9 aqpan. Jylnama
ATAÝLY KÚNDER
Halyqaralyq stomatologtar kúni
Aleksandrııada III ǵasyrda ómir súrgen áýlıe Apollonııany eske alý úshin bekitilgen. Apollonııa – Hrıstosqa sengen kórnekti aleksandrııalyq sheneýniktiń qyzy. Ony hrıstıandyqtan bas tartýyn talap etip, qatań jazaǵa tartady. Alaıda, Apollonııa ólim aldynda da bas ımegen. Batyl qyzdyń ójettigi sol kezdegi zamandastaryn qatty tańǵaldyryp, keıin el arasynda Apollonııa esimi estilse ne oǵan syıynsa, tis aýrýy birden qoıa salady degen ańyz shyqqan.
ESTE QALAR OQIǴALAR
1925 jyly Qazaqstan astanasy Orynbordan Qyzylordaǵa kóshirildi. Keıinirek 1927 jyly Almaty qalasy Qazaqstannyń astanasy bolyp bekitildi.
1935 jyly Qazaq ASSR Ortalyq atqarý komıtetiniń tóralqasy respýblıkanyń negizgi ultynyń ataýyn orys tilinde «kazahı», al respýblıka ataýyn oryssha «Kazahstan» dep jazý jóninde qaýly etti. Munan buryn «kazakı», «Kazakstan» dep jazylatyn.
1985 jyly Qazaqstan jazýshylar odaǵy Muqaǵalı Maqataev atyndaǵy syılyqty bekitti.
1993 jyly Qazaqstan Respýblıkasy men Iordan Hashımıt Koroldigi arasynda dıplomatııalyq qarym-qatynas ornatý týraly hattamaǵa qol qoıyldy.
1994 jyly «Qazaqstan Respýblıkasy Ulttyq ǵylym akademııasynyń mártebesin jáne ǵalymdardy memlekettik qoldaý sharalary týraly» Prezıdent Jarlyǵy shyqty.
2000 jyly Muqaǵalı Maqataevtyń «Amanat» tańdaýly óleńder jınaǵy Qazaqstan Respýblıkasynyń memlekettik syılyǵynyń ıegeri atandy.
2010 jyly aspan deneleriniń katalogine Sýquıǵysh shoqjuldyzyndaǵy juldyzǵa qazaqstandyq tanymal ǵalym Mıhaıl Panınniń esimin berý týraly jazba engizildi. Mıhaıl Panın – tórt úlken ǵylymı monografııanyń, ekologııa boıynsha kóptegen oqýlyqtar men birqatar oqý-ádistemelik quraldardyń avtory. Respýblıkalyq jáne sheteldik baspalarda onyń 1200-den astam ǵylymı jumysy jarııalandy. Ol ǵylym men tehnıkanyń damýyna zor úles qosqan ǵalymdar men mamandarǵa arnalǵan memlekettik ǵylymı stıpendııaǵa ıe boldy.
2011 jyly Brıýsselde Eýropa parlamentiniń shtab páterinde «Qazaqstan: buqaralyq aqparat quraldary men azamattyq qoǵam erkindigi» atty konferentsııa ótti. Ony Polshanyń «Ashyq dıalog» qory Eýroparlamenttiń adam quqyqtary jónindegi komıtetiniń qoldaýymen uıymdastyrdy.
2016 jyly biryńǵaı baılanys ortalyǵy nemese barshaǵa 1414 atymen belgili ortalyq EN 15838 halyqaralyq standarty talaptaryna sáıkes ekendigine sertıfıkattaýdan sátti ótti. EN 15838 halyqaralyq standartyna sáıkestik sertıfıkaty uıymnyń qyzmet baǵyty men baılanys ortalyǵynyń kólemine qaramastan, kez kelgen uıymdardyń baılanys ortalyqtarynda klıentterge kórsetiletin qyzmet sapasyn rastaýdyń edáýir bedeldi jáne kásibı júıesi bolyp sanalady.
2017 jyly qazaqstandyq ánshi Dımash Qudaıbergen Qytaıdaǵy «Singer» án baıqaýyna qatysyp, aspan asty elindegi tanymal 10 juldyz reıtınginde kósh bastady.
2019 jyly Polshanyń Sveche qalasyndaǵy Lıngvıstıkalyq-tehnologııalyq ýnıversıtetinde «Abaı» mádenı-bilim berý jastar ortalyǵy ashyldy. Jańa ortalyqtyń maqsaty – qazaq halqynyń salt-dástúrleri, sondaı-aq uly aqyn, aǵartýshy Abaıdyń shyǵarmashylyǵy týraly polshalyq stýdent jastardyń bilimin tereńdetý.
2021 jyly Halyqaralyq Túrki akademııasy «Shyǵystyń jarqyn juldyzy» sharasy aıasynda uly oıshyl, aqyn Álisher Naýaı jyly jarııalandy. 2020 jyly Túrki akademııasy Álisher Naýaıdiń «Hamsa» jınaǵyna engen birneshe óleńin qazaq tiline aýdaryp, biregeı basylym shyǵardy. 2021 jyly aqyn shyǵarmalaryn baýyrlas túrki halyqtarynyń tiline aýdarý jumystary jalǵastyryldy.
2022 jyly Parlamenttiń tómengi palatasyndaǵy jumysty jańa deńgeıge kóterý jáne Prezıdenttiń tapsyrmalarynyń oryndalýyn qadaǵalaý úshin Májilis depýtattary tarapynan «Jańa Qazaqstan» depýtattyq toby quryldy.
2022 jyly Qazaqstan men Ózbekstan parlamentaralyq yntymaqtastyq keńesin qurý týraly kelisimge qol qoıdy. Májilis Tóraǵasy Erlan Qoshanov oqıǵanyń tarıhı mańyzyn alǵa tarta kelip, jańa qurylǵan Keńes memleketterimizdiń yqpaldastyǵyna tyń serpin beretinin, qol jetken tabystarymyzdy odan ary tereńdetip, Prezıdentterimizdiń barlyq sala boıynsha kelisimderin tıimdi júzege asyrýǵa, zańnamalyq yntymaqtastyqty kúsheıtýge jańa jol ashatynyn atap ótti.
2023 jyly Parlament Senatynyń depýtattary Qazaqstan men Ózbekstan arasyndaǵy bas bostandyǵynan aıyrýǵa sottalǵan adamdardy jazasyn odan ári óteý úshin berý týraly kelisimdi ratıfıkatsııalady.