24 saǵatta 7 otany qatar aıaqtap, baǵdarlamaǵa suhbat berýge kelgen neırohırýrg – Myńjylqy Berdiqojaev
QR Prezıdent Іsi basqarmasy Medıtsınalyq ortalyǵy aýrýhanasy dırektorynyń hırýrgııa jónindegi orynbasary, joǵary sanatty neırohırýrg Myńjylqy Berdiqojaev Astana qalasynda turady. Biraq ár senbi jáne jeksenbi kúnderi Almaty qalasyna ota jasaý úshin ǵana barady. Kúrdeli ota. «Marhabat» habarynyń túsirilimine de túni boıy kóz ilmesten, 7 otany sátti aıaqtap kelgen Myńjylqy Berdiqojaevqa: «Aptanyń jeti kúni bos emessiz, sonda siz qaı kezde demalasyz?» degen suraqqa, ol: «Eń tamasha nárse, seniń jumysyń hobbıiń bolýy. Men ota jasaýdan sharshaǵan emespin. Jasaǵan otalarymnyń nátıjesin kórgende eki ese energııa alamyn. Odan qalsa, balalarymnyń mańdaıynan bir ıiskep, áıelimniń kójesin iship demalamyn», - dep, jaýap berdi.
Osyǵan deıin 7500-den asa operatsııa jasaǵan neırohırýrg eń alǵashqy jasaǵan otasyn esine túsirdi.
«Otany eń birinshi ret 2004 jyly 23 jasymda ınternatýrada oqyp júrgen kezimde jasadym. Tehnologııalardyń áli tolyq kele qoımaǵan ýaqyty ǵoı, elimizge. Bastyń jaraqaty, basyndaǵy uıyǵan qandy alyp tastaýǵa týra keldi. Ota sátti ótti. Alǵashqy otanyń sátti ótýi jas maman úshin mańyzdy» – deıdi ol.
«Dúnıejúzilik densaýlyq saqtaý uıymynyń málimetine súıensek, sońǵy ýaqytta ólim-jitimniń alǵashqy sebebi – júrek-qan tamyr aýrýlary. Onyń ishinde adamdardy jumysqa jaramsyz etetin aldynǵy orynda turǵan – ınsýlt. Insýlttiń alǵashqy sımptomdary – bir jaq qol-aıaqtyń álsizdigi, qolda ustap turǵan nárseni qulatyp alý, bastyń aınalýy, kózdiń kórmeı qalýy, tildiń kúrmelýi. Eger osy sımptomdar jarty saǵattyń ishinde qaıtyp ketetin bolsa onda ony «tradıatorlyq ıshemııalyq ataka» deıdi. Adamdardyń kóbi sondaı sımptomdardy birneshe ret basynan ótkizgennen keıin «Kezekti sımptom jarty saǵattyń ishinde ótip ketedi, eshnárse etpeıdi» dep oılap, oǵan úırenshikti nárse retinde qaraıdy. Jedel járdem shaqyrmaıdy. Al shyn máninde sol ýaqytta ol naýqasta ınsýlt bastalyp jatýy múmkin», – deıdi, dáriger.
Áýletinen shyqqan alǵashqy dáriger – Myńjylqy Berdiqojaev altynshy synypta oqyp júrgende-aq dáriger bolamyn dep sheshken eken.
Aýyryp em izdegenshe, aýyrmaıtyn jol izde.
Neırohırýrg Myńjylqy Berdiqojaev habar sońynda densaýlyqty saqtaýdyń qarapaıym joldary týraly aıtyp berdi:
– Múmkindik bolsa, jaıaý júrińizder. Jaıaý júre bastaǵanda, aǵza músheleri túgel jumysqa kirisedi, gormondar ornyna keledi, qan qysymy qalpyna keledi, tábetińiz ashylady, asqazan durys jumys isteıdi.
– Múmkindik bolsa, kúnine 20-30 mınýt ýaqytyńyzdy kitap oqýǵa jumsaǵanyńyz durys. Ol dementsııanyń, aljýdyń, Altsgeımer aýrýynyń aldyn-alýdyń birden-bir profılaktıkasy.
– Qolyńyzda bolyp, shamańyz kelse, sadaqa berip júrińizder. Onyń ishinde MÁMS júıesine de jalaqyńyzdan 10% sadaqa berýdi umytpańyz.