25 mamyr. Tulǵalar týǵan kún

ASTANA. QazAqparat – Búgin, 25 mamyrda tulǵalardan kimder dúnıege kelgen? QazAqparat oqyrmandaryna esimder kúntizbesin usynady

ESІMDER

120 jyl buryn (1903-1970) Qazaqstandaǵy mýzyka aspabyn jasaýshy sheber Emmanýıl Iosıfovıch ROMANENKO dúnıege kelgen.

Almaty qalasynda týǵan. 1930-y jyldardyń basynda Ahmet Jubanovtyń shaqyrýymen Emmanýıl Iosıfovıch óziniń baýyry Borıspen birge Qazaqstanǵa kelip, osynda jumys istep, ómir súrýge qalady. Ol zamanaýı standarttary saqtalǵan qazaq dombyrasyn qurastyrýshy bolyp otyr. Osynyń negizinde qazaqtyń kóptegen sheberleri dombyrany búgingi túrinde jasap, ony álemge de tanytyp júr. 1932 jyly Almaty mýzyka drama teatrynyń sheberhanasynda qazaq mýzyka aspaptarynyń alǵashqy úlgilerin jasaǵan. 1933 jyly alǵash ret mýzykalyq-eksperımentaldyq sheberhana ashylyp, onda Emmanýıl baýyry Borıspen, pavlodarlyq sheber Qumar Qasymovpen, sondaı-aq kompozıtor E. Brýsılovskıımen birge jumys istedi. 1942 jyly Qazaq memlekettik fılarmonııasynyń sheberhanasyna aýysqan. Munda ol Qazaq akademııalyq halyq aspaptary orkestri úshin dombyra men qobyzdyń túrlerin jasap shyǵarǵan. 1952 jyldan ómiriniń sońyna deıin Almaty konservatorııasynyń (qazirgi Qazaq ulttyq konservatorııa) mýzykalyq-eksperımentaldyq sheberhanasynda eńbek etken. Romanenko dombyra men qobyzdy jetildirýge mol úles qosqan.

99 jyl buryn (1924-2013) áskerı qaıratker, armııa generaly, Keńes Odaǵynyń Batyry, «Halyq qaharmany», Táýelsiz Qazaqstannyń tuńǵysh Qorǵanys mınıstri, Almaty, Astana, Donetsk (Ýkraına) qalalarynyń qurmetti azamaty Saǵadat Qojahmetuly NURMAǴAMBETOV dúnıege kelgen.

Aqmola oblysynyń Aqkól aýdanynda týǵan. 1943 jyly Kýshka qalasyndaǵy (Túrikmenstan) pýlemet ýchılışesin bitirgennen keıin maıdanǵa jiberildi. Soltústik Kavkaz, 4-shi Ýkraın jáne 1-shi Belarýs maıdandarynda vzvod, rota jáne batalon komandıri bolyp, Polsha jerinde Pılıtsa ózeniniń sol jaǵalaýyndaǵy platsdarm úshin bolǵan urysta erekshe erlik kórsetti. 1949 jyly Máskeýdegi Áskerı akademııany bitirip, Túrkistan áskerı okrýgi shtabynda istedi. 1954-1958 jyldary - motoatqyshtar polkiniń komandıri. 1958-1961 jyldary - motoatqyshtar dıvızııasynyń shtab bastyǵy. 1962-1969 jyldary Qazaq KSR Azamattyq qorǵanys shtabynyń bastyǵy. 1969-1989 jyldary - Orta Azııa áskerı okrýgi qolbasshysynyń orynbasary, Ońtústik áskerı toby qolbasshysynyń birinshi orynbasary. 1991-1992 jyldary - Qazaqstan Respýblıkasy Memlekettik qorǵanys komıtetiniń tóraǵasy. 1992-1995 jyldary - Qazaqstannyń tuńǵysh Qorǵanys mınıstri. 1995-1996 jyldary Qazaqstan Respýblıkasy Prezıdentiniń keńesshisi qyzmetin atqardy. S.Nurmaǵambetov Qazaqstannyń táýelsizdik alǵan alǵashqy jyldarynda aýmaqtyq tutastyqty qamtamasyz etýde, respýblıkanyń Qarýly kúshterin qurýda, ulttyq kadrlardy daıarlaýda úlken eńbek sińirdi. 1999 jyly naýryzda Astana qalasynda general Saǵadat Nurmaǵanbetov atyndaǵy «Jas ulan» respýblıkalyq mektebi quryldy. Táýelsiz elimizdiń qarýly kúshterinde qyzmet etetin bolashaq sarbazdar osy mektep qabyrǵasynan tárbıelenip shyǵady. «Lenın», 2 márte «Qyzyl juldyz», 1,2-shi dárejeli «Otan soǵysy», «Qurmet belgisi», «Qazan tóńkerisi», 2 márte «Eńbek Qyzyl Tý», «Otan» ordenderimen, medaldarmen, shet el orden-medaldarymen marapattalǵan.

