25 sáýir. Tulǵalar týǵan kún

ASTANA. QazAqparat - Búgin, 25 sáýirde tulǵalardan kimder dúnıege kelgen? QazAqparat oqyrmandaryna esimder kúntizbesin usynady.

1 30 jyl buryn (1893-1968) akter, ulttyq kásibı teatr óneriniń negizin salýshylardyń biri, qoǵam qaıratkeri, Qazaq KSR-niń jáne KSRO-nyń halyq ártisi, KSRO Memlekettik syılyǵynyń laýreaty Qalybek (Qalıbek) QÝANYShBAEVdúnıege keldi.

Qazirgi Qaraǵandy oblysynyń Qarqaraly aýdanynda týǵan.

Jasynan án-kúı men oıyn-saýyqqa, toı-tamashaǵa jany qumar, dýmanshyl bolǵan. Ol jalǵyz ózi birneshe adamnyń keıpine túsip, bir otyrysta-aq «ekeýdiń talasyn, úsheýdiń kerisin, beseýdiń janjalyn» oryndap, tyńdaýshy kópshilikke kúlkige keneltetin daryndy ónerpaz retinde tanyldy. Halyq ónerpazdary Muhametáli, Maýqaı men Abaqty ustaz tutyp, olardan óner syryn úırengen.

1916 jyldyń 25 maýsymyndaǵy patsha jarlyǵyna sáıkes Qýanyshbaev ta qara jumysqa alynǵan. 1917 jyly Omby qalasyna baryp, bylǵary zaýytynda at aıdaýshy-kóshir bolǵan. Munda ataqty balýan Qajymuqanmen tanysqan. Týǵan jerinde aýyldyq keńesti basqaryp, qoǵamdyq jumystarda júrse de ónerden bir sát qol úzbegen. «Qyz uzatý», «Qoı kúzetý» jáne «Ógiz satý» sekildi qyzyq, kúldirgi áńgimeler shyǵaryp, ony toı-jıyndarda oryndap júrgen. Jatyp isher jalqaýlardy, keıbir kerenaý, teris pıǵyldy jandardy ótkir synǵa alyp ájýalaǵan. 1922-1924 jyldary Qoıandy jármeńkesinde Ǵ.Aıtbaev, I.Baızaqov, Q.Muńaıtpasov, M.Shamsýtdınova sııaqty ónerpazdar uıymdastyrǵan oıyn-saýyqqa qatysyp, óner kórsetken. 1926 jyly Qyzylorda qalasynda irge kótergen Qazaq memlekettik drama teatryn uıymdastyrýǵa belsene qatysqan. Akter Qazaqtyń memlekettik akademııalyq drama teatrynda ár jyldary qoıylǵan M.Áýezovtiń «Eńlik - Kebek» tragedııasyndaǵy Qaramende bıdiń beınesinen bastap, osy spektakldegi basty keıipkerlerdi (Kóbeı bı, Kebek, Nysan Abyz) túgel derlik oryndap shyqqan. Buǵan qosa 20 ǵasyrdyń 30-shy jyldarynyń basynda Aıatbaı (І.Jansúgirov, «Kek»), Bekbolat (B.Maılın, «Maıdan»), Beıbit (Q.Baıseıitov, Á.Shanın, «Tartys») rólderin oryndaǵan. 1936 jyly Máskeý qalasynda ótken qazaq ádebıeti men óneriniń onkúndiginde E.Brýsılovskııdiń «Qyz Jibek» mýzykalyq dramasynan Bazarbaıdyń róli men óziniń «Qyz uzatýyn» oryndap, kórermen kóńilinen shyqqan. N.Gogoldiń «Revızoryndaǵy» Dýanbasy, M.Áýezov pen L.S. Sobolevtiń «Abaı» tragedııasyndaǵy Abaı, M.Áýezov pen Á.Ábishevtiń «Namys gvardııasyndaǵy» general Panfılov, Ǵ.Músirepovtiń «Amangeldisindegi» Ábdiǵappar bolys, Ý.Shekspırdiń «Asaýǵa tusaýynda» momaqan Baptısta - akter oıynynda kórkemdik sheshimin tapqan som tulǵalar. Árbir róldiń ózine tán qaıtalanbas qımyl-qozǵalysyn, minezi men ishki-syrtqy jan qubylystaryn dál taýyp, oınaý - Qýanyshbaev shyǵarmalarynyń bir ereksheligi. Onyń radıo, estrada úshin jazǵan shaǵyn kúldirgi áńgime-pesalar men óleń-syqaqtary, taqpaq-qaǵytpalary «Túıregish» jáne «Shansharlar» degen atpen jaryq kórgen.

1937 jyldan kórkem fılmderge túsip, qazaqtyń ulttyq kıno ónerin damytýǵa mol úles qosqan.

6 1 jyl buryn (1962) Qazaqstannyń Túrikmenstandaǵy Tótenshe jáne Ókiletti Elshisi Asqar Erlikuly TÁJІBAEV dúnıege keldi.

