28 tamyz. Tulǵalar týǵan kún

ASTANA. QazAqparat – Búgin, 28 tamyz tulǵalardan kimder dúnıege kelgen? QazAqparat oqyrmandaryna esimder kúntizbesin usynady.

ESІMDER

134 jyl buryn (1889-1941) Alash qozǵalysynyń qaıratkeri Sadyq Aıýkeuly AMANJOLOV dúnıege kelgen.

Almaty oblysynyń Eńbekshiqazaq aýdanynda týǵan. Vernyı er balalar gımnazııasyn, Qazan ımperatorlyq ýnıversıtetiniń zań fakýltetin bitirgen. 1917 jyldyń Aqpan revolıýtsııasyna deıin Jetisý oblysynyń Aıagóz, Úrjar zań oryndarynda qyzmet atqaryp, Úrjar ýezi qazaq komıtetiniń tóraǵasy boldy. 1-shi jalpyqazaq sezi Amanjolovty Búkilreseılik Quryltaı jınalysy depýtattyǵyna bekitken. Sezden keıin ol «Alash» partııasynyń Jetisý óńirindegi jergilikti uıymdaryn qurýǵa belsene aralasty. 1917 jyly 2-shi jalpyqazaq sezi Amanjolovty Alashorda úkimetine - Halyq Keńesine múshe etip saılady. 1918 jyly Lepsi qalasynda ótken Jetisý oblystyq 2-shi qazaq sezinde oblystyq keńes músheligine saılanyp, Jetisýda jáne Shyńjańnyń Sháýeshek qalasynda Alashorda jasaqtaryn qurýǵa basshylyq jasaǵan. Keńes áskerlerimen bolǵan shaıqastarǵa qatysyp, aýyr jaraqattandy. 1923-1930 jyldary Qazaq ASSR Zań halyq komıssarıaty júıesinde qyzmet atqardy. 1930 jyly Qazaqstannan ketýge májbúr bolyp, Máskeýde, Bishkekte, Tashkentte jumys istegen.

11 9 jyl buryn (1904-1977) ataqty ánshi, Qazaq SSR halyq ártisi, Qazaq SSR Memlekettik syılyǵynyń laýreaty Júsipbek ELEBEKOV dúnıege kelgen.

Qaraǵandy oblysy Qarqaraly aýdany Mádı aýylynda týǵan. Bes-alty jasynan ánshilik ónerge den qoıǵan. Án ónerin ákesiniń inisi Jaqypbek Balǵabaıulynan úırengen. Ánshiler Ǵ.Aıtbaev, Q.Baıjanov, Á.Qashaýbaev shyǵarmashylyǵymen tanysqan. 1920-1930 jyldary Semeıdegi «Es aımaq» trýppasynyń spektaklderi men birneshe kontsertterine qatysqan. 1931-1935 jyldary Qazaq memlekettik drama teatrynda (qazirgi M.Áýezov atyndaǵy drama teatry), 1935-1960 jyldary Qazaq Memlekettik fılarmonııasynda qyzmet etti. 1960 jyldan «Qazaqkontserttiń» ánshi - solısi boldy. Qazaqtyń Abaı atyndaǵy opera jáne balet teatrynyń spektaklderine qatysyp, «Aıman-Sholpan» mýzykalyq komedııasynan Álibektiń, «Qyz Jibek» pen «Aıman-Sholpan» operasynan Tólegen men Arystannyń partııasyn aıtyp, kóptegen dramalyq spektaklderde oınaǵan. Ekinshi Dúnıejúzilik soǵys jyldarynda kontserttik brıgadanyń quramynda bolyp, Kalının maıdany jaýyngerlerine mádenı qyzmet kórsetti. Osy saparynda jaýynger-kompozıtor R.Elebaevtyń «Jas qazaq» ánin tuńǵysh ret oryndap, keıin halyq arasynda keń túrde nasıhattady. 1967 jyldan Qazaq estradalyq stýdııasynda pedagogtyq qyzmetpen aınalysqan. J.Elebekov repertýary negizinen halyqtyń jáne halyq kompozıtorlarynyń mýzykalyq qurylysy men tili kúrdeli, syrshyl ánderi «Ardaq», «Aǵash aıaq», «Aıtbaı», «Jambas sıpar», «Jıyrma bes», «Qanattaldy», «Qulager», «Segiz aıaq», «Surjekeı», taǵy basqalardan turady.

Qazaq ádebıeti men óneriniń on kúndikterinde, sondaı-aq kontserttik saparmen barlyq respýblıkalarda, Qytaı Halyq Respýblıkasynda, Mońǵol Halyq Respýblıkasynda, Úndistanda boldy. J.Elebekovtiń qurmetine Almaty estrada-tsırk óneri kolledjine, Egindibulaq selosyndaǵy mýzykalyq mektepke, kóshege onyń esimi berilgen. Lenın ordeni, «Qurmet belgisi» ordenderimen jáne medaldarmen marapattalǵan.

