25 tamyz. Jylnama
ATAÝLY KÚNDER
Shahter kúni
Jyl saıyn tamyz aıynyń sońǵy jeksenbisinde Qazaqstan kenshileri kásibı merekelerin atap ótedi. Bul kún «Qazaqstan Respýblıkasyndaǵy kásiptik jáne ózge de merekelerdiń tizbesi» Qazaqstan Respýblıkasy Prezıdentiniń 2003 jylǵy 15 qarashadaǵy №1226 Jarlyǵyna qosymshaǵa resmı túrde engizilgen.
ESTE QALAR OQIǴALAR
1992 jyly Qazaqstan Respýblıkasy men Belgııa Koroldigi arasynda dıplomatııalyq qarym-qatynastar ornady. 2021 jylǵy 22 maýsymda Qazaqstannyń Belgııadaǵy elshisi M. Baımuhan Belgııa Koroli Fılıpke senim gramotalaryn tapsyrdy. 2021 jylǵy 8 qyrkúıekte Belgııanyń Qazaqstandaǵy elshisi A.Vantıgem QR Prezıdenti Q.Toqaevqa senim gramotalaryn tapsyrdy.
1994 jyly Almatyda «Nemis úıi» ashyldy.
2009 jyly Astanadaǵy Ýspen kafedraldy soborynyń basyna kúmbez ornatyldy. Bul – Ortalyq Azııadaǵy eń iri ári sońǵy jıyrma jylda salynǵan birden-bir sobor. Oǵan 4 myń adam syıady, aýdany 900 sharshy metr, kúmbeziniń eń bıik joǵary jerden 68 metr bıikte.
2010 jyly Keden odaǵynyń komıssııasy KO sertıfıkattaý organdary jáne synaq zerthanalarynyń biryńǵaı tizilimin bekitti.
2010 jyly Pavlodardaǵy Hrısto-Rojdestvensk hramynyń fýndamentin jóndep jatqan jumysshylar kúmis jáne melhıordan jasalǵan 50 ashana buıymyn taýyp aldy. Pyshaqtardyń sabyndaǵy latyn jazýyna qaraǵanda, olardy ótken ǵasyrdyń basynda sheteldik sheberler jasaǵan bolýy múmkin.
2011 jyly Ralf Dıýımovıtstiń basshylyǵymen halyqaralyq komanda quramynda belgili qazaqstandyq alpınıster Maqsut Jumaev pen Vasılıı Pıvtsov Djomolýngmadan keıingi ekinshi shyń (8611 metr) – álemdegi eń kúrdeli taý shyńdarynyń biri Chogorıdi (K2) eńserdi.
2011 jyly Almatyda SSSR jáne QazSSR halyq ártisi, Halyq qaharmany Roza Baǵlanova turǵan úıge ánshige arnalǵan eskertkish taqta ornatyldy.
2016 jyly Qazaqstannyń Ulttyq mýzeıinde «Uly Dala tarıhy» kórmesi ashyldy. Oǵan Máńgilik Eldiń negizin qalap, buǵanasyn bekitken tarıhı tulǵalardyń, danyshpan bıleýshiler men batyrlardyń portretteri qoıyldy. Kórmeni uıymdastyrýdaǵy basty maqsat – jastardyń otansúıgishtik sezimin oıatý, Uly Dala tulǵalarynyń tarıhı beıinesin qaıta jańǵyrtý.
2016 jyly Astana qalasy ákimdigi men tilderdi damytý basqarmasy uıymdastyrǵan buqaralyq aqparat quraldary arasyndaǵy «Til tuǵyry-2016» baıqaýynyń nátıjesi boıynsha, «QazAqparat» halyqaralyq aqparat agenttigi qazaq tilindegi, sondaı-aq, basqa elderde jańalyq taratý maqsatynda latyn jáne arabsha tóte jazý álipbıinde materıaldar jarııalaǵany úshin «Memlekettik til qoldanysyn keńeıtýge úles qosqan BAQ» atalymy boıynsha úzdik dep tanyldy.
