28 aqpan. Jylnama
ATAÝLY KÚNDER
«Nevada – Semeı» halyqaralyq ıadroǵa qarsy qozǵalys kúni
ıAdrolyq qarýǵa qarsy qozǵalystyń tarıhy 1989 jyly 25 aqpanda bastaldy. Bul kúni KSRO Joǵarǵy Keńesi depýtattyǵyna kandıdat bolyp túsken Oljas Súleımenovtiń saılaýaldy sózi belgilengen bolatyn. Biraq aqyn saılaýaldy baǵdarlama týraly emes, osydan birneshe kún buryn Semeı ıadrolyq polıgonynda bolǵan oqıǵa, radıoaktıvti gazdardyń aǵýy, Semeıdegi jarylystyń Qazaqstan halqyna, búkil elge qaýip tóndiretini týraly aıtty. Ol ıadrolyq synaq polıgondaryn jabý kerektigin aıtyp, almatylyqtardy narazylyq sherýine shyǵýǵa shaqyrdy.
Al 28 aqpanda myńdaǵan adam Qazaqstan Jazýshylar odaǵynyń ǵımaratyna keldi. Osylaısha, azap shekken Qazaqstan jerinde Semeı polıgonyndaǵy ıadrolyq synaqtarǵa jappaı narazylyq bildirgen naǵyz ulttyq ıadroǵa qarsy «Nevada-Semeı» qozǵalysy dúnıege keldi.
ESTE QALAR OQIǴALAR
1992 jyly Qazaqstannyń Baılanys mınıstrligi men «Qaztelekom» respýblıkalyq kásiporny aýstralııalyq OTS kompanııasymen Almaty qalasynda Intelsat júıesiniń halyqaralyq spýtnıktik telefon stantsııasyn salý týraly kelisimge keldi. Kóktóbe taýynda spýtnıktik telefon stantsııasynyń saltanatty ashylýy ótti. Qazaqstan Aýstralııa arqyly búkil álemmen baılanys ornatý úshin 10 halyqaralyq shyǵys arnasyn aldy.
2002 jyly Almatyda Ortalyq Azııa yntymaqtastyq uıymyn qurý týraly shartqa qol qoıyldy. Shartqa Qazaqstan Respýblıkasy, Qyrǵyz Respýblıkasy, Tájikstan Respýblıkasy jáne Ózbekstan Respýblıkasy qol qoıdy.
Uıymnyń maqsaty men mindeti: saıası, ekonomıkalyq, ǵylymı-tehnıkalyq, ekologııalyq, mádenı-gýmanıtarlyq salalarda, sondaı-aq qaýipsizdik pen turaqtylyq salasynda tıimdi yntymaqtastyqty júzege asyrý; múshe memleketterdiń táýelsizdigine, egemendigine jáne aýmaqtyq tutastyǵyna tónetin qaterlerdiń aldyn alýda ózara qoldaý kórsetý.
2006 jyly aımaqtyń bes elinde túsirilgen keńestik kezeńdegi de, táýelsizdik dáýirindegi de úzdik fılmderdi usynatyn Ortalyq Azııa fılmderiniń DVD jınaǵy shyǵaryldy.
Qazaq, ózbek, qyrǵyz, tájik jáne túrikmen rejısserleriniń fılmderi qamtylǵan jáne 10 DVD dıskiden turatyn jınaq Ortalyq Azııa óńiri kınogerleriniń fılmderi týraly keń túsinik beredi.
2007 jyly Ierýsalımde Qazaqstan Respýblıkasynyń Dúnıejúzilik saýda uıymyna (DSU) kirýi týraly ekijaqty hattamaǵa qol qoıyldy.
Qazaqstan Respýblıkasy men Izraıl memleketi arasynda qalyptasqan dostyq pen ózara túsinistik qatynastary konstrýktıvti saýda kelissózderine negiz boldy, onyń nátıjesinde Qazaqstannyń DSU-ǵa kirýi týraly ekijaqty hattamaǵa qol qoıyldy.
