19 jeltoqsan. Tulǵalar týǵan kún

ASTANA. QazAqparat - Búgin, ıaǵnı 19 jeltoqsan kúni tulǵalardan kimder dúnıege kelgen? QazAqparat oqyrmandaryna esimder kúntizbesin usynady.

ESІMDER

123 jyl buryn (1899-1938) qazaq tili biliminiń negizin qalaýshylardyń biri, túrkitanýshy, pedagog-aǵartýshy, professor Qudaıbergen Qýanuly JUBANOV dúnıege keldi.

Aqtóbe oblysy Temir aýdanynda týǵan. Elektegi (Orynbor oblysy) eki klastyq orys ýchılışesin, Orynbordaǵy «Hýsaınııa» medresesin, Sankt-Peterbýrg Shyǵystaný ınstıtýtynyń tolyq kýrsyn, KSRO Ǵylym akademııasy Til bilimi ınstıtýty aspırantýrasyn bitirgen. Temir qalasyndaǵy ýezdik oqý bóliminiń, Aqtóbe gýbernııalyq oqý bóliminde nusqaýshy-ádisker jáne pedtehnıkýmynyń oqytýshysy, Qazaq KSR Oqý halyq komıssarıatynyń ǵylymı jáne oqý-ádisteme keńesiniń tóraǵasy, Abaı atyndaǵy Qazaq pedagogıkalyq ınstıtýty qazaq tili jáne ádebıeti kafedrasynyń meńgerýshisi, KSRO Ǵylym akademııasynyń Qazaqstan bólimshesiniń sektor meńgerýshisi, memlekettik Termınkom tóraǵasy qyzmetterin atqarǵan. Jubanovtyń til bilimi boıynsha jazǵan eńbekteri qazaq álipbıi men orfografııasy máselelerine arnalǵan. «Kómekshi etistikter men kúrdeli etistikter», «Qazaq tilindegi birikken sózderdiń jasalýy», «Qazaq tiliniń ǵylymı grammatıkasynyń materıaldary», «Fonetıka», «Qazaq tiliniń ǵylymı kýrsy jóninen lektsııalar», «Qazaq tili fonetıkasynyń tarıhyn zertteýge kirispe», «Qazaq sóılemindegi sózderdiń oryn tártibi», «Jańa grammatıkanyń jańalyqtary jaıynan», «Býyn jigin qalaı ajyratýǵa bolady», t.b. eńbekteri - qazaq til bilimi teorııasyn jasaý jáne ony damytýǵa qosylǵan úlken úles. Latyn álipbıine negizdelgen qazaq orfografııasyn jasaýǵa qatysty. «Termın sózderdiń ózindik erekshelikteri», «Qazaq ádebı til termınologııasynyń máseleleri» atty eńbekter jazdy. Respýblıka halyq aǵartý komıssarıatynyń kollegııa múshesi, KSRO ǴA Qazaqstan bólimshesi tóralqasynyń, birneshe ǵylymı keńester men qoǵamdardyń múshesi bolǵan. Halyq aǵartý isindegi eńbegi úshin «Qazaqstannyń 15 jyldyǵy» belgisimen marapattalǵan. 1938 jyly «halyq jaýy» degen jalamen atylyp, 1957 jyly KSRO Joǵarǵy Soty Soǵys kollegııasynyń úkimimen aqtaldy.

61 jyl buryn (1961) Qazaqstan Respýblıkasy Joǵarǵy Sotynyń sýdıasy Sara Azymbekqyzy JARMUHAMBETOVA dúnıege keldi.

Semeı (qazirgi Shyǵys Qazaqstan oblysynda ) dúnıege keldi. S.M.Kırov atyndaǵy Qazaq memlekettik ýnıversıtetin (zańger) támamdaǵan.

Eńbek joly: advokat taǵylymgeri, Semeı oblysy advokattar alqasynyń advokaty (1983-1992), Semeı oblystyq tórelik soty sýdıasynyń máindetterin atqarýshy, sýdıasy (1997-1998), Shyǵys Qazaqstan oblystyq sotynyń sýdıasy (1997-1998), Semeı qalalyq sotynyń sýdıasy (1998-2001), Astana qalasy uıymdastyrý-taldaý basqarmasynyń bastyǵy (2001-2005), QR Joǵarǵy sotynyń uıymdastyrý-taldaý bóliminiń meńgerýshisi (2005-2006), Shyǵys Qazaqstan oblystyq sotynyń azamattyq ister jónindegi alqasynyń tóraıymy (2006-2009), Astana qalasyndaǵy Esil aýdandyq sotynyń tóraıymy (2009-2012), Astana qalasyndaǵy kámeletke tolmaǵandar isteri jónindegi mamandandyrylǵan aýdanaralyq sotynyń tóraıymy (2012-2014), Astana qalalyq sotynyń sýdıasy (2014-2015).

Qazirgi qyzmetinde – 2015 jyldyń jeltoqsan aıynan bastap.