2017 jyly «Eýrazııa aptasy» halyqaralyq ekonomıkalyq forýmy aıasynda «QazAqparat» halyqaralyq aqparat agenttigi Eýrazııalyq ekonomıkalyq komıssııasynyń marapatyna ıe boldy. Forýmǵa qatysý úshin Astanaǵa álemniń 42 elinen memlekettik bılik organdarynyń, iskerlik toptar men bıznes qoǵamdastyqtyń ókilderi keldi. Jalpy sharaǵa eki myńnan astam adam jınaldy.
2017 jyly Halyqaralyq Túrki akademııasynyń prezıdenti Darhan Qydyráli Vengrııanyń asa joǵary marapattarynyń biri – «Qyzmeti úshin» ordenimen nagradtaldy. Ol premer-mınıstrdiń usynysymen, belgili túrkolog ǵalym Ishtvan Qońyr Mandokıdiń eńbekterin saqtaý jáne ǵylymı, mádenı yntymaqtastyqty nyǵaıtýǵa qosqan úlesi úshin marapattaldy.
2017 jyly Tatarstan Respýblıkasynyń prezıdenti Rýstam Mınnıhanov Almaty oblysyndaǵy tatar etnomádenı ortalyǵynyń ókilderimen kezdesýde oblys ákimi Amandyq Batalovqa Árip Táńirbergenovtiń «Birjan sal men aqyn Saranyń aıtysy» atty qoljazbasynyń baspa jáne elektrondy kóshirmesin tabystady.
2017 jyly Aqtaýdaǵy Nurmuhan Jantórın atyndaǵy mýzykalyq-drama teatrynda Kaspıı jaǵalaýy elderiniń I halyqaralyq teatr festıvali saltanatty túrde ashyldy. Festıvaldiń maqsaty – Kaspıı jaǵalaýy elderiniń teatr óneri salasyndaǵy yntymaqtastyǵyn kúsheıtý men mádenı jáne rýhanı baılanystardyń odan ári nyǵaıýyna úles qosý; teatr ónerin damytý jáne teatrlardyń shyǵarmashylyq bastamalaryn yntalandyrý; birlesken shyǵarmashylyq jobalarǵa jáne kásibı qarym-qatynasqa jaǵdaı jasaý; jurtshylyq nazaryn qazirgi zamanǵy jańa teatrlyq úderiske aýdarý.
Festıvalǵa Kaspıı jaǵalaýynda otyrǵan Reseı, Ázerbaıjan, Iran jáne Qazaqstannyń kásibı drama jáne mýzykalyq-drama teatrlary qatysty.
2017 jyly WorldSkills qaýymdastyǵynyń Qazaqstan, Armenııa, Belarýs jáne Reseıdegi ulttyq operatorlary Worldskills Eurasia atty jańa óńiraralyq qurylymyn qurý týraly deklaratsııaǵa qol qoıdy. Jańa qurylym WorldSkills International-dyń altynshy makroóńirlik birlestigi boldy. Worldskills Eurasia-nyń aldyna qoıǵan mindetterin oryndaýyna EAEO, EEK, ShYU jáne Eýrazııa damý banki sııaqty úkimetaralyq organdar men uıymdar kómektesedi.
2017 jyly qazaqstandyq jeńil atlet Olga Rypakova Shveıtsarııanyń Tsıýrıh qalasynda ótken «Gaýhar lıga» kezeńinde sátti óner kórsetti. Olımpıada chempıony úsh qarǵyp sekirýden 14 m 55 sm nátıjemen birinshi oryndy ıelendi.
2018 jyly Kókshetaýdyń irgesindegi Birlik kentindegi kóshege Qanjyǵaly Bógenbaı batyrdyń nemeresi Bapan bıdiń esimi berildi. Bapan bı 1755 jyly Ereımentaýda týyp, 1849 jyly dúnıe salǵan. Beıiti Qorjynkóldiń jaǵasynda. Bapan bı - qazaqtyń ataqty bıi, sońynda ólmes ónelgeli sózderi men jaqsy isteri qalǵan tarıhı tulǵa.