9 2 jyl buryn (1931-1998) qazaq óneriniń janashyry, kórnekti memleket qaıratkeri, tarıh ǵylymdarynyń kandıdatyÓzbekáli JÁNІBEKOV dúnıege kelgen.

Ońtústik Qazaqstan oblysynyń Otyrar aýdanynda týǵan. Abaı atyndaǵy Qazaq pedagogıkalyq ınstıtýtyn bitirgen. 1952-1962 jyldary - muǵalim, orta mekteptiń oqý isiniń meńgerýshisi, Keles aýdandyq partııa komıtetiniń shtattan tys nasıhatshysy, Aýdandyq komsomol komıtetiniń birinshi hatshysy, Ońtústik Qazaqstan oblystyq komsomol komıtetiniń hatshysy, birinshi hatshysy, Qazaqstan LKSM Ortalyq Komıtetiniń hatshysy-bólim meńgerýshisi. 1962-1975 jyldary - Qazaqstan LKSM Ortalyq Komıtetiniń birinshi hatshysy, Torǵaı oblystyq partııa komıtetiniń hatshysy. 1975-1977 jyldary - Qazaqstan KP Ortalyq Komıtetiniń sheteldermen baılanys bóliminiń meńgerýshisi. 1977-1987 jyldary - Qazaq SSR mádenıet mınıstriniń orynbasary, Almaty oblystyq atqarý komıteti tóraǵasynyń orynbasary. 1987-1988 jyldary Qazaq SSR mádenıet mınıstri, 1988-1991 jyldary - Qazaqstan KP Ortalyq Komıtetiniń hatshysy. 1991 jyly zeınet demalysyna shyqty. «Arqas» qazaq tili men ádebıetin túletý qorynyń prezıdenti boldy. Úsh márte Eńbek Qyzyl tý ordenimen, medaldarmen marapattalǵan.

7 3 jyl buryn (1950-2023) Qazaqstan fýtbolynyń kórnekti tulǵalarynyń biri, sport qaıratkeriSeıilda Ikramuly BAIShAQOV dúnıege keldi.

Taraz qalasynda týǵan. Qazaq dene shynyqtyrý jáne sport ınstıtýtyn bitirgen. «Qaırat» fýtbol komandasynda jáne SSSR ulttyq quramasynda oınady. «Qaırat» Fýtbol klýby» AQ vıtse-prezıdenti, Qazaqstan Respýblıkasynyń shaǵyn fýtbol qaýymdastyǵynyń prezıdenti, Qazaqstan fýtbol federatsııasynyń balalar men jasóspirimderge arnalǵan fýtbolynyń jetekshi mamany qyzmetterin atqarǵan. 2007 -2013 jyldary Qazaqstan fýtbol federatsııasynyń vıtse-prezıdenti. 2016 jyldyń qarashasynan 2018 jylǵa deıin Qazaqstan fýtbol federatsııasynyń prezıdenti boldy.

SSSR sport sheberi, halyqaralyq dárejedegi sport sheberi, QR eńbek sińirgen bapkeri.

6 2 jyl buryn (1961) Qazaqstan Respýblıkasy Eńbek jáne halyqty áleýmettik qorǵaý mınıstrligi Eńbek jáne áleýmettik qorǵaý komıtetiniń tóraǵasy Tólegen Qapaquly OSPANQULOV dúnıege keldi.

Almaty oblysynda týǵan. Almaty zootehnıkalyq maldárigerlik ınstıtýtyn, Qyzylorda ekonomıka, ekologııa jáne quqyq akademııalyq ýnıversıtetin támamdaǵan.

Eńbek jolyn «KIZ» tájirıbelik-óndiristik sharýashylyǵynda mal dárigeri, MTF №1 brıgadıri bolyp bastady. 1988-1994 jyldary 23 Partsezd atyndaǵy sovhozdyń bas mal dárigeri, sút kesheniniń bastyǵy, brıgadıri bolyp jumys istedi. 1994-1997 jyldary – «KIZ» tájirıbelik-óndiristik sharýashylyǵynda bas mal dárigeri. 1998 jylǵy qarashadan bastap 2001 jylǵy aqpanǵa deıin – Almaty qalasy boıynsha eńbek ınspektsııasy bóliminiń jetekshi mamany, bas mamany, eńbekti qorǵaý sektorynyń meńgerýshisi, eńbek ınspektsııasy bóliminiń basshysy. 2001-2008 jyldary – EHÁQM departament dırektorynyń orynbasary – Almaty oblysy boıynsha bas memlekettik eńbek ınspektory. 2009-2014 jyldary – QR Eńbek jáne halyqty áleýmettik qorǵaý mınıstrligi Baqylaý jáne áleýmettik qorǵaý komıteti tóraǵasynyń orynbasary – bas memlekettik eńbek ınspektory. 2014-2017 jyldary – QR Densaýlyq saqtaý jáne áleýmettik damý mınıstrligi Eńbek, áleýmettik qorǵaý jáne kóshi-qon komıteti tóraǵasynyń orynbasary – bas memlekettik eńbek ınspektory. 2017-2022 jyldary – QR Eńbek jáne halyqty áleýmettik qorǵaý mınıstrligi Eńbek, áleýmettik qorǵaý jáne kóshi-qon komıteti tóraǵasynyń orynbasary – bas memlekettik eńbek ınspektory.

