15 tamyz. Tulǵalar týǵan kún

ASTANA. QazAqparat – Búgin, 15 tamyzda tulǵalardan kimder dúnıege kelgen? QazAqparat oqyrmandaryna esimder kúntizbesin usynady.

ESІMDER

95 jyl buryn (1928-1994) aqyn, Qazaqstannyń halyq jazýshysy, Qazaq SSR Memlekettik syılyǵynyń ıegeri Ǵafý QAIYRBEKOV dúnıege kelgen.

Qostanaı oblysynyń Torǵaı qalasynda týǵan. Abaı atyndaǵy Qazaq pedagogıkalyq ınstıtýtyn bitirgen.

Qazaq memlekettik baspasy poezııa redaktsııasynyń basshysy, «Qazaq ádebıeti» gazeti bas redaktorynyń orynbasary, «Jazýshy» baspasy poezııa redaktsııasynyń meńgerýshisi qyzmetterin atqarǵan. 1968-1973 jyldary – Qazaqstan Jazýshylar odaǵy poezııa sektsııasynyń jetekshisi. 1973-1989 jyldary – «Juldyz» jýrnaly bas redaktorynyń orynbasary. Qazaqstan Jazýshylar odaǵy Aqyndar qaýymdastyǵynyń prezıdenti bolǵan.

Aqynnyń «Qurdastar», «Dala qońyraýy», «Jer astyndaǵy juldyzdar», «Qanatty jyldar», «Belasar», «Juldyzdy taǵdyrlar», «Eltinjal», «Aq jelken», «Úsh qııan», «Balyqshy Ivan», «Qosbasar», «Taýlar sóıleıdi», «Aral áýenderi», «Balqýraı», «Kún balasy», «Bolshevık aýyly», «Altyn besik», «Kósemniń nurly atymen», «Dala sazdary», «Torǵaı tolqyny», «Asý alda», «Jelqaıyq», «Bir kemeniń ústinde», «Mańǵystaý mańǵazdary», «Kúnteńesken» poemalar, povester, óleńder, ocherkter, kóptegen ánderdiń óleńderi. Ol 40-tan asa kitaptyń avtory. Kórkem aýdarma salasynda Rýdakıdiń, Baıronnyń, Pýshkınniń, Lermontovtyń, Nekrasovtyń, Shevchenkonyń, Maqtymqulynyń, Tolstoıdyń, Kýprınniń, Korolenkonyń, Býnınniń, Esenınniń, Ǵamzatovtyń shyǵarmalaryn qazaq tiline tárjimalaǵan.

«Halyqtar dostyǵy» ordenimen, «Eńbektegi erligi úshin» medalimen marapattalǵan.

93 jyl buryn (1930-1992) áıgili kompozıtor, Qazaqstannyń halyq ártisi, Qazaqstan Respýblıkasy Gımniniń avtory Shámshi QALDAıAQOV dúnıege kelgen.

Qazirgi Túrkistan oblysynyń Otyrar aýdanynda týǵan. Saryaǵashtaǵy Qapylanbek maldárigerlik tehnıkýmyn, Tashkenttegi mýzyka ýchılışesin, Almaty memlekettik konservatorııasyn bitirgen.

1950 jyldan bastap shyǵarmashylyq qyzmetpen aınalysqan. Ol ulttyq mýzyka óneriniń án janryna asa aıqyn, sońǵy lep ala kelgen sazger retinde tanyldy. Onyń ánderi qulaqqa jaǵymdy, júrekke jyly qabyldanyp, jurtshylyqtyń súıispenshiligine bólendi. Kompozıtor shyǵarmalarynyń taqyryptyq, mazmundyq aýqymy asa keń. Elge, jerge, Otanǵa, ata-anaǵa, jarǵa, dos-jaranǵa degen súıispenshilik Shámshi shyǵarmalarynyń basty taqyryby. Onyń azamattyq lırıkaǵa tunǵan, respýblıkamyzdyń keń baıtaq jerin jyrǵa qosatyn «Aq erke - Aq Jaıyq», «Arys jaǵasynda», «Syr sulýy», «Teriskeı», «Qarqaraly», «Ómir ózen», t.b. týyndylaryn jurtshylyq erekshe yqylaspen qabyldady. Kompozıtordyń marsh ekpindi, jigerli, shattyqpen shyrqalatyn «Meniń Qazaqstanym», «Baqyt qushaǵynda», «Bárinen de sen sulý» sııaqty ánderi halyq arasyna keńinen tarady. 1992 jyldan bastap sazgerler men ánshiler úshin Qaldaıaqov atyndaǵy halyqaralyq baıqaý-festıval dástúrli túrde ótkizilip turady. Shymkent qalasynda oblystyq fılarmonııa, bir kóshe, Almaty qalasynda bir kóshe, kompozıtor týǵan ólke – Sháýildir aýylyndaǵy mýzyka mektebi Qaldaıaqov esimimen atalady. Shymkent fılarmonııasynyń aldyna Qaldaıaqov eskertkishi ornatylǵan. 1991 jyly ol jaıly ǵumyrnamalyq «Jyldarym meniń, jyrlarym meniń» (rejısseri T.Ahmetov) degen derekti telefılm túsirilip, «Shámshiǵumyr» estelikter men maqalalar jınaǵy jaryq kórdi.