«Qazaqstan Konstıtýtsııasyna 10 jyl», «Astananyń 10 jyldyǵy» medaldarymen marapattalǵan.

60 jyl buryn (1962) Qazaqstan Respýblıkasy Tótenshe jaǵdaılar vıtse-mınıstri Mereke Qudaıbergenuly PІShEMBAEV dúnıege keldi.

Pavlodar oblysynda týǵan. Óskemenniń jol qurylysy ınstıtýtyn, Qazaq memlekettik basqarý akademııasynyń Naryq ınstıtýtyn, Reseı prezıdenti janyndaǵy Reseı memlekettik qyzmet akademııasyn bitirgen. Tehnıkalyq ǵylymdar kandıdaty.

Eńbek jolyn Pavlodar oblystyq avtomobıl joldary basqarmasynyń aǵa jol masteri bolyp bastaǵan. QR Kólik jáne kommýnıkatsııa mınıstrliginiń Avtomobıl joldary departamentiniń avtomobıl joldary jáne jol qoryn damytý bóliminiń bastyǵy, Avtomobıl joldary departamenti dırektorynyń orynbasary, Soltústik Qazaqstan avtomobıl joldary oblystyq memlekettik mekemesiniń dırektory bolyp qyzmet atqarǵan. 2002 jylǵy naýryzdan 2013 jylǵy qazanǵa deıin «Qazaqavtojol» Respýblıkalyq memlekettik kásiporynnyń Bas dırektory bolyp qyzmet atqardy. 2013 jylǵy qazanda Qazaqstan Respýblıkasy Kólik jáne kommýnıkatsııa vıtse-mınıstri bolyp taǵaıyndaldy. 2014-2019 jyldary QR Investıtsııalar jáne damý mınıstrligi Avtomobıl joldary komıtetiniń tóraǵasy bolǵan. 2019-2020 jyldary QR Indýstrııa jáne ınfraqurylymdyq damý mınıstrliginiń jaýapty hatshysy qyzmetin atqardy

Qazirgi qyzmetinde – 2020 jyldyń qazanynan.

58 jyl buryn (1964) Qazaqstan Respýblıkasy Joǵarǵy Sot Keńesiniń múshesi Áskerbek Beısembekuly JAKÝLIN dúnıege keldi.

1990 jyly R. A. Rýdenko atyndaǵy Sverdlov Eńbek Qyzyl Tý ordendi zań ınstıtýtyn bitirgen.

Eńbek jolyn 1990 jyly Soltústik Qazaqstan oblysy Qyzyltý aýdandyq prokýratýrasynda tergeýshi bolyp bastaǵan. 1992 jyldan-Qyzyltý aýdandyq halyq sotynyń ákimshilik jáne atqarýshylyq is júrgizý sýdıasy. 1993 jyly Aqmola oblysy Kókshetaý qalalyq halyq sotynyń halyq sýdıasy bolyp taǵaıyndaldy. 1996-2018 jyldary – Kókshetaý oblystyq sotynyń sýdıasy, Soltústik Qazaqstan oblystyq sotynyń sýdıasy, Kókshetaý qalalyq sotynyń sýdıasy, Aqmola oblystyq sotynyń sýdıasy, Astana qalasy sotynyń sýdıasy. 2018 jyldan bastap qazirgi ýaqytqa deıin - Aqmola oblystyq sotynyń sýdıasy. Qazaqstan Respýblıkasy Prezıdentiniń 2022 jylǵy 1 maýsymdaǵy № 905 Jarlyǵymen Qazaqstan Respýblıkasy Joǵary Sot Keńesiniń múshesi bolyp taǵaıyndaldy.

ІІІ dárejeli «Minsiz qyzmet úshin» medalimen, «Úsh bı» qurmet belgisimen, «Baıkal-Amýr magıstraliniń qurylysy úshin» medalimen, «Qazaqstan Respýblıkasynyń Táýelsizdigine 30 jyl» mereıtoılyq medalimen marapattalǵan.

48 jyl buryn (1974) Almaty qalasy Áýezov aýdanynyń ákimi Saıran Tápenuly SAIFEDENOVdúnıege keldi.

Burynǵy Oral oblysy Orda aýdany Saıhyn aýylynda týǵan. 1992 jyly M.Mámetova atyndaǵy orta mektepti bitirip, sol jyly Abaı atyndaǵy Almaty gýmanıtarlyq ýnıversıtetine túsip, 1996 jyly «Geografııa pániniń muǵalimi jáne týrıstik-aýmaqtaný ádiskeri» mamandyǵy boıynsha bitirgen. 2009 jyly zańger mamandyǵy boıynsha ekinshi joǵarǵy bilimin aldy (Almaty úzdiksiz bilim berý ýnıversıteti). 2012 jyly «ekonomıst» mamandyǵy boıynsha Qazaq qatynas joldary ýnıversıtetin támamdady.