87 jyl buryn (1936-2021) belgili qazaqstandyq arheolog, tarıh ǵylymdarynyń doktory, professor Saıden Joldasbaıuly JOLDASBAEVdúnıege keldi.

Almaty oblysynda týǵan. Qazaq memlekettik ýnıversıtetin, Qazaqstan UǴA Tarıh, arheologııa jáne etnografııa ınstıtýtynyń aspırantýrasyn bitirgen.

Eńbek joly: Qazaq ulttyq pedagogıkalyq ýnıversıtetinde jumys istedi. Abaı atyndaǵy Qazaq ulttyq ýnıversıtetinde. ál-Farabı atyndaǵy Halyqaralyq qazaq-túrik ýnıversıteti kafedrasynyń meńgerýshisi. Qoja Ahmet ıAssaýı, ǵylymı-zertteý ortalyǵynyń dırektory.

Ǵylymı qyzmetiniń negizgi baǵyttary XV-XVIII ǵasyrlardaǵy qazaq halqynyń mádenıetin zertteýmen, Jetisý tarıhymen, paleoetnografııalyq erekshelikterin zertteýmen baılanysty. Ol Qazaqstanda alǵashqylardyń biri bolyp paleoetnografııalyq zertteýler boıynsha ekspedıtsııa uıymdastyrdy. S.Joldasbaev 250-den astam qystaqta zertteý, sondaı-aq 400-ge jýyq meken-jaıda qazba jumystaryn júrgizdi. Onyń nazarynda HV-HVІІІ ǵasyrlardaǵy arheologııalyq materıaldar boldy.

56 jyl buryn (1967) «Qazaqstan ornyqtylyq qory» AQ basqarma tóraǵasy Erbolat Serikuly OSPANOV dúnıege keldi.

S.M.Kırov atyndaǵy Qazaq memlekettik ýnıversıteti, «Matematıka» mamandyǵy boıynsha (1991), Qazaq memlekettik basqarý akademııasyn «Qarjy jáne nesıe» mamandyǵy boıynsha (1999), Los-Andjeles ýnıversıtetin (UCLA, Kalıfornııa) MBA baǵdarlamasy boıynsha (2013) bitirgen.

Eńbek joly: 2019 jyldan bastap «Baspana» ıpotekalyq uıymy» AQ Basqarma Tóraǵasy qyzmetin atqardy. Ár kezeńderde ol «KMG Kashagan B.V.» ChKOO-da syrtqy baılanystar jónindegi dırektordyń orynbasary, «Adjıp Kazahstan Nort Kaspıan Opereıtıng Kompanı B.V.» jergilikti qamtýdy damytý departamentiniń dırektory, «QazMunaıGaz» saýda úıiniń Astana fılıaly dırektorynyń orynbasary, «Alma-Treıdıng» JShS atqarýshy dırektory, «Kazahınstrah» JAO Basqarma Tóraǵasy, «Promyshlennaıa strahovaıa grýppa» AAQ Prezıdenti, «Qazaqstan Ipotekalyq Uıymy» IU» AQ táýelsiz dırektory (SEO) (2017-2019), «Baspana Ipotekalyq Uıymy» AQ Basqarma tóraǵasy (2019-2020) qyzmetterin atqardy.

Qazirgi qyzmetinde 2020 jyldyń aqpan aıynan beri.

50 jyl buryn (1973) QR Ǵylym jáne joǵary bilim mınıstrligi Til saıasaty komıteti tóraǵasynyń orynbasary, tanymal jýrnalıst, Baǵdad Bolatjanuly QOJA-AHMET dúnıege keldi.

Almaty oblysy Panfılov aýdany Aqjazyq aýylynda týǵan. Qazaq ulttyq tehnıkalyq ýnıversıtetin bitirgen. Eńbekjoly: 1992-1996 jyldary – «Qazaqstan», «Astana», «Habar» telearnalarynda dıktor, aqparattyq-taldaý baǵdarlamasynyń jaýapty redaktory, prodıýser, bas redaktor jáne kóptegen radıo jáne tele jobalardyń avtory boldy. 1998-1999 jyldary Almaty qalasy ákimdigi apparatynyń baspasózhatshysy, 2000 jyldary «Astana» radıosynda redaktor, 2000-2002 jyldary «Astana televızııasy jáne radıosy» Respýblıkalyq korporatsııasynda «Tańsholpan», «Aqsham» aqparattyq baǵdarlamalarynyń shyǵarýshysy, jaýapty redaktory, 2002-2006 jyldary «Astana qalalyqtelevızııasy» JShS jańalyqtar qyzmetiniń redaktory, basshysy jáne bas redaktory, 2005-2006 QR ІІM Aqparat jáne qoǵammen baılanys ortalyǵynyń bastyǵy, 2006-2008 jyldary QR ІІM til saıasaty jáne aqparat departamentiniń bastyǵy.