2011 jyly Astanada Lıtva Respýblıkasynyń Syrtqy ister mınıstri Aýdronıýs Ajýbalıs Almatydan kóshirilgen Lıtva elshiligin resmı túrde ashty.
Qazaqstan Respýblıkasy men Lıtva Respýblıkasy arasyndaǵy dıplomatııalyq qarym-qatynas 1992 jyly 15 maýsymda ornatyldy. 1993 jyly 7 qarashada Qazaqstanda Lıtva elshiligi ashyldy. 1995 jyldyń shildesinde Lıtvada Qazaqstannyń Elshiligi ashyldy.
2012 jyly Jenevada BUU Ulttar saraıynda «Qazaqstan» kópfýnktsıonaldy zalynyń tusaýkeseri ótti. «Qazaqstan» zaly ilespe aýdarmaǵa, fılmderdi kórsetýge jáne kontserttik baǵdarlamalarǵa arnalǵan sońǵy tehnologııamen jabdyqtalǵan.
2013 jyly Qazaqstan Prezıdenti Kıshınev qalasynda Qazaqstan Respýblıkasynyń Bas konsýldyǵyn ashý týraly Jarlyqqa qol qoıdy. Bas konsýl – Igor Mýslımov.
Qazaqstan Respýblıkasy men Moldova Respýblıkasy arasyndaǵy dıplomatııalyq qarym-qatynas 1992 jyly 16 qyrkúıekte ornatyldy.
2017 jyly Dýbaıda 33 elden múmkindigi shekteýli 190 sportshy qatysqan Álem kýbogynda otandyq paralımpıadashylar eki altyn jáne bir kúmis medal jeńip aldy. Jasóspirimder Zahar Buılov 49 jáne 59 keli salmaq dárejesinde Aqjol Jarylǵapov joǵary standartty medaldi jeńip aldy. «Kúmis» eresekter arasynda 50 keli salmaqta Kabır Asqarovqa buıyrdy.
2019 jyly Astana bilim berý salasyndaǵy ınvestıtsııalyq jobany júzege asyrý kelisim-shartyna otyrǵan alǵashqy qazaqstandyq qala boldy: bıznesmender jobany 100% qarjylandyrýdy qamtamasyz etedi, al qala bıligi qurylys alańyn 2019 jyly nysan túrinde berdi. Elordada myń oryndyq SABIS halyqaralyq mektebin, oǵan qosa 250 oryndyq balabaqsha salý týraly kelisimge qol qoıyldy.
2020 jyly Nıý-Iorktegi «Barclays Arena» juldyzdar galereıasynda Beıonse, Elton Djon, Djastın Tımberleık, Rıanna syndy stadıonda óner kórsetken álem ártisteriniń arasynda áıgili qazaq ánshisi Dımash Qudaıbergenniń sýreti paıda boldy.
2022 jyly Frantsııa astanasynda 14 jasqa deıingi oıynshylar arasyndaǵy Tennis Europe serııasynyń birinshi sanatty sýpertýrnıri jas qazaqstandyq Zańǵar Nurlanulynyń jeńisimen aıaqtaldy.
Tennıs Eýropa serııasyndaǵy tórtinshi júldege jetý jolynda ol Avstrııa, Reseı jáne Frantsııanyń myqty oıynshylaryn jeńdi.
2022 jyly Qazaqstan BUU-nyń Adam quqyqtary jónindegi keńesindegi jumysyn bastady, bul Qazaqstan tarapynyń 2022-2024 jyldar aralyǵyndaǵy Keńeske múshelik sheńberinde jalpyǵa birdeı quqyqty damytý jáne qorǵaý maqsatynda basqa memlekettermen tıimdi ózara is-qımyl jasaý nıetin rastady.
Qazaqstannyń Adam quqyqtary jónindegi keńeske qosylý týraly sheshimi ulttyq jáne halyqaralyq deńgeıde adam quqyqtaryn qorǵaý jáne ilgeriletý jónindegi mindettemege negizdelgen.
2022 jyly qazaqstandyq tennısshi Anna Danılına óziniń rekordyn jańartyp, Áıelder tennısi qaýymdastyǵynyń (WTA) TOP-20 reıtıngine endi.