2025 jyldan bastap elimizde jol qurylys jumystaryn júrgizý ońaıyraq bolady
Indýstrııa jáne ınfraqurylymdyq damý mınıstrli ol qujattardy bylaı tarqatty: 114 qurylys normatıvi, 303 ulttyq standart, 527 memleketaralyq standart, 17 vedomstvolyq qurylys normasy, 200 vedomstvolyq normatıvtik-tehnıkalyq qujat jáne baǵa belgileý men smetalar boıynsha 56 jınaq.
«Óz kezeginde qujattardyń artyq kólemi men olardyń rettelmeýi ózara basymdyqty anyqtaýdy qıyndatady, al qarama-qaıshylyqtar, qaıtalanýlar jáne eskirgen normatıvter jaǵdaıdy odan saıyn ýshyqtyryp, joldardy jobalaý men qurylysy barysynda kóptegen qatelikterge alyp keledi. Osy rette Memleket basshysynyń tapsyrmasyna sáıkes Indýstrııa jáne ınfraqurylymdyq damý mınıstrligi bıyl kúzde salalyq normatıvtik bazany júıeli reformalaýǵa kóshti. 2023 jyly «QazjolǴZI» AQ normatıvtik-tehnıkalyq qujattardaǵy sáıkessizdikterdi, qaıtalanýlardy anyqtaý, sondaı-aq talap etilmegen jáne ózektiligin joǵaltqan normatıvtik qujattardy joıý baǵytynda jumys júrgizetin bolady», - dep jazdy vedomstvodan.
Mınıstrliktiń málimetinshe, jumystyń nátıjesi boıynsha 100-den aspaıtyn normatıvtik qujattan turatyn múldem jańa qurylym jasalýy tıis. Atalmysh irikteý salalyq erejelermen jumys isteý ýaqytyn qysqartady, sondaı-aq joldardy jobalaý men olardyń qurylys sapasyn jaqsartady dep kútilýde. Máselen, Qazaqstanda bıtým tutqyr zatty synaý ádisteri birden 12 standartpen retteledi. Ońtaılandyrý aıasynda olar tek bir qujatqa engiziletin bolady.
Endigi kezekte ǵylymı-zertteý ınstıtýty normatıvtik-tehnıkalyq qujattamany jetildirý boıynsha jumysqa kiristi. Búginde «jobalaý», «qurylys», «paıdalaný» jáne «jol salasynyń ekonomıkasy» baǵyttary boıynsha 4 saraptamalyq top quryldy. Atalǵan toptarda ǵalymdar normatıvterdi ózektendirý men qysqartýǵa basa nazar aýdaratyn bolady. Árbir tarmaq boıynsha múddeli taraptarmen talqylaý úshin usynymdar jasalady. Tıisti shaqyrýlar barlyq jobalyq jáne merdigerlik uıymǵa, sondaı-aq «Atameken» UKP men memlekettik organdarǵa joldandy.
«Sheshim jeke-dara qabyldanbaıdy. Bul máseleni talqylaý barysynda eshkimniń pikiri nazardan tys qalyp qoımaýyn kózdep otyrmyz. Nátıjesinde Qazaqstanda biryńǵaı normatıvtik baza paıda bolýy tıis, ol veb-saıttardyń qurylymyna uqsas bolady. Baza aqparattyq júıe retinde qalyptastyrylady. Suraqqa jaýap izdeý úshin mamanǵa endi barlyq salalyq standartqa júginýdiń qajeti joq. Ol úshin bazadaǵy qajetti bólimdi tańdaý jetkilikti. Sonymen qatar qaǵaz nusqasyn jasaý da josparda bar», – dedi «QazjolǴZI» AQ vıtse-prezıdenti Erik Ámirbaev.
Onyń aıtýynsha, jol salasy damyǵan memleketterdiń, onyń ishinde Qytaı, Túrkııa, Germanııanyń tájirıbesi negizge alynady. Aıta keterligi, bul elderde normatıvtik qujattardyń negizi bolatyn nusqaýlyqtar qoldanylady.
Qazirgi ýaqytta jumys toptary birinshi kezekte taldaýǵa jáne qaıta óńdeýge qajet basym qujattardyń tizbesin bekitken, olardyń sany 10-ǵa jýyq. Bul qujattar joldardyń qurylysy men olardy kútip-ustaý jumystaryna, qarjylandyrý normatıvterine qatysty. Sonymen birge barlyq normatıvtik bazadan «usynys» termınin alyp tastaý josparlanyp otyr. «Jol salasynda ony qoldanbaǵan durys. Jolshylardyń jumys sapasyn jaqsartý jáne jeńildetý úshin usynystardyń ornyna naqty nusqaýlyqtar bolýy kerek», dep sanaıdy ınstıtýt mamandary.