17 tamyz. Týǵan kún ıeleri

ASTANA. QazAqparat - Búgin, ıaǵnı 17 tamyz kúni tulǵalardan kimder dúnıege kelgen? QazAqparat oqyrmandaryna esimder kúntizbesin usynady.

ESІMDER

94 jyl buryn (1924) fılologııa ǵylymynyń doktory, professor, Qazaqstannyń eńbek sińirgen ǵylym qaıratkeri, Qazaqstan Ulttyq ǵylym akademııasynyń akademıgi Rabıǵa Sátiǵalıqyzy SYZDYQ dúnıege keldi.

Aqtóbe oblysynyń Oıyl aýdanynda týǵan. Aqtóbe muǵalimder ınstıtýtyn, Abaı atyndaǵy Qazaq pedagogıkalyq ınstıtýtyn jáne aspırantýrasyn bitirgen. 1951-1957 jyldary - Qazaq memlekettik kórkem ádebıet baspasynyń aǵa redaktory, redaktsııa meńgerýshisi. 1957-1961 jyldary - Qazaq KSR Ǵylym akademııasy Til bilimi ınstıtýtynyń kishi ǵylymı qyzmetkeri. 1961-1981 jyldary Qazaq KSR Ǵylym akademııasy Til bilimi ınstıtýtynyń aǵa ǵylymı qyzmetkeri, til mádenıeti bóliminiń meńgerýshisi qyzmetterin atqarǵan. 1981 jyldan Qazaqstan Ǵylym akademııasy Til jáne ádebıet ınstıtýtynyń bas ǵylymı qyzmetkeri, mádenıet jáne qazaq tili bóliminiń meńgerýshisi qyzmetterin atqardy.

Ǵalymnyń negizgi ǵylymı eńbekteri qazaq tili tarıhy men grammatıkasy, til mádenıeti máselelerine arnalǵan. Qazaq jazba ádebıetiniń negizin salýda Abaı Qunanbaev shyǵarmalarynyń zor mańyz atqarǵanyn dáleldedi. «Qazaq tiliniń túsindirme sózdigi», «Qazaq tiliniń orfografııalyq sózdigi», «Abaı tiliniń sózdigi», taǵy basqa eńbekterdi jazýǵa qatysty. 15-19 ǵasyrlardaǵy qazaq ádebı tiliniń tarıhyn, Q.Jalaıyrdyń «Jamı-at-taýarıh» atty shejiresi tilin, qazaq til mádenıetiniń máselelerin zerttedi. Onyń «Abaı shyǵarmalarynyń tili», «Abaı óleńderiniń sıntaksıstik qurylysy», «Sózder sóıleıdi», «Sóz sazy», «Qazaq tili ádisteriniń negizgi máseleleri», taǵy basqa eńbekteri jaryq kórdi. R.Syzdyqtyń 130-dan astam ǵylymı eńbegi, onyń ishinde 9 monografııasy, oqýlyǵy, oqý quraly bar. Esimi Qazaqstan Respýblıkasynyń Altyn kitabyna engizilgen. 
«Parasat», «Qurmet belgisi» ordenderimen, medaldarmen marapattalǵan. QR Memlekettik syılyǵynyń, Sh.Ýálıhanov atyndaǵy syılyqtyń laýreaty.

78 jyl buryn (1940) músinshi-sýretshi, Qazaqstannyń eńbek sińirgen óner qaıratkeri, Qazaqstan jáne KSRO Sýretshiler odaǵynyń múshesi, Qazaqstan Memlekettik syılyǵynyń ıegeri PROKOPЬEVA Olga Georgıevnadúnıege keldi.

Novosibir oblysynyń Barabın qalasynda týǵan. Lenıngrad keskindeme, músin jáne sáýlet ınstıtýtyn (Sankt-Peterbýrgtyń keskindeme, músin jáne sáýlet akademııasy) bitirgen. Portret janrynyń sheberi, qondyrmaly músin salasynda jemisti eńbek etken. Ol qazaq zııalylary A.Áshimov, Á.Tarazı, taǵy basqalardyń beıne galereıasyn jasaǵan. Onyń lırıkalyq daryny «Ana qushaǵy», «Qyz Jibek», «Zamandas» týyndylarynda ashyla tústi. Mazmuny baı ulttyq obrazdardy somdaý qabileti monýmenttik músin ónerinde kórinedi. Sonymen qatar, Almaty qalasynda ornatylǵan Álibı Jangeldın eskertkishiniń (T.Dosmaǵanbetovpen birge), Pavlodar qalasyndaǵy Qanysh Sátbaev eskertkishteriniń (Sanjar men Dáýren Dosmaǵambetovtermen birge) avtory.

