6 tamyz. Jylnama
ATAÝLY KÚNDER
Búkilálemdik ıadrolyq qarýǵa tyıym salý kúni
1945 jyly Japonııanyń Hırosıma qalasyn amerıkalyq ushaqtar bombalady. Adamzat tarıhynda alǵash ret atom bombasy osylaısha qoldanyldy. Tańerteńgi saǵat 8:15-te amerıkandyq B-29 Enola Gay ushaǵynan Hırosımaǵa «Bala» kodty atom bombasy tastaldy. 600 metr bıiktikte bolǵan jarylys saldarynan qalanyń kóp bóligi qırap, 140 myńnan astam turǵyn qaza tapty nemese habar-osharsyz ketti.
Beıbitshilik úshin álem dárigerleriniń halyqaralyq kúni
Qaıǵyly memorıaldyq datalardyń biri Hırosımany ıadrolyq bombalaýdyń bir jyldyǵynda atap ótiledi. Oǵan «Dúnıejúzilik dárigerler ıadrolyq soǵystyń aldyn alý úshin» medıtsınalyq qyzmetkerlerdiń halyqaralyq qozǵalysy bastamashy boldy.
Beıbitshilik úshin halyqaralyq dárigerler kúniniń basty maqsaty – atom bombasynyń joıqyn zardaptary men keleshekte qaıǵyly oqıǵanyń qaıtalanýyn boldyrmaýdyń mańyzdylyǵyn qalyń jurtshylyqqa eske salý.
ESTE QALAR OQIǴALAR
1999 jyly «Memlekettik qyzmet týraly» jáne «Buqaralyq aqparat quraldary týraly» Zańdar shyqty. Sol kúni baspasózde «Qazaqstan Respýblıkasynyń Patent zańy» jáne «Jer asty jáne ashyq jumystarda, eńbek jaǵdaılary erekshe zııandy jáne asa aýyr jumystarda isteıtin adamdarǵa beriletin memlekettik arnaıy jeńildikter týraly» Zańdary jarııalandy.
2003 jyly Jambyl oblysynyń Qarataý qalasynda fosfor ónerkásibiniń kenshilerine arnalǵan eskertkishtiń saltanatty ashylýy boldy. Birinshi geologııalyq barlaý ekspedıtsııasy 1937 jyly Qarataý alabyndaǵy fosforıt ken oryndarynyń kólemin, sapasyn jáne sıpatyn anyqtap, 1941 jyly olardy ónerkásiptik ıgerý bastaldy. Aldymen munda Shulaqtaý aýyly qurylyp, taý-ken-hımııa kombınaty salyndy, ınfraqurylym damyp, halyq sany ósti. Sodan 1963 jyly aýylǵa qala mártebesin berý týraly sheshim qabyldandy.
2004 jyly Uly Otan soǵysyna qatysýshy Bekbolat Hazyrovtyń «Este qalar» atty jańa kitaby jaryq kórdi. Kitap avtory ony Lenıngrad maıdanynda 314-atqyshtar dıvızııasynyń quramynda soǵysqan jerlesterine arnaǵan. Bul pavlodarlyq otbasylarda muqııat saqtalǵan maıdangerlerdiń hattaryndaǵy soǵys týraly áńgimeler, qujattar men fotosýretter. Kitapta 1941 jyly qyrkúıekte Svır ózenindegi shaıqasta habarsyz ketken 379 pavlodarlyqtyń esimderi atalyp, olardyń taǵdyry men ómiriniń sońǵy kúnderi týraly aıtylady. «Este saqtaý» - B.Hazyrovtyń Uly Otan soǵysyna qatysýshylarǵa arnalǵan pavlodarlyqtarǵa arnalǵan úshinshi kitaby.
2012 jyly Londonda ótken HHH jazǵy Olımpıada oıyndarynda úsh qarǵyp sekirýden áıelder arasyndaǵy jeńil atletıkadan qazaqstandyq sportshy Olga Rypakova tamasha óner kórsetti. Londondaǵy kúrdeli aýa raıy jaǵdaıyna qaramastan, bizdiń sportshymyz 14,98 metrge sekirý jasap, qarsylastary úshin qol jetpesteı senimdi jeńiske jetti.
