29 sáýir. Jylnama
ATAÝLY KÚNDER
Halyqaralyq bı kúni
Bul mereke ıÝNESKO-nyń sheshimimen 1982 jyldan bastap atap ótiledi. Bul kún frantsýz baletmeısteri, bı óneriniń reformatory ári teoretıgi Jan Jorj Noverdiń (1727-1810) týǵan kúni qurmetine oraı bekitilgen.
Halyqaralyq ımmýnologııa kúni
Halyqaralyq ımmýnologııalyq qoǵamdar odaǵy (International Union of Immunological Societies, IUIS) jáne Eýropalyq ımmýnologııalyq qoǵamdar federatsııasynyń (European Federation of Immunological Societies, EFIS) bastamasymen ataýly kún retinde qalyptasqan. Alǵash ret 2005 jyly Eýropa deńgeıinde atap ótilse, 2007 jyly halyqaralyq dárejege jetti. Onyń negizgi maqsaty – ınfektsııalarmen, aýtoımmýndyq aýrýlarmen jáne onkologııalyq aýrýlarmen kúresýdegi ımmýnologııanyń mańyzdylyǵyn kórsetý, sondaı-aq bilim men tájirıbe almasý úshin ártúrli elderdiń ımmýnologtaryn biriktirý.
Hımııalyq qarý qoldaný qurbandaryn eske alý kúni
Jyl saıyn 2005 jyldan beri atalyp ótedi. Bul kúndi tańdaý sebebi - 1997 jylǵy 29 sáýirde hımııalyq qarýdy ázirleý, óndirý, jınaý jáne qoldanýǵa tyıym salý týraly konventsııa kúshine endi.
ESTE QALAR OQIǴALAR
1911 jyly Qazaqstan aýmaǵynda aǵylshyn kásipkerleri qazǵan Dossor ken ornynan munaı fontany atqylady. Uńǵymadan 30 saǵat boıy munaı atqylap, 16 700 put munaı alyndy.
1936 jyly «Vechernıı Almaty» gazetiniń («Sotsıalıstik Almaty») alǵashqy nómiri jaryq kórdi. 1988 jyldyń 1 maýsymynan gazettiń qazaq tilindegi nusqasy – «Almaty aqshamy» shyǵa bastady. Onyń betterinde ekonomıka, qala sharýashylyǵy, mádenıet, medıtsına, bilim berý jáne tárbıe máselelerine arnalǵan maqalalar jarııalandy.
1940 jyly Qazaq memlekettik akademııalyq drama teatrynda Ǵabıt Músirepovtiń «Qozy Kórpesh - Baıan sulý» pesasynyń premerasy ótti.
1992 jyly Almatyda Túrkııanyń Qazaqstandaǵy elshiliginiń ashylý saltanaty boldy.
2002 jyly «Qazaqstan Respýblıkasy Prezıdenti janyndaǵy Ulttyq keńesti qurý týraly» Jarlyq shyqty.
2006 jyly Almatyda Ahmet Jubanov murasyn zertteýge arnalǵan memorıaldyq murajaı ashyldy. Akademık Ahmet Jubanov - kásibı qazaq mýzykasynyń negizin salǵan, asa kórnekti kompozıtor, dırıjer, mýzykatanýshy, etnograf, ustaz jáne qoǵam qaıratkeri.
2011 jyly Sh. Aıtmatov povesiniń jelisimen rejısser Ardaq Álimqulovtyń «Qosh bol, Gúlsary!» fılmi Irandaǵy Birinshi halyqaralyq kınofestıvaldiń arnaıy júldesin jeńip aldy.
2011 jyly Almatyda KSRO halyq ártisi, Halyq qaharmany, rejısser Ázerbaıjan Mámbetovke arnalǵan memorıaldyq taqta ashyldy. Ol qazaq mádenıetiniń kórnekti qaıratkeri turǵan úıge ornatyldy.
2013 jyly ««Ýrokı garmonıı» fılmi Nıý-Iork qalasynda ótken «Traıbek festıvalinde» úzdik rejısserlik debıýt úshn qazylar alqasynyń arnaıy dıplomymen marapattaldy. «Ýrokı garmonıı» – «Berlınare-2013» Halyqaralyq kınofestıvaliniń bas baıqaýynda usynylǵan birinshi qazaqstandyq fılm. Ol Ázız Jambaqıevtiń úzdik operatorlyq jumysy úshin «Kúmis aıý» júldesin, nemistiń Morgen Post ortalyq gazetiniń syılyǵyn alyp, álemdik synshylardyń kóptegen jaqsy pikirin aldy.
