20 aqpan. Tulǵalar týǵan kún

ASTANA. QazAqparat – Búgin, ıaǵnı 20 aqpan kúni tulǵalardan kimder dúnıege kelgen? QazAqparat oqyrmandaryna esimder kúntizbesin usynady.

12 4 jyl buryn (1899-1938) Qazaqstannyń kórnekti memleket jáne qoǵam qaıratkeri Oraz Qıqymuly JANDOSOV dúnıege kelgen.

Almaty oblysynyń Qarasaı aýdanynda týǵan. Vernyı erler gımnazııasyn bitirgen. Qazaqstanda keńestik bılik ornaǵannan keıin Jetisýdyń ult isteri jónindegi oblystyq bólimin basqardy.

1919-1921 jyldary Túrkistan Kommýnıstik partııasynyń musylman kommýnısteri sektsııasy oblystyq bıýrosynyń tóraǵasy bolyp, Jetisý oblystyq revolıýtsııalyq-áskerı komıtetin jáne oblystyq «Qosshy» odaǵyna basshylyq jasady. 1921-1923 jyldary Túrkistan Kommýnıstik partııasynyń Ortalyq Komıteti úgit-nasıhat bóliminiń meńgerýshisi jáne BK(b)P Qazaq ólkelik komıtetiniń ekinshi hatshysy boldy. 1923-1924 jyldary Máskeýdegi Tımırıazev atyndaǵy Aýyl sharýashylyǵy akademııasynda bilim aldy. 1924-1928 jyly BK(b)P Qazaqstan ólkelik komıteti úgit-nasıhat bóliminiń meńgerýshisi qyzmetin atqaryp, «Eńbekshi qazaq» (qazirgi «Egemen Qazaqstan») gazetine basshylyq jasady. 1916 jylǵy ult-azattyq qozǵalysynyń 10 jyldyǵyna oraı, 1926 jyly Jetisýdaǵy Qarqara kóterilisine qatysqandardy máńgi este qaldyrý maqsatynda kóterilisshiler jıynyn ótkizip, keıin «Ereýiltóbe» atanyp ketken jerge eskertkish ornatpaq bolyp, tas úıip, belgi qaldyrýǵa qoǵam qaıratkeri Ydyrys Kóshkinov, t.b. azamattarmen birge qoldaý kórsetip, at salysty.

Jetisýdaǵy alǵashqy aqyndar aıtysyn uıymdastyrdy. Qoǵam qaıratkeri aýyl ekonomıkasyn zertteý jónindegi ekspedıtsııany basqardy, ǵylymı-zertteý jumysymen aınalysyp, ǵylymı eńbekter jazdy. 1928-1937 jyldary Qazaq AKSR aǵartý halkomy, Qazaq aýyl sharýashylyǵy ınstıtýtynyń dırektorlyǵymen qatar Respýblıkalyq kitaphananyń dırektory, BK(b)P Kegen aýdandyq komıtetiniń birinshi hatshysy, Almaty oblystyq atqarý komıtetiniń tóraǵasy qyzmetterin atqardy. Ultaralyq qatynastardy retteýge kóp eńbek sińirdi. KOKP sezderiniń jáne KSRO Keńesteri sezderiniń delegaty, BK(b)P Túrkistan Kommýnıstik partııasy Ortalyq komıtetiniń múshesi jáne bıýro múshesi, Túrkistan Ortalyq atqarý komıteti tóralqasynyń jáne Búkilreseılik ortalyq atqarý komıtetiniń múshesi, Qazaqstan Ortalyq atqarý komıtetiniń jáne onyń tóralqasynyń múshesi, Qazaqstan ólketaný qoǵamy basqarmasynyń tóraǵasy boldy.

1937 jyly tamyzda partııadan shyǵaryldy da, jalǵan saıası aıyppen tutqyndalyp, 1938 jyly naýryzda atyldy.

Kenen Ázirbaev tutqynǵa alynǵan Jandosovpen óziniń qoshtasqan sáti týraly «Orazjan» ánin shyǵardy. 1999 jyly Almatyda qoǵam qaıratkeriniń uly Anrı (Álı) Jandosovtyń qurastyrýymen «Qaıran Oraz» atty kitap jaryq kórse, nemeresi – birneshe jınaqtyń avtory, aqyn Gúlnar Jandosova Almatyda Oraz Jandosov atyndaǵy gýmanıtarlyq lıtseı qurdy. Elimizde Jandosovtyń esimi eldi mekenderge berilip, Almaty qalasynda oǵan eskertkish ornatyldy. Raıymbek aýdanynyń ortalyǵy Kegen aýylynda qoǵam qaıratkeri atyndaǵy ólketaný murajaıy jumys isteıdi.

