17 tamyz. Jylnama
ESTE QALAR OQIǴALAR
1947 jyly Óskemen qalasynda-Shyǵys Qazaqstannyń ákimshilik, ónerkásiptik jáne mádenı ortalyǵynda — «Qazgıprotsvetmet» qazaqstandyq bas jobalaý ınstıtýty (KGTsM) quryldy. QMM TMD aýmaǵyndaǵy jobalyq istiń kóshbasshysy sanalady, QR jáne basqa elderdiń ónerkásip alyptarynyń qurylys alańdarynda qatysady, otandyq jáne sheteldik ınvestorlardyń senimine ıe.
2000 jyly Almatyda Ortalyq kontsert zalyna kompozıtor, Qazaqstannyń halyq ártisi, óz zamanynyń jáne qazirgi zamannyń eń tanymal ánderiniń avtory Shámshi Qaldaıaqovtyń esimi berildi.
2009 jyly Aqmola oblysy, Zerendi aýdany, Qazaqstan aýyly mańyndaǵy «Han súıegi» tóbesinde Ýálı hannyń (1741-1820) kesenesi boı kóterdi.
Han Ýálı 1820 jyly jerlengen, 1904 jyly nemeresi Sultanǵazy beıitine qulpytas ornatqan. Tyń ıgerý jyldarynda qulpytas jartylaı buzylǵan. Aýyl turǵyndary tozyǵy jetken qulpytas taýyp, qalpyna keltirdi.
2010 jyly Almatyda «Qazaqfılm» AQ shyǵarǵan «Grýz 001» ekshn-fılminiń túsirilimi bastaldy. Sh. Aımanova. 8 serııaly fılmniń rejısseri — Igor Vovnıanko, prodıýseri-Qanat Tórebaı. Fılmde Ivar Kalnysh, Doshan Joljaqsynov, Nurjuman Ihtymbaev, Týngyshbaı Jamanqulov, Lında Nyǵmatýllına sııaqty tanymal akterler oınady.
«Grýz 001» — bul Semeı ıadrolyq polıgonyn jabý, ıadrolyq qarýdy joıý jáne basqa da bastamalar sııaqty keshendi ıadrolyq baǵdarlamadan bas tartý turǵysynan QR basshylyǵynyń beıbit jáne pragmatıkalyq saıası sheshimderin aıqyndaý.
2011 jyly Shymkent Astanalar men iri qalalardyń halyqaralyq Assambleıasy, TMD jáne EýrAzEQ atqarý komıteti uıymdastyrǵan konkýrstyń nátıjeleri boıynsha Táýelsiz Memleketter Dostastyǵy men Eýrazııalyq ekonomıkalyq qoǵamdastyqtyń Úzdik qalasy bolyp tanyldy.
Assambleıaǵa TMD-nyń 9 elinen 58 qala kiredi, onyń ishinde eki qazaqstandyq qala-Nursultan jáne Shymkent bar.
2012 jyly Sıngapýrde Qazaqstan Respýblıkasynyń Elshisi Erlan Baýdarbek-Qojataev pen Tývalý Syrtqy ister mınıstri Apısaı Lelemııa ózara túsinistik týraly memorandýmǵa qol qoıdy. Qujat eki eldiń halyqaralyq uıymdar aıasyndaǵy tyǵyz yntymaqtastyǵyna negiz qalaıdy.
Tývalý — Polınezııadaǵy Tynyq muhıtyndaǵy memleket. Ol Tývalý arhıpelagynyń 5 atollynda jáne 4 aralynda ornalasqan. Jalpy jer kólemi 26 sharshy metr. km. Astanasy — Fýnafýtı. Resmı tilderi — aǵylshyn jáne tývalý. Memleket basshysy — Tývalý azamaty bolyp tabylatyn general-gýbernator ókildik etetin Ulybrıtanııa patshaıymy.
2013 jyly Dúnıejúzilik densaýlyq saqtaý uıymynyń (DDU) Eýropalyq óńirlik bıýrosynyń hatymen QR Densaýlyq saqtaý mınıstrligi Memlekettik sanıtarlyq-epıdemıologııalyq qadaǵalaý komıtetiniń Masǵut Aıkimbaev atyndaǵy Qazaq karantındik jáne zoonozdyq ınfektsııalar ǵylymı ortalyǵy (KNTsKZI) DDU-nyń oba jónindegi yntymaqtastyq ortalyǵy bolyp taǵaıyndaldy.
KNTsKZI karantındik jáne zoonozdyq ınfektsııalardyń aldyn alý jáne aldyn alý, medıtsınalyq ımmýnobıologııalyq preparattar óndirý jáne Ortalyq Azııa, Kavkaz elderiniń, sondaı-aq Qazaqstan Respýblıkasynyń asa qaýipti ınfektsııalar boıynsha mamandaryn daıarlaý salasyndaǵy zertteýlerdi júzege asyratyn ǵylymı-zertteý uıymy.