Odan keıingi jyldary «Qazaqstan halyq banki» AQ qoǵammen baılanys jáne marketıng departamentiniń dırektory, «Reıtıng plıýs» PR-agenttiginiń bas dırektory bolyp qyzmetatqardy. 2011-2018 jyldary «31 arna» telearnasynyń bas dırektory boldy. 2020 jyly QRDensaýlyq saqtaý mınıstrliginiń resmı ókili bolyp qyzmet atqardy. 2021-2022 jyldary «Turkistan» telearnasynyń dırektory qyzmetin atqardy.

2004 jyly halyqaralyq «Vmeste» teleforýmynda «Úzdik baǵdarlama júrgizýshisi» atandy. «Aıbyn» ordeniniń ıegeri. 2022 jyldyń jeltoqsan aıynan bastap Qazaqstan Respýblıkasy Ǵylym jáne joǵary bilim mınıstrligi Til saıasaty komıteti tóraǵasynyń orynbasary.

47 jyl buryn (1976) Qazaqstan Respýblıkasynyń memleket qaıratkeri Danııar Talǵatuly AQYShEV dúnıege keldi.

Almaty qalasynda týǵan. 1996 jyly Qazaq Memlekettik Basqarý akademııasyn ekonomıst mamandyǵy boıynsha úzdik aıaqtady (mamandanýy - bank isin uıymdastyrý).

Eńbek jolyn Ortalyq Azııa qor bırjasynda maman retinde bastady. 1996-2003 jyldary Qazaqstan Respýblıkasy Ulttyq bankiniń zertteý jáne statıstıka departamentinde túrli laýazymdar atqardy, 2003-2007 jyldary osy departamentti basqardy. 2007-2014 jyldary Qazaqstan Respýblıkasy Ulttyq Banki Tóraǵasynyń orynbasary. 2014-2015 jyldary Qazaqstan Respýblıkasy Prezıdenti Ákimshiliginiń Áleýmettik-ekonomıkalyq monıtorıng bóliminiń meńgerýshisi laýazymyn, 2015 jylǵy tamyz - 2015 jylǵy qarasha aralyǵynda sondaı-aq Qazaqstan Respýblıkasy Prezıdenti kómekshisiniń mindetterin ýaqytsha atqarýshy boldy. Qazaqstan Respýblıkasy Ulttyq bankiniń tóraǵasy (2015-2019); QR Prezıdentiniń keńesshisi. Qazaqstan Respýblıkasynyń Tuńǵysh Prezıdenti – Elbasynyń kómekshisi (2019-2022).

42 jyl buryn (1981) Qazaqstan Respýblıkasy Aqparat jáne qoǵamdyq damý mınıstrliginiń Din isteri jónindegi komıtetiniń tóraǵasy Erjan Bolatqanuly NÚKEJANOV dúnıge kelgen.

Ál-Farabı atyndaǵy Qazaq ulttyq ýnıversıtetin bitirgen, tarıh pániniń oqytýshysy, tarıh magıstri. Eńbek jolyn 2002 jyly «Qazaqstannyń televıdenıesi men radıosy» respýblıkalyq korporatsııasy Aqparat-taldaý qyzmetiniń redaktory-júrgizýshisi bolyp bastady. 2004-2005 jyldary Halyqaralyq qazirgi zamanǵy saıasat ınstıtýty Aqparat-taldaý bóliminiń kúntizbelik ónimder tobynyń jetekshisi, «Habar agenttigi» aqparattyq baǵdarlamalar dırektsııasy taldaý bóliminiń jetekshi mamany. 2005-2007 jyldary - «Otan» RSP Ortalyq apparatynyń Áleýmettik-ekonomıkalyq saıasat, ıdeologııalyq jáne aqparat-taldaý jumysy departamentteriniń konsýltanty, «Nur Otan» HDP Ortalyq apparaty partııanyń saıası keńesi komıssııalarymen jumys jónindegi bólim meńgerýshisi. 2007-2009 jyldary - Qazaqstan Respýblıkasy Mádenıet jáne aqparat mınıstrligi Qoǵamdyq birlestiktermen jumys jónindegi bólimniń bastyǵy, Qoǵamdyq-saıası jumys jáne Qazaqstan halqy Assambleıasymen ózara is-áreket jasaý jónindegi basqarmanyń bastyǵy. 2009-2016 jyldary Qazaqstan Respýblıkasy Prezıdentiniń Baspasóz qyzmetinde sarapshy, konsýltant, sektor meńgerýshisi qyzmetterin atqardy. Parlament Májilisi Apparaty basshysynyń orynbasary (2016-2018); QR AKM Aqparat komıtetiniń tóraǵasy (2018-2019). Qazirgi laýazymyna 2019 jyldyń sáýirinde taǵaıyndaldy.