7 5 jyl buryn (1948) Qazaqstannyń qoǵam jáne saıası qaıratkeri Tıto Ýahapuly SYZDYQOVdúnıege keldi.

Semeı zootehnıkalyq-veterınarlyq ınstıtýtyn, Pavlodar ýnıversıtetin támamdaǵan. Salalardaǵy jáne áleýmettik saladaǵy ekonomıka jáne menedjment jónindegi ǵylym magıstri.

Tıto Syzdyqov on jylǵa jýyq Pavlodar oblysynyń ártúrli sharýashylyqtarynda eńbek etken. Sovhozǵa basshy bolǵan, odan keıin kóp jyldar boıy keńes jáne partııanyń jaýapty laýazymdaryna saılanǵan. Pavlodar oblysy Aqsý qalasynyń ákimi (1997-1999); Qazaqstan Respýblıkasy Parlamenti Májilisiniń depýtaty (1999-2004), (2004-2007), (2007-2011); QR Premer-Mınıstri keńsesiniń óńirlik damý bóliminiń meńgerýshisi (2012). 2012 jyldan «Qazaqstan temir joly» ulttyq kompanııasy» aktsıonerlik qoǵamynyń táýelsiz dırektory, dırektorlar keńesiniń múshesi boldy. 2012 jylǵy 2 qazanda alǵash ret «Qazaqstan temir joly» ulttyq kompanııasy» aktsıonerlik qoǵamy dırektorlar keńesiniń quramyna saılandy. 2015 jylǵy 22 shilde Tıto Ýahapuly Syzdyqov «Qazaqstan temir joly» ulttyq kompanııasy» aktsıonerlik qoǵamy dırektorlar keńesiniń ókilettik merzimi aıaqtalǵanǵa deıin «Qazaqstan temir joly» ulttyq kompanııasy» aktsıonerlik qoǵamy dırektorlar keńesiniń aǵa táýelsiz dırektory bolyp saılandy.

52 jyl buryn (1971) Taraz qalasynyń ákimi Baqytjan Ámirbekuly ORYNBEKOV dúnıege keldi.

M. Dýlatı atyndaǵy Taraz memlekettik ýnıversıtetin «avtomobılder jáne avtomobıl sharýashylyǵy» jáne «taý-ken isi» mamandyqtary boıynsha bitirgen.

Eńbek jolyn 1992 jyly Jambyl qalasyndaǵy «Zaman» fırmasynda bólim bastyǵy bolyp bastaǵan.

Ár jyldary «Deldal» jeke kásiporny dırektorynyń orynbasary, «Jambyl-Quparlylyq» AQ-nyń mehanıgi, «Shyǵys Tańy» Saýda-óndiristik kompanııasy» JShS-niń bas dırektory, «Taraz kólik joly» JShS-niń prezıdenti, Jambyl oblysy ákimdiginiń jolaýshylar kóligi jáne avtomobıl joldary, qurylys basqarmalarynyń basshysy, «Qazatomónerkásip» UAK» AQ-nyń «Saýda-kólik kompanııasy» JShS-de jáne «Volkovgeologııa» AQ-da túrli basqarýshy laýazymdarda eńbek etken.

2016-2017 jyldary QR Qorǵanys jáne aeroǵarysh ónerkásibi mınıstrligi Memlekettik materıaldyq rezervter komıtetiniń «Rezerv» ShJQ RMK bas dırektorynyń orynbasary, 2017-2018 jyldary QR Qorǵanys jáne aeroǵarysh ónerkásibi mınıstrliginiń Memlekettik materıaldyq rezervter komıteti tóraǵasynyń orynbasary, 2018-2021 jyldary «Taý-Ken Samuryq» ulttyq taý-ken óndirý kompanııasy» AQ-da departament dırektory, basqarýshy dırektor - jobalyq keńsesiniń basshysy, jobalardy basqarý jónindegi bas dırektor - basqarma múshesi qyzmetterin atqarǵan.

Qazirgi qyzmetin 2022 jyldyń qyrkúıeginen bastap atqaryp keledi.

«Qazaqstan Respýblıkasynyń táýelsizdigine 15 jyl», «Qazaqstan Respýblıkasynyń táýelsizdigine 25 jyl» merekelik medaldarymen marapattalǵan.