ótkizilip, sýdıalardyń jańa Ádep kodeksi qabyldanǵan. Jańa Kodekstiń jobasy - bes ınstıtýtsıonaldyq reformany iske asyrý jónindegi «100 naqty qadam» Ult josparynyń №19 qadamyn oryndaý maqsatynda  Venetsııalyq komıssııa sarapshylarynyń, sot korpýsy men quqyqtanýshy ǵalymdardyń oı-pikirleri men kózqarastary jáne basqa da halyqaralyq qujattardyń erejeleri negizinde ázirlengen.  

Bul Ádep kodeksi zaman talabyna saı sýdıalarǵa qoıylatyn jańa talaptardyń qatańdyǵyn ańǵartady. Mundaǵy basty maqsat - azamattardy áýre sarsańǵa salmaı, sot ádildigine qoljetimdilikti arttyrý bolyp tabylady.  

Eger, Qazaqstan Respýblıkasynyń qoldanystaǵy zańnamalaryna nazar aýdarsaq, biz olardan sýdıalar tarapynan jasalatyn keıbir áreketterge tikeleı tyıym salynatyny jóninde talaptar men sanktsııalardy  taba almaımyz. Al, «Sot júıesi men sýdıalardyń mártebesi týraly» Konstıtýtsııalyq zańynda ádep máselesine baılanysty kóptegen máselelerqamtylǵan jáne olardyń barlyǵy sot qyzmetiniń óz mindetterin júzege asyrý barysynda mańyzdy bolyp tabylady. 

Ádep kodeksiniń basty maqsaty - Qazaqstan qoǵamynda sýdıalar týraly, ıaǵnı, sot bıligi salasynyń ókilderi týraly oń pikir qalyptastyrý. Árbir adamnyń jaǵymdy beınesi onyń tek kásibı qasıetterimen ǵana ólshenbeıdi. Sol sebepti sóz bolyp otyrǵan kodekstiń basty mindetteriniń biri - sot salasy qyzmetkeriniń minez-qulqynyń  jáne ózge adamdarmen qarym-qatynasynyń ońdy bolýyn qamtamasyz etý. Mysaly qujatta «sýdıa óziniń  abyroı-bedelin túsiretin  oryndarǵa barýdan qashqaqtap júrý qajet» dep aıtylǵan. Ol sýdıa kóńil kóteretin oryndardan aýlaq júrýi qajet ekenin bildiredi. Sebebi, sýdıanyń búgingi kelbeti ondaı oryndarmen sáıkespeıdi.  

Sýdıa, óziniń aınalasyndaǵy adamdarǵa jalǵan sóz aıtyp, órkókirektik, maqtanshaqtyq, bireýge mensibeı qaraý sııaqty minez-qulqymen kózge tússe - ol sot organdarynyń bedeline nuqsan keltiredi.   

Jańa Kodeks qoǵamda sýdıalar týraly, ıaǵnı sot bıligi salasynyń ókilderi týraly oń pikir qalyptastyryp, minez-qulyq erejelerin bekitip qana qoımaı,  sýdıalardy  qorǵaý tetikterin de qarastyrǵan.

Sóz sońynda aıta ketetin másele - sýdıalardyń Ádep kodeksiniń kózdegeni - sýdıa  qyzmetinen tys kezde de óziniń adaldyǵyna, ar-uıatyna, ádeptiligine qatysty jurttyń kúmánin týdyrmaý. Onyń áreketteri, qylyqtary jáne júrisi sýdıa degen ataqqa kir keltirmeýi jáne sot bıliginiń bedelin túsirmeýi qajet.   

Almaty qalasy Medeý aýdanynyń №2 aýdandyq sotynyń sýdıasy Baıdaýletova Anına Tolegenovna