2014 jyly arheolog, tarıh ǵylymdarynyń doktory Zeınolla Samashevtyń jetekshiligimen qazaqstandyq ǵalymdar Altaıda júrgizilgen arheologııalyq qazba jumystary kezinde kóne jaýyngerdiń jerleýin tapty. Arheolog jaýynger shamamen 7 ǵasyrda ómir súrgen dep boljaıdy. Jaýyngerdiń janynan ǵalymdar osy tarıhı dáýirge jatatyn qarý-jaraqtardy da tapty: dýlyǵa, qorshaý, jebe, qylysh, doıby, sondaı-aq attyń súıekteri men ábzelderi. Biraq basty jańalyq qobyzǵa uqsas mýzykalyq aspaptyń tabylýy boldy.
2018 jyly Tarbaǵataı taýyndaǵy Eleke sazynyń ortalyq qorǵanynan erte saq dáýirine – bizdiń dáýirimizge deıingi 7-8 ǵasyrlarǵa jatatyn biregeı oljalar tabyldy.
Shyǵys Qazaqstanda olar shalbary men etigi altyn monshaqtarmen kestelengen 17-18 jas shamasyndaǵy altyn áshekeıli jas jigittiń mýmııasyn tapty, jas jigittiń moınynda bir keli «altyn grıven» saqtalǵan. jazýlar (grıvna - bul tutas altynnan jasalǵan erlerdiń moıyn oıýy, qazirgi zamanǵy áskerı pogondardyń analogy). Sonymen qatar, jas jigittiń qasynda altyn qanjar men altyn shybyn boldy.
Shamamen 2800 jyl boıy topyraqta jatqan úıindiden tabylǵan jas jigittiń qańqa qańqasynyń erekshelikteri ıyq súıegindegi sańylaýlar bolyp tabylady, bul marqumnyń denesin saqtaý úshin mýmııalanǵanyn kórsetedi.
2018 jyly shahmattan Qazaqstan erler men áıelder quramasy Azııa ulttar kýbogynan 12 medalmen oraldy. Irannyń Hamadan qalasynda ótken jarysta bizdiń sportshylar 2 altyn, 2 kúmis jáne 8 qola medal jeńip aldy. Rınat Jumabaev pen Gúlishan Nahbaeva 2 altyn júlde ákeldi.
2021 jyly otandyq densaýlyq saqtaý salasyndaǵy erekshe qyzmetterdi moıyndaý jáne este saqtaý maqsatynda Respýblıkalyq densaýlyq saqtaýdy damytý ortalyǵy Salıdat Qaıyrbekova atyndaǵy densaýlyq saqtaýdy damytýdyń ulttyq ǵylymı ortalyǵy bolyp ózgertildi.
S.Qaıyrbekova – Qazaqstan Respýblıkasynyń tuńǵysh áıel densaýlyq saqtaý mınıstri, Qazaqstan Respýblıkasynyń memleket jáne qoǵam qaıratkeri, densaýlyq saqtaý salasynyń qaıratkeri, medıtsına ǵylymynyń doktory, sanaly ǵumyryn halyqqa qyzmet etýge jáne halyqqa qyzmet etýge arnaǵan. otandyq densaýlyq saqtaý salasynda orasan zor jumystar atqardy.
2021 jyly Túrkimenbashy qalasynda Ortalyq Azııa memleketteri basshylarynyń Konsýltatıvtik kezdesýi ótti, oǵan Qazaqstan, Qyrǵyzstan, Tájikstan, Túrkimenstan jáne Ózbekstan prezıdentteri qatysty.
Dostyq, ózara qurmet pen senim, konstrýktıvızm jáne ózara túsinistik jaǵdaıynda ótken kelissózderdiń qorytyndysy boıynsha memleket basshylary Birlesken málimdeme qabyldady, onda aımaq memleketteriniń belsendi yntymaqtastyǵyn jalǵastyrýǵa daıyn ekendikteri aıtyldy. Ortalyq Azııadaǵy ıadrolyq qarýdan azat aımaq týraly shartty júzege asyrýda jáne ıadrolyq qarýsyzdaný jáne taratpaý máselesinde kúsh-jigerdi biriktirý maqsatynda basqa ıadrolyq qarýsyz aımaqtarmen ózara is-qımyldy jandandyrý qajettigin atap ótti.
2023 jyly qazaqstandyq aralas jekpe-jektiń jankúıerlerin UFC oktagonyndaǵy jarqyn jáne debıýttik jeńisimen Asý Almabaev qýantty. "Zýlfıkardyń" artyqshylyǵy basym boldy: ol Osbornǵa 52 dál soqqy berdi, onyń qarsylasy tek 8 dál soqqymen erekshelendi.