Almaty qalasynda týǵan. Almaty energetıka ınstıtýtyn bitirgen (1984).

Eńbek joly: «Kazglavselezaşıta» Almaty basseındik basqarmasynyń tehnıgi, «Kazglavelektrosnabsbyt» kabel bóliminiń ınjeneri, Qazaq KSR Aýyl sharýashylyǵy mınıstrligi Glavptıtseprom SPMK ınjener-baptaýshysy, Alma-Ata kásipornynyń elektr monteri. baspa tehnıkasy, «Norma-2» óndiristik kooperatıvi tóraǵasynyń orynbasary, «Qazıntýrservıs» bóliminiń bas mamany, bastyǵy (1984-1994); Qazaqstan Respýblıkasy Syrtqy ister mınıstrligi Konsýldyq departamentiniń Kadr jumysy basqarmasynyń úshinshi hatshysy, ekinshi hatshysy, birinshi hatshysy (1994-1997); Qazaqstan Respýblıkasy Syrtqy ister mınıstrligi Konsýldyq qyzmet departamentiniń pasporttyq-vızalyq bóliminiń bastyǵy, ekinshi basqarmanyń keńesshisi, TMD elderi departamentiniń keńesshisi (1997-1999); CAPS Memleketaralyq keńesi Atqarý komıtetiniń bas sarapshysy, Bishkek (1999-2002); Qazaqstan Respýblıkasy Syrtqy ister mınıstrligi TMD isteri komıteti basqarmasynyń bastyǵy (2002); Qazaqstannyń Ózbekstandaǵy elshiliginiń birinshi hatshysy, keńesshisi (2002-2005); Qazaqstannyń Túrkimenstandaǵy Elshiliginiń keńesshisi (2005-2008); Qazaqstan Respýblıkasy Syrtqy ister mınıstrligi Ortalyq Azııa, Ońtústik Kavkaz jáne Túrkııa departamenti dırektorynyń orynbasary (2009-2011); Qazaqstan Respýblıkasy Syrtqy ister mınıstrligi TMD departamentiniń dırektory (2011-2015); Qazaqstannyń Belarýstegi Elshiliginiń Mınıstrdiń keńesshisi (2015-2019); Qazaqstan Respýblıkasynyń Tájikstan Respýblıkasyndaǵy Tótenshe jáne Ókiletti Elshisi (2019-2022). 2022 jyldyń naýryz aıynan bastap qazirgi qyzmetinde. «Qazaqstan Konstıtýtsııasyna 10 jyl», «Qazaqstan táýelsizdigine 20 jyl», «Qazaqstan dıplomatııasyna 25 jyl» medaldarymen marapattalǵan.

50 jyl buryn (1973) Qazaqstan Respýblıkasynyń Ulttyq ekonomıka vıtse-mınıstri Azamat Kemeńgeruly AMRIN dúnıege keldi.

Soltústik Qazaqstan oblysynda týǵan. 1996 jyly Aqmola aýylsharýashylyq ınstıtýtyn bitirgen.Eńbek joly: 19891990 jyldary – Korneev keńsharynda jumysshy, kombaınshynyń kómekshisi. 1996-1997 jyldary – «Saryarqa» agroónerkásiptik keshenniń ekonomıst-menedjeri.1997-1999 jyldary – SQO boıynsha (Petropavl qalasy) Salyq basqarmasynyń aǵa salyq ınspektory. 1999-2000 jyldary – SQO boıynsha (Petropavl qalasy) Salyq komıteti salyqtardy májbúrlep óndirip alý basqarmasynyń bólim basshysy. 2000-2002 jyldary – SQO Mamlıýt aýdanynyń Salyq komıteti basshysynyń orynbasary. 2002-2004 jyldary – SQO Shal aqyn aýdany boıynsha Salyq komıtetiniń tóraǵasy. 2004-2008 jyldary – QR Qarjy mınıstrligi Salyq komıteti SQO boıynsha (Petropal qalasy) Salyq komıteti tóraǵasynyń orynbasary. 2008-2011 jyldary — SQO Shal aqyn aýdanynyń ákimi. 2011-2012 jyldary – SQO Qarjy basqarmasynyń basshysy. 2013-2014 jyldary – qazaqstan Respýblıkasy Ekonomıka jáne bıýdjettik josparlaý mınıstrligi Salyq jáne keden saıasaty departamenti dırektorynyń orynbasary. 2015-2020 jyldary — QR Ulttyq ekonomıka mınıstrliginiń Salyq jáne keden saıasaty departamentiniń dırektory. Qazirgi qyzmetinde 2020 jyldyń qazanynan beri.

III dárejeli «Eýrazııalyq ekonomıkalyq odaqty qurýǵa qosqan úlesi úshin», «Eýrazııalyq ekonomıkalyq odaqty damytýǵa qosqan úlesi úshin» medaldarymen marapattalǵan.