2017 jyly Qazaqstanda alǵash ret sybaılas jemqorlyqqa qarsy ulttyq baıandama jarııalandy. Qujatta sybaılas jemqorlyqqa qarsy is-qımyl salasyndaǵy qabyldanǵan zańnamalyq sharalarǵa sholý, oryn alǵan problemalardy taldaý, sondaı-aq olardy sheshý boıynsha usynystar bar.
2017 jyly Beıjińniń Sınhýa ýnıversıtetinde Azııa ýnıversıtetteri alıansynyń quryltaı sammıti ótti. Aıta keteıik, Nazarbaev ýnıversıteti - osy alıanstyń múshesi. Oǵan qazaqstandyq ýnıversıtetpen qatar Taıland, Gonkong, QHR, Úndistan, Saýd Arabııasy, Sıngapýr, Ońtústik Koreıa, BAÁ, Indonezııa, Malaızııa, Japonııadan jalpy 15 joǵary oqý orny kiredi.
2018 jyly Italııanyń Pezaro qalasynda memlekettik «Forte trio» trıosy jáne «Qazaqkontsert» Memlekettik kontsert uıymynyń «Astana sazy» folklor ansambli Dj. Rossını atyndaǵy HV Halyqaralyq mýzyka konkýrsy aıasynda «Halyq ánderi» atalymy boıynsha birinshi oryndy jeńip aldy. Festıvalda Italııanyń ónersúıer qaýymy Qurmanǵazy, Ketbuǵa, Yqylas, D. Nurpeıisova, S. Turysbek syndy kompozıtorlardyń kúılerin uıyp tyńdady. Tańdaýly týyndylardy A. Ormanbekov, N. ıAkııaev jáne A. Omarovtar qobyz jáne dombyramen oryndady. Halyqaralyq konkýrs qorytyndylary boıynsha qazaqstandyq ónerpazdar Dj. Rossını atyndaǵy arnaýly syılyqtyń ıegerleri atandy.
2019 jyly Astana qalasynda QR Tuńǵysh Prezıdenti atyndaǵy Ulttyq ýnıversıtet bazasynda TMD elderiniń Áskerı oqý oryndary qaýymdastyǵynyń birinshi otyrysy ótti. Qaýymdastyq qazaqstandyq taraptyń bastamasymen quryldy. Ony qurý áskerı bilim berý salasyndaǵy yntymaqtastyqty damytýǵa, áskerı ǵylymı-pedagogıkalyq kadrlardy daıarlaý, olardy kásibı qaıta daıarlaý jáne biliktiligin arttyrý máseleleri boıynsha bizdiń joǵary áskerı oqý oryndarynyń ózara is-qımylyn úılestirýge múmkindik beredi.
2021 jyly Samarqanda QR Bas konsýldyǵynyń resmı ashylý saltanaty ótti. Samarqan oblysynyń basshysy E.Týrdımov qazaqstandyq dıplomatııalyq ókildiktiń ashylýynyń tarıhı mańyzdylyǵyn, bul eki el arasyndaǵy strategııalyq yntymaqtastyqty keńeıtý baǵytyna tolyq sáıkes keletinin atap ótti.
2022 jyly Grýzııa astanasy – Tbılısıde qazaqtyń uly aqyny jáne oıshyly Abaıǵa arnalǵan eskertkishtiń ashylý saltanaty ótti. Bul is-shara Qazaqstan men Grýzııanyń dıplomatııalyq qarym-qatynasynyń 30 jyldyǵyna oraı uıymdastyryldy.
Іs-shara barysynda Qazaqstannyń Grýzııadaǵy qurmetti konsýly Georgıı Djahýtashvılıge «Qazaqstan Respýblıkasynyń táýelsizdigine 30 jyl» merekelik medali jáne eskertkish avtory, tanymal grýzın músinshisi Djýmber Djıkııaǵa QR elshiliginiń alǵys haty tabystaldy.
2022 jyly Beıjińde eki mereıtoılyq jyl – Ahmet Baıtursynulynyń týǵanyna 150 jyl men Roza Baǵlanovanyń 100 jyldyǵyna arnalǵan eskertkish konvertter shyǵaryldy. Konvertterdiń birinde aǵartýshy, qoǵam qaıratkeri – Ahmet Baıtursynuly beınelense, ekinshisinde aty ańyzǵa aınalǵan ánshi Roza Baǵlanovanyń sýreti tur.