60 jyl buryn (1963) Eýrazııa patenttik uıymy Eýrazııa patenttik vedomstvosynyń prezıdenti Sáýle ıAnýarbekqyzy TІLEÝLESOVA dúnıege keldi.

Almaty qalasynda týǵan. Máskeý memlekettik ýnıversıtetiniń Halyqaralyq qatynastar fakýltetin (1986); Máskeý memlekettik ýnıversıtetin zańger mamandyǵy boıynsha (1993) támamdaǵan.

Eńbek joly: Reseı Federatsııasy Syrtqy ister mınıstrligi Dıplomatııalyq akademııasynyń tyńdaýshysy, Máskeý (1993-1994); QR Prezıdenti Ákimshiligi zań bóliminiń aǵa sarapshysy (1995-1996); Jenevadaǵy QR Turaqty ókildiginiń ekinshi hatshysy (1996-1997); Dúnıejúzilik ıntellektýaldyq menshik uıymynyń (DIMU) avtorlyq quqyq jónindegi keńesshisi (1997-2001); DIMU Eýropa jáne Azııanyń keıbir memleketteri bólimderiniń baǵdarlamasynyń basshysy (2001-2013); Kavkaz, Ortalyq Azııa jáne Shyǵys Eýropa elderi bólimderiniń basshysy, DIMU (2013-2016).

2016 jyldyń aqpan aıynan beri qazirgi qyzmetinde.

56 jyl buryn (1967) QR Parlamenti Májilisiniń depýtaty (VII shaqyrylym), Agrarlyq máseleler komıtetiniń tóraǵasy Erlan Haılanuly BARLYBAEV dúnıege keldi.

Shyǵys Qazaqstan oblysynda týǵan. 1990 jyly Almaty halyq sharýashylyǵy ınstıtýty, mamandyǵy – «Tekserý jáne baqylaý». 2011-2014 jyldary – Reseı Federatsııasy Prezıdenti janyndaǵy memlekettik qyzmet jáne halyq sharýashylyǵy akademııasy, biliktiligi – iskerlik ákimshilik doktory (Doctor of Business Administration (DBA)

Jumys tájirıbesi: 1990-1992 jyldary – Qazaqstan Respýblıkasynyń Energetıka mınıstrligi sýmen jabdyqtaý jumys basqarmasy bas býhgalterdiń orynbasary, 1992-2002 jyldary – «BAER» kompanııasynyń prezıdenti, 2002-2008 jyldary – «SÚT» AQ (Pavlodar qalasy) basqarma tóraǵasy, 2008-2016 jyldary – «Mal ónimderi» AQ dırektorlar keńesiniń múshesi, 2009-2010 jyldary – «GorElektroSet» AQ (Ekibastúz qalasy) basqarma tóraǵasynyń ekonomıka jáne qarjy boıynsha orynbasary, 2010-2016 jyldary – «GorElektroSet» AQ (Ekibastuz qalasy) Dırektorlar keńesiniń tóraǵasy, 2010-2011 jyldary – «Atameken» QUEP basqarma tóraǵasynyń halyqaralyq máseleler boıynsha orynbasary, 2011 jyly – «Aq jol» demokratııalyq partııasy tóraǵasynyń orynbasary (ekonomıkalyq saıasat jáne kásipkerlikti qoldaý), 2016-2021 jyldary – QR Parlamenti Májilisiniń depýtaty (VI shaqyrylym), Agrarlyq máseleler komıtetiniń múshesi.

2021 jyldyń qańtarynan bastap qazirgi qyzmetinde.

2013 jyly «Qurmet» ordenimen nagradtalǵan.