2018 jyly Qazaqstannan kelgen jas geologtar komandasy Taılandta ótken IESO-2018 Halyqaralyq Jer týraly ǵylymdar olımpıadasyna qatysty. Olımpıadaǵa álemniń 40 elinen kelgen jas geologtar qatysty. Qazaqstan úshin 2 altyn medaldi Kamılla Qajen (11 synyp, NZM FMN, Astana q.), kúmisti Aqnazar Qajymurat (11 synyp, NZM FMN, Almaty q.), Ómirzaq Asylbekte 2 qola (Astana q. NZM 10 synyp) jáne Islam Aıtýganovta taǵy bir qola (Ib NZM 11 synyp, g. Astana).
2018 jyly Kókshetaýlyq 18 jasar shabandoz Andreı Chýgaı qazaqstandyq velosport tarıhyndaǵy jasóspirimder arasyndaǵy velosporttan Álem chempıonatynyń keırın jarysyndaǵy alǵashqy medalin jeńip aldy. Velosporttan jasóspirimder arasyndaǵy álem chempıonaty Shveıtsarııanyń Egl qalasynda ótti.
2019 jyly Qazaqstan quramasynyń shabýylshysy Bulbul Qartanbaeva áıelder ulttyq hokkeı lıgasynda (UHL) elimizdiń tuńǵysh ókili atandy.
Bulbul Qazaqstanda «Barys» júıesindegi «Tomırıs» pen almatylyq «Aısulý» komandasynda óner kórsetti. Ol Qazaqstan quramasynda 2011 jyldan beri óner kórsetip keledi. 5 álem chempıonatyna qatysty.
2020 jyly Ulttyq bank aınalymǵa «Altyn barys» jáne «Kúmis barys» ınvestıtsııalyq monetalaryn 10, 20, 50, 100, 200 jáne 500 teńge nomınaldarynda altynnan jáne 1, 2, 5 jáne 10 teńge nomınaldarynda kúmisten shyǵardy.
2021 jyly Tokıo-2020 Olımpıadasynyń bokstan júldegerleri boks federatsııasynyń syılyqtaryn qaıyrymdylyqqa aýdardy.
2021 jyly Qazaqstan Prezıdenti Qasym-Jomart Toqaev Seýldegi Kıberýnıversıtet aýmaǵynda Abaı bıýstiniń ashylý saltanatyna qatysyp, Abaıdyń esimin máńgilikke qaldyrýǵa úles qosqan barshaǵa alǵysyn bildirdi. Memleket basshysy aqyn murasy koreı halqynyń rýhanı áleminiń bir bóligine aınalatynyna senim bildirdi.
Eskertkishtiń jobasy Qazaqstanda ázirlendi, músin koreı jerinde qoladan quıyldy.
2022 jyly «Ganýn» baspasynan kórnekti qalamger, qazaq detektıv ádebıetiniń jasaýshysy Kemel Toqaevtyń «Túngi kadr» áńgimeler jınaǵy jaryq kórdi.
2023 jyly Memleket basshysy Qasym-Jomart Toqaev Saýd Arabııasynyń Aýyl sharýashylyǵy mınıstri Abdýlrahman ál-Fadlıdi qabyldady. Saýd Arabııasy Koroldiginiń Aýyl sharýashylyǵy, qorshaǵan orta jáne sý resýrstary mınıstri Abdýlrahman ál-Fadlıdi qarsy alǵan Memleket basshysy onyń sapary eki el arasyndaǵy kópqyrly yntymaqtastyqty odan ári damytýǵa praktıkalyq serpin beretinin erekshe atap ótti.
2023 jyly «Báıterek» ulttyq basqarýshy holdıngi» AQ basqarma tóraǵasy Qanat Sharlapaev Kaspıı teńizine jumys sapary barysynda Atyraý oblysynyń ákimi Serik Shápkenovpen kezdesti aımaq, ınvestıtsııalyq yntymaqtastyq múmkindikteri jáne holdıngtiń qoldaý quraldary arqyly birlesken jobalardy júzege asyrý máseleleri talqylandy.
2023 jyly Soltústik Qazaqstan oblysyna «Botaı — Uly dala mádenıeti» II Halyqaralyq sýretshiler sımpozıýmynyń qatysýshylary keldi. Olardy vokzalda saltanatty túrde qonaqjaılyqpen qarsy alyp, oblys ortalyǵyna ekskýrsııa jasady. Sondaı-aq qatysýshylar úshin «Qyzyljar ART ortalyǵyna» qyzyqty ekskýrsııa uıymdastyrylyp, olar kórmeni tamashalap, pikir almasty.