2020 jyly Qazaqstan Respýblıkasynyń Ulttyq Banki melhıor qospasynan nomınaly 200 teńgelik jáne neızılber qospasynan nomınaly 100 teńgelik «QAZAQSTAN KONSTITÝSIASYNA 25 JYL» kollektsııalyq monetalaryn aınalymǵa shyǵardy. Monetalardy shyǵarý Qazaqstan Respýblıkasy Konstıtýtsııasynyń 25 jyldyǵyna oraılastyrylǵan.
«Rroof-like» sapaly monetalar MN 25 melhıor qospasynan, massasy 15 gramm, dıametri 33 mm, nomınaly 200 teńgelik, taralymy 3000 dana daıyndaldy. Monetalarda altyn jalatý tehnologııasy qoldanylǵan. «Uncirculated» sapaly monetalar MNTs 15-20 MNTs 15-20 qospasynan, massasy 11,17 gramm, dıametri 31 mm, nomınaly 100 teńgelik, taralymy 50 000.
2020 jyly Qazaqstan men Qytaı birlesip túsirgen «Kompozıtor» fılmi 8-shi Vankýver halyqaralyq qytaı kınosy festıvalinde «Qyzyl úıeńki japyraq» syılyǵynyń «Úzdik fılm», «Úzdik rejısser», «Úzdik áıel róli», «Úzdik er adam róli» nomınatsııalarynda jeńiske jetti.
«Kompozıtor» fılminde Ekinshi dúnıejúzilik soǵys kezinde tanymal qytaı kompozıtory Sıan Sınhaıdyń Almatydaǵy ómiri men onyń belgili qazaq sazgeri Baqytjan Baıqadamovpen dostyǵy jaıly baıandalady.
2021 jyly «Vıtebskidegi Slavıan bazarynyń» jeńimpazy, ánshi Rýhııa Baıdúkenova baıqaýdan alǵan júldesin týǵan jeri - Almaty oblysyna syıǵa tartty. Músinshe oblystyq murajaıǵa tapsyryldy.
«Slavıan bazarynan» keıin bulaı qatty tolqymaǵan shyǵarmyn. Óıtkeni, eldiń baǵalaýy bir bólek te, súıikti jerlesterdiń, týǵan ólkeńniń azamattarynyń qurmeti bólek eken!» - dep jazdy ánshi.
2021 jyly Belgııanyń Vallon Brabant provıntsııasyndaǵy Qazaqstannyń qurmetti konsýlynyń ekzekvatýrasy men patentin tapsyrý rásimi ótti.
Qazaqstan Respýblıkasynyń jańa Qurmetti konsýly belgııalyq advokat, Belgııadaǵy sheteldik azamattardy zańdyq turǵydan qoldaýmen aınalysatyn «Pravoleks» advokattyq bıýrosynyń teń quryltaıshysy Anna Sýsarova boldy.
2022 jyly Kókshetaýda uly aqyn, jýrnalıst, Keńes Odaǵynyń Batyry Musa Jáleldiń bıýsti ashyldy. Jańa bıýst №2 mektep-lıtseı janyndaǵy Qurylysshylar alleıasynda ornalasqan. Ashylý saltanaty 25 tamyzda – Musa Jálel qaıtys bolǵan kúni ótti.
2023 jyly Qasym-Jomart Toqaev pen Emomalı Rahmon Tájikstannyń Qazaqstandaǵy mádenıet kúnderin ashty. Prezıdentter eki el arasyndaǵy dıplomatııalyq qarym-qatynastardyń ornatylǵanyna 30 jyl tolýyna arnalǵan Qazaqstan Respýblıkasyndaǵy Tájikstan Respýblıkasynyń Mádenıet kúnderiniń ashylý saltanatyna qatysty.