2012 jyldan beri Azııa-Tynyq muhıty aımaǵynda bes jasqa deıingi tirkelmegen balalar sany azaıdy - BUU
Bul týraly BUU baıandamasynda aıtylǵan.
Bangkok (ATMEÁK jańalyqtary) – Azııa-Tynyq muhıt aımaǵy 2024 jylǵa qaraı azamattyq hal aktilerin tirkeý men halyqtyń tabıǵı qozǵalysy statıstıkasynyń (AHATHTQS) jalpyǵa birdeı júıesin qurý úshin ólimderdi jáne olardyń sebepterin tirkeý salasyndaǵy progresti jedeldetýi qajet delingen Birikken Ulttar Uıymynyń Azııa men Tynyq muhıtqa arnalǵan ekonomıkalyq jáne áleýmettik komıssııasy (ATMEÁK) búgin jarııalaǵan baıandamada.
«Get Everyone in the Picture: A snapshot of progress midway through the Asian and Pacific CRVS Decade» (Tolyq statıstıkalyq kórinis berý: Azııa-Tynyq muhıt aımaǵyndaǵy AHATHTQS Onjyldyǵynyń orta belindegi progresstiń qazirgi ahýaly) dep atalatyn baıandamada kórsetilgendeı, kóptegen elderdiń týý týraly kýáliksiz týǵan balalardyń sanyn qysqartýda úlken jetistikterge qol jetkizgenine qaramastan, aımaqtaǵy ólimniń sebebi týraly medıtsınalyq qorytyndy jasaı otyryp tirkelgen ólimderdiń sany áldeqaıda kem bolyp otyr.
2012 jyldan beri Azııa-Tynyq muhıt aımaǵynda bes jasqa deıingi tirkelmegen balalardyń sany jartylaı qysqaryp, densaýlyq saqtaý, bilim berý jáne qarjylyq qyzmetterge qol jetimdiliktiń keńeıýine ákeldi. Alaıda, ólimderdi tirkeý aıtarlyqtaı artta qalyp otyr: ólim týraly kýálik jáne ólimniń sebebi týraly medıtsınalyq qorytyndy aımaqtaǵy barlyq ólimniń úshten birinde ǵana beriledi. Munyń negizgi sebebi – dárigerler men sot-medıtsınalyq sarapshylar daıyndyǵynyń jetkiliksizdigi.
Baıandamada densaýlyq saqtaý saıasatyn ázirleý jáne baqylaý úshin jáne COVID-19 pandemııasy sııaqty jańa densaýlyq daǵdarystaryn anyqtaý úshin ólim sebepteri boıynsha toptastyrylǵan ýaqtyly ólim statıstıkasynyń shuǵyl túrde qajet ekendigi atap ótiledi. Dárigerlerdi oqytý jáne ólimdi túrde senimdi tirkeýdiń mańyzdylyǵy týraly habardarlyqty arttyrý – elder osy úrdispen kúresý úshin jasaı alatyn keıbir áreketter, mine, osylar.
«Búgin Azııa-Tynyq muhıt aımaǵyndaǵy AHATHTQS qoǵamdastyǵy úshin taǵy bir mańyzdy kezeń bolyp otyr», – dedi Birikken Ulttar Uıymy Bas hatshysynyń orynbasary jáne ATMEÁK Atqarýshy hatshysy Armıda Salsııa Alıshahbana hanym.
«Aımaǵymyzdaǵy COVID-19 indetiniń sońǵy ret órshýi týýdy, ólimderdi jáne ólim sebepterin jalpyǵa birdeı azamattyq tirkeýdiń qajettiligin taǵy da rastaıdy», – dep jalǵastyrdy ol.
«Bul oqıǵalar óńirimizdegi AHATHTQS júıesin jetildirý jónindegi jumysymyzdyń mańyzdylyǵyn kórsetedi».
«Baıandama Azııa-Tynyq muhıty aımaǵynyń jalpyǵa birdeı jáne naqty qajettilikterdi eskeretin AHATHTQS júıesin qurý jolynda óz maqsatyna jetý úshin durys baǵytta kele jatqandyǵyn kórsetedi», – dedi Azııa-Tynyq muhıt aımaǵyndaǵy AHATHTQS máseleleri jónindegi óńirlik basqarýshy toptyń tóraǵasy Kamnı Naıdý hanym.
«Búgingi tańda AHATHTQS júıesiniń daǵdarysqa jaýap qaıtarý múmkindikteri bes jyl burynǵyǵa qaraǵanda áldeqaıda jaqsy», – dep jalǵastyrdy ol.
«Tolassyz kúsh-jigerdiń arqasynda biz barlyǵyna birdeı quqyq sýbektiligin qamtamasyz etý boıynsha belgilengen maqsatqa qol jetkize alamyz, bul bizge 2030 jylǵa deıingi kezeńge arnalǵan Turaqty damý salasyndaǵy kún tártibiniń maqsattaryn iske asyrýǵa jáne olarǵa qol jetkizýdi jeńildetýge múmkindik beredi»-dedi ol.
Baıandamada 2014 jyly Azııa-Tynyq muhıt aımaǵyndaǵy AHATHTQS boıynsha mınıstrlerdiń birinshi konferentsııasynda qabyldanǵan mindettemelerge sáıkes jalpyǵa birdeı AHATHTQS júıesin qurýdaǵy elderdiń progresi baıandalǵan.
Azııa-Tynyq muhıt aımaǵyndaǵy «tolyq statıstıkalyq kórinisti berýdi» kózdeıtin Mınıstrler deklaratsııasynda jalpyǵa ortaq kózqaras anyqtalǵan, oǵan sáıkes 2024 jylǵa qaraı óńirdegi barlyq adamdar óz quqyqtaryn iske asyryp, tıimdi basqarýǵa, densaýlyq saqtaý jáne damý salasyndaǵy qyzmetterdiń sapasy tıisti bolýyna yqpal etetin AHATHTQJ júıeleriniń jalpyǵa birdeı jáne naqty qajettilikterdi eskeretin ıgilikterin paıdalana alatyn bolady.
Azııa-Tynyq muhıt aımaǵyndaǵy AHATHTQS boıynsha mınıstrlerdiń ekinshi konferentsııasy 2021 jylǵy 16-19 qarashada ótkiziledi.