55 jyl buryn (1963) QR Joǵary sotynyń tóraǵasy Jaqyp Qajmanuly ASANOV dúnıege keldi.

Qyzylorda qalasynda týǵan. Kırov atyndaǵy Qazaq Memlekettik ýnıversıtetin bitirgen. Zań ǵylymdarynyń kandıdaty. Ýnıversıtetti bitirgennen keıin Qyzylorda oblystyq advokattar alqasynda taǵylymdamadan ótti. 1985-1986 jyldary Qyzylorda oblysynyń prokýratýra organdarynda oblys prokýrorynyń kómekshisi, aǵa kómekshisi jáne oblystyq prokýratýrada bólim bastyǵy qyzmetterin atqardy. 1993-1994 jj. - Qazaqstan Respýblıkasy Bas prokýratýrasynyń Jalpy qadaǵalaý basqarmasynyń aǵa prokýrory, Qazaqstan Respýblıkasy Bas prokýratýrasynyń Jalpy qadaǵalaý basqarmasynyń Bankter, qarjy-nesıe qatynastary týraly jáne tekserý organdaryndaǵy zańnamanyń saqtalýyn qadaǵalaý bóliminiń bastyǵy. 1994-1996 jj. - Qazaqstan Respýblıkasy Prezıdenti Ákimshiliginiń Zańdylyq, quqyqtyq tártip jáne sot reformasyn qamtamasyz etý bóliminiń konsýltanty, sektor meńgerýshisi. 1996-1997 jj. - Ońtústik Qazaqstan oblysy boıynsha Salyq polıtsııasy basqarmasy bastyǵynyń birinshi orynbasary. 1997-2001 jj. - Qazaqstan Respýblıkasy Bas Prokýrorynyń aǵa kómekshisi - Áleýmettik-ekonomıkalyq saladaǵy zańdylyqty qadaǵalaý basqarmasy bastyǵynyń orynbasary, osy Basqarmanyń bastyǵy, Qazaqstan Respýblıkasy Bas prokýratýrasynyń Memlekettik organdar qyzmetindegi zańdylyqty qadaǵalaý departamentiniń bastyǵy. 2001-2002 jj. - Almaty qalasy prokýrorynyń birinshi orynbasary. 2002-2003 jj. - Pavlodar oblysynyń prokýrory. 2003-2005 jj. - Qazaqstan Respýblıkasynyń Ádilet vıtse-mınıstri. 2005-2007 jj. - «Atameken» Qazaqstan kásipkerleri men jumys berýshileriniń jalpyulttyq odaǵy atqarýshy dırektorynyń orynbasary, «Qazaqstan kommýnaldyq júıeleri» AQ dırektorlar keńesiniń tóraǵasy. 2006-2007 jj. - «Ordabasy» korporatsııasy» AQ prezıdenti jáne dırektorlar keńesiniń múshesi. 2007-2011 jj. - IV saılanǵan Qazaqstan Respýblıkasy Parlamenti Májilisiniń depýtaty («Nur Otan» HDP partııalyq tizimi boıynsha). 2012 jyly qańtar- qyrkúıek - V saılanǵan Qazaqstan Respýblıkasy Parlamenti Májilisiniń depýtaty («Nur Otan» HDP partııalyq tizimi boıynsha). 2012 - 2016 jyldary QR Bas prokýrorynyń orynbasary. Qazaqstan Respýblıkasynyń Bas prokýrory (2016-2017).

Qazirgi laýazymyn 2017 jyldyń jeltoqsanynan beri atqaryp keledi.

«Qurmet» ordenimen; «Qazaqstan Respýblıkasynyń táýelsizdigine 10 jyl» medalimen; «Qazaqstan Respýblıkasy prokýratýrasynyń qurmetti qyzmetkeri» tósbelgisimen marapattalǵan.

55 jyl buryn (1963) Batys Qazaqstan oblystyq sotynyń tóraǵasy Bek Ámetuly ÁMETOV dúnıege keldi.

Shymkent oblysynda týǵan. 1987 jyly Qazaq memlekettik ýnıversıtetin bitirgennen keıin Oral (qazirgi Batys Qazaqstan) oblysynda prokýratýra organdarynda qyzmet atqardy.