Qazirgi qyzmetinde - 2022 jyldyń tamyzynan.

5 9 jyl buryn (1964) Qaraǵandy oblysy Abaı qalasynyń ákimi Medeý Arynuly AHMETOV dúnıege keldi.

Qaraǵandy oblysynyń týmasy. Qaraǵandy pedagogıkalyq ınstıtýtyn támamdaǵan, dene shynyqtyrý muǵalimi; Almaty Ekonomıka jáne statıstıka akademııasyn bitirgen, ekonomıst, personaldy basqarý (2004).

Eńbek joly: «40 let Kazahstana» s/z mehanızatory (1981-1982); Egindibulaq aýyly baılanys torabynyń elektr monteri (1987-1988); balalar-jasóspirimder sport mektebiniń jattyqtyrýshysy (1988-1990); balalar-jasóspirimder sport mektebiniń dırektory (1990-1992); mekteparalyq oqý-óndiristik kombınatynyń dırektory (1992-1997); jeke bızneste (1997-2000); Egindibulaq aýylynyń ákimi (2001-2007); Qarqaraly aýdany ákimi apparatynyń basshysy (2007-2010); «Agro-Konsaltıng-K» AQ Basqarma tóraǵasynyń orynbasary (2010-2011); «Agro-Konsaltıng-K» AQ basqarýshy dırektory (2011-2012); «Arqa» basqarýshy ınvestıtsııalyq kompanııasy» AQ Basqarýshy dırektory (06.2014-12.2014); «Arqa «BIK» AQ Basqarma tóraǵasynyń orynbasary (2014-2015); «Arqa «BIK» AQ Basqarma tóraǵasy (2015-2017); «Saryarqa «ÁKK «UK» AQ turaqtandyrý qory men áleýmettik pavılondarynyń ákimshisi (2017-2018); Abaı qalasy ákiminiń mindetin atqarýshy (05.2018-06.2018).

Qazirgi qyzmetinde 2018 jyldyń maýsymynan.

4 3 jyl buryn (1980) Qazaqstan Respýblıkasy Ortalyq saılaý komıssııasynyń múshesi Anastasııa Gennadevna ŞEGORTsOVA dúnıege kelgen.

Pavlodar qalasynda týǵan. L. N. Gýmılev atyndaǵy Eýrazııa ulttyq ýnıversıtetin bitirgen, saıasattaný (2003); «Áleýmettaný» mamandyǵy boıynsha magıstratýra (2010).

Eńbek joly: Astana qalasy ákimdiginde Taldaý jáne monıtorıng bóliminiń bas mamany, taldaý jáne monıtorıng bóliminiń meńgerýshisi, Astana qalasy ishki saıasat departamenti dırektorynyń orynbasary (2003-2007); Qazaqstan Respýblıkasy Mádenıet jáne aqparat mınıstrligi Taldaý jáne monıtorıng departamentiniń dırektory (2007-2010); Qazaqstan Respýblıkasy Mádenıet mınıstrligi Til komıteti tóraǵasynyń orynbasary (2010-2013); «Qazmedıa ortalyǵy «BK» JShS Bas dırektorynyń strategııalyq josparlaý jáne taldaý jumysy jónindegi orynbasary (2013-2014); L. N. Gýmılev atyndaǵy Eýrazııa ulttyq ýnıversıtetiniń «Saıasattaný» kafedrasynyń oqytýshysy (2014-2017); «Ortalyq kommýnıkatsııalar qyzmeti» RMM dırektory (2017-2018); «Qazkontent» AQ Basqarma tóraǵasynyń orynbasary (2018); Qazaqstan Respýblıkasy Ortalyq saılaý komıssııasynyń BAQ jáne úkimettik emes uıymdarmen ózara is-qımyl bóliminiń meńgerýshisi (2018-2019); 2019 jylǵy 7 qarashada - Qazaqstan Respýblıkasy Ortalyq saılaý komıssııasynyń múshesi bolyp saılandy;

2021-2022 jyldary - Qazaqstan Respýblıkasy Ortalyq saılaý komıssııasynyń hatshysy.

«Qazaqstan Respýblıkasynyń táýelsizdigine 20 jyl» (2011), «Eren eńbegi úshin» (2019) medaldarymen marapattalǵan.