1997 jyldan bastap 2005 jylǵa deıin «Matador-A» JAQ menedjeri qyzmetin atqarǵan. 2005 jyldyń mamyr aıynan qarasha aıyna deıin Almaly aýdany ákiminiń apparatynda tájirıbeden ótip, sodan keıin uıymdastyrý bóliminiń bas mamanynyń mindetin atqarýshy bolyp qyzmetke qabyldandy. 2008 jyldyń tamyz aıynan bastap Almaty qalasy ákimshiliginiń uıymdastyrý bólimi bas mamany laýazymyna kóterildi. 2009 jyly jeltoqsanda Áýezov aýdany ákiminiń orynbasary bolyp taǵaıyndaldy. 2016-2018 jyldary Almaty qalasy Naýryzbaı aýdanynyń ákimi, 2018-2019 jyldary Almaty qalasy jumyspen qamtý jáne áleýmettik baǵdarlamalar basqarmasy basshysynyń orynbasary bolǵan.

Qazirgi qyzmetinde – 2019 jyldyń tamyzynan.

46 jyl buryn (1976) Qazaqstan Respýblıkasy Ulttyq banki tóraǵasynyń orynbasary Vıtalıı Alekseevııa TÝTÝShKIN dúnıege keldi.

Ál-Farabı atyndaǵy Qazaq memlekettik ýnıversıtetin «Ekonomıka jáne menedjment» (Bakalavr), «Makro-mıkroekonomıka jáne matematıkalyq modeldeý» (Ekonomıka magıstri), sondaı-aq M.V. Lomonosov atyndaǵy Máskeý memlekettik ýnıversıtetin «Executive management» mamandyǵy boıynsha bitirgen.

Eńbek jolyn 1998 jyly mamyrda Qazaqstan Respýblıkasy Ulttyq Bankiniń Zertteýler jáne statıstıka departamenti ekonomıkalyq zertteýler basqarmasynyń ekonomısi retinde bastady. 1998 jylǵy shildeden bastap 2010 jylǵy jeltoqsan aralyǵy – Qazaqstan Respýblıkasynyń Ulttyq Banki Zertteýler jáne statıstıka departamentiniń ekonomısi, jetekshi taldaýshy, bas taldaýshy, bólim bastyǵy, basqarma bastyǵy, dırektor orynbasary. 2010 jylǵy jeltoqsannan bastap 2011 jylǵy mamyr aralyǵy – Qazaqstan Respýblıkasynyń Ulttyq Banki Qarjylyq turaqtylyq basqarmasynyń bastyǵy. 2011 jylǵy mamyr - 2014 jylǵy maýsym aralyǵy – Qazaqstan Respýblıkasy Ulttyq Bankiniń Qarjylyq turaqtylyq departamenti dırektorynyń orynbasary; 2014 jylǵy maýsym - 2014 jylǵy qarasha aralyǵy – Qazaqstan Respýblıkasy Ulttyq Bankiniń Qarjylyq turaqtylyq jáne táýekelderdi basqarý departamenti dırektorynyń orynbasary; 2014 jylǵy qarasha - 2015 jylǵy jeltoqsan aralyǵy – Qazaqstan Respýblıkasynyń Ulttyq Banki Qarjylyq turaqtylyq jáne táýekelderdi basqarý departamentiniń dırektory; 2015 jylǵy jeltoqsan - 2016 jylǵy aqpan aralyǵy – Qazaqstan Respýblıkasynyń Ulttyq Banki Zertteýler jáne strategııalyq taldaý departamentiniń dırektory; 2016 jylǵy aqpan - 2019 jylǵy mamyr aralyǵy – Qazaqstan Respýblıkasynyń Ulttyq Banki Zertteýler jáne statıstıka departamentiniń dırektory; 2019 jylǵy mamyrdan bastap 2020 jylǵy maýsym aralyǵy – Qazaqstan Respýblıkasynyń Ulttyq Banki Aqsha-kredıt saıasaty departamentiniń dırektory; 2020 jylǵy maýsymnan bastap 2022 jylǵy naýryz aralyǵy – Qazaqstan Respýblıkasy Ulttyq Bankiniń Almaty qalasyndaǵy turaqty ókildigi Qarjy naryǵymen ózara áreket etý departamentiniń dırektory; 2022 jylǵy 11 naýryzda Qazaqstan Respýblıkasy Prezıdentiniń №285 Ókimimen Qazaqstan Respýblıkasynyń Ulttyq Banki Tóraǵasynyń orynbasary bolyp taǵaıyndaldy.

2022 jylǵy 14 naýryzdan QR UB Tóraǵasynyń orynbasary - UBAlmaty qalasyndaǵy turaqty ókildiginiń Basshysy bolyp taǵaıyndaldy.

«Eren eńbegi úshin» medalimen, «Qazaqstan Respýblıkasynyń táýelsizdigine 20 jyl»,
«Teńgege 20 jyl», «Qazaqstan Respýblıkasynyń táýelsizdigine 25 jyl», «Qazaqstan halqy Assambleıasyna 25 jyl», «Qazaqstan Respýblıkasynyń Táýelsizdigine 30 jyl» mereıtoılyq medaldarymen marapattaldy.