1994 - 1996 jyldar aralyǵynda Taıpaq aýdandyq halyq sotynyń sýdıasy, sot tóraǵasy boldy. 1996-2004 jyldary Batys Qazaqstan oblystyq sotynyń sýdıasy, 2004 - 2009 jyldary Batys Qazaqstan oblystyq sotynyń qylmystyq ister jónindegi sot alqasynyń tóraǵasy, 2007-2010 jyldary «Qazaqstan Respýblıkasy Sýdıalar Odaǵy» respýblıkalyq qoǵamdyq birlestiginiń Batys Qazaqstan oblysy boıynsha fılıalynyń tóraǵasy, 2010 jylǵy aqpan aıynan Aqmola oblystyq oblystyq sotynyń kassatsııalyq sot alqasynyń, 2012 jyldan Ońtústik Qazaqstan oblystyq sotynyń qylmystyq ister jónindegi apellıatsııalyq sot alqasynyń tóraǵasy boldy. Qazaqstan Respýblıkasy Prezıdentiniń 2014 jylǵy 6 mamyrdaǵy № 816 Jarlyǵymen Batys Qazaqstan oblystyq sotynyń tóraǵasy bolyp taǵaıyndaldy.

54 jyl buryn (1964)  «Qazaqstan temir joly» UK» AQ atqarýshy dırektory- «QTJ-Júk tasymaly» AQ prezıdenti  Oralhan Raıhanuly QULAQOV dúnıege keldi.

Almaty oblysy Úshtóbe qalasynda týǵan. Almaty temir jol kóligi ınjenerleri ınstıtýtyn bitirdi.

Eńbek joly: Almaty jol bóliminiń Aqtoǵaı stansasy boıynsha kezekshi   (1986 j); «Qazaqstan temir joly» RMK Semeı bólimshesiniń kásiporyndarynda (1988-1999); «Kedentransservıs» JAQ atqarýshy dırektory (2002-2003); «QTJ» UK» AQ tasymaldaý úderisi boıynsha basqarýshy dırektor, «Kólik servısi ortalyǵy» AQ prezıdenti, «Remvagon» AQ prezıdenti, «Ulttyq kóliktik logıstıkany damytý ortalyǵy» AQ prezıdenti (2005-2008); ár jyldary departamentte basqarýshy laýazymdar atqardy. «QTJ» UK» AQ operatsııalyq qyzmet boıynsha basqarýshy dırektor (2014-2016); «QTJ-Júk tasymaly» AQ prezıdenti (2016-2017).

47 jyl buryn (1971) Astana qalasynyń ákimi Áset Órentaıuly ISEKEShEV dúnıege keldi.

Qaraǵandy qalasynda týǵan. 1994 jyly Ál-Farabı atyndaǵy QazMUÝ-diń zań fakýltetin, 1998 jyly Qazaqstan Respýblıkasy Prezıdenti janyndaǵy Joǵary memlekettik basqarý mektebin aıaqtady. 1995-1997 jyldary Medeý aýdany prokýrorynyń taǵylymdamadan ótýshisi, kómekshisi, aǵa kómekshisi; UJMBM tyńdaýshysy (1997-98 jyldary). 1998-1999 jyldary Qazaqstan Respýblıkasynyń Strategııalyq josparlaý jáne reformalar agenttiginiń bas mamany, 1999-2000 jyldary Qazaqstan Respýblıkasy Ádilet mınıstrligi Ortalyq jáne jergilikti organdardyń normatıvtik quqyqtyq aktilerin tirkeý jáne baqylaý departamentiniń dırektory bolyp jumys istedi. 2000-2001 jyldary - Qazaqstan Respýblıkasy Ádilet mınıstrligi janyndaǵy «Ulttyq zań qyzmeti» JAQ prezıdenti, 2002 jylǵa deıin jeke sektorda jumys istedi. 2002 jylǵy qarasha - 2003 jylǵy maýsym - Qazaqstan Respýblıkasy Ekonomıka jáne bıýdjettik josparlaý mınıstriniń keńesshisi. 2003 jyldan bastap, Qazaqstan Respýblıkasy Indýstrııa jáne saýda vıtse-mınıstri. 2006 jyldan bastap - «Qazyna» Ornyqty damý qory» AQ Basqarmasy tóraǵasynyń orynbasary. 2007 jyldan 2008 jylǵa deıin - «Credit Swiss (Qazaqstan)» JShS qarjylyq jobalaý marketıngi boıynsha dırektory. 2008 jylǵy naýryz-mamyr - Qazaqstan Respýblıkasy Prezıdentiniń kómekshisi. 2009 jylǵy mamyrdan bastap, Qazaqstan Respýblıkasy Indýstrııa jáne saýda mınıstri. 2010 jyldyń naýryzynan - QR Premer-Mınıstriniń orynbasary - Indýstrııa jáne jańa tehnologııalar mınıstri.
2012 jyldyń qańtar aıynan bastap, Indýstrııa jáne jańa tehnologııalar mınıstri. 2012 jyldyń qyrkúıeginen 2014 jyldyń 6 tamyzyna deıin QR Premer-Mınıstriniń orynbasary - Indýstrııa jáne jańa tehnologııalar mınıstri. 6 tamyzdan bastap, Qazaqstan Respýblıkasynyń Investıtsııalar jáne damý mınıstri. 2016 jylǵy maýsym aıynan qazirgi qyzmetinde. 
«Qurmet» ordenimen, «Astanaǵa 10 jyl» medalimen marapattalǵan.

42 jyl buryn (1976) QR BǴM «Ulttyq testileý ortalyǵy» RMQK dırektory  Ramazan Sıhymuly ÁLІMQULOV dúnıegekeldi.

Reseı halyqtar dostyǵy ýnıversıtetin (Reseı), «Bolashaq» halyqaralyq Prezıdenttik stıpendııasy boıynsha University of Nottingham (Ulybrıtanııa) aıaqtady.

Eńbek jolyn QR Bas prokýratýrasy basqarmasynyń prokýrory (2001 jyldan bastap); QR Konstıtýtsııalyq Keńes apparatynyń quqyqtyq saraptama bóliminiń bas sarapshysy (2003-2005); QR Prezıdenti Ákimshiliginiń bas sarapshysy (2005-2006); QR Parlamenti Senatynyń bas sarapshysy (2006-2007); QR BǴM mınıstriniń keńesshisi, QR BǴM Zań departamentiniń dırektory (2007-2010); QR BǴM Bilim, ǵylym salasyn baqylaý komıteti tóraǵasynyń orynbasary (2010-2013);  QR BǴM «Qarjy ortalyǵy» AQ prezıdenti (2013-2016).

«Ereń eńbegi úshin» (2009), «Qazaqstan Konstıtýtsııasyna - 10 jyl», «Astananyń 10 jyldyǵy» medaldarymen marapattalǵan.

37 jyl buryn (1981) Qazaqstan Respýblıkasy Prezıdenti is basqarýshysynyń orynbasary Qanat Beıbituly ShÓKENOV dúnıege kelgen.

Ol Astana qalasynda týǵan. Qazaq Eńbek jáne áleýmettik qatynastar akademııasynyń Aqmola fılıalyn zańger mamandyǵymen, Turan-Astana ýnıversıtetin bitirip qarjy bakalavri dárejesin alǵan. M.V. Lomonosov atyndaǵy Máskeý memlekettik ýnıversıtetiniń magıstranty. 

Qazaqstan Respýblıkasy Prezıdenti Іs basqarmasy júıesinde 2004-2008 jyldary qyzmet atqarǵan. 2008-2013 jyldary Qazaqstan Respýblıkasy Prezıdenti Іs basqarmasy sektor meńgerýshisi, resmı is-sharalar men syrtqy baılanys bólimi meńgerýshisiniń orynbasary bolǵan. 2013-2017 jyldary - Qazaqstan Respýblıkasy Prezıdenti Іs basqarmasy resmı is-sharalar men syrtqy baılanys bólimi meńgerýshisi. 2017 jylǵy maýsymnan osy taǵaıyndaýǵa deıin Aqmola oblysy ákimi apparatynyń basshysy boldy.

Qazirgi laýazymyn atqarýǵa 2018 jyldyń shildesinde kiristi.

26 jyl buryn (1992) qazaqstandyq aýyr atlet, 2015 jylǵy Azııa chempıony, 2015 jylǵy Álem chempıony, Rıo-de-Janeırodaǵy XXXI jazǵy Olımpıada oıyndarynyń qola júldegeri ZAIChIKOV Aleksandr Sergeevıch dúnıege keldi.

Belarýs týmasy. Sportpen Qyzylordada aınalysa bastady.

Qyzylorda Qorqyt ata atyndaǵy ýnıversıtette «Dene tárbıesi» mamandyǵy boıynsha bilim alýda.







75 jyl buryn (1943) tanymal amerıkalyq akter, rejısser, prodıýser Robert de Nıro dúnıege keldi.