12 naýryz. Jylnama
ATAÝLY KÚNDER
Búkilálemdik kıbertsenzýraǵa qarsylyq kúni
Alǵash ret 2008 jyly atap ótilgen, sodan beri dástúrli túrde jalǵasyp keledi. «Shekarasyz tilshiler» jáne «Halyqaralyq raqymshylyq» úkimettik emes uıymdarynyń bastamasymen bekitilgen.
Kún-Jer kúni
Kún-Jer kúni degen mereke bar ekenin dúıim jurt bile bermeıdi. Ol 2000 jyldan bastap atap ótiledi. Bul merekeni AQSh-tyń Ulttyq áýede ushý jáne ǵarysh keńistigin zertteý basqarmasy (NASA) men Eýropa ǵarysh agenttigi (ESA) bekitti. Ol adamdarǵa ǵaryshta bolyp jatqan oqıǵalar jaıly kóbirek aqparat berý maqsatynda kúntizbege engizilgen.
ESTE QALAR OQIǴALAR
1993 jyly táýelsiz Qazaqstannyń tarıhynda alǵash ret Almaty-Shardja (BAÁ) baǵytynda avıareıs ushyryldy. Bortta 90 adam boldy, Tórt jarym saǵattan keıin ushaq Shardjaǵa kelip qondy.
1999 jyly Kaırde (Egıpet) Qazaqstan elshiligi ornalasqan kóshesine Abaı esimi berildi.
2002 jyly Qazaqstan jýrnalısteriniń І kongresi ótti. Uıymdastyrýshylar — Qazaqstan Jýrnalıster odaǵy men Teleradıotaratý qaýymdastyǵy.
2010 jyly Býdapeshtte ótken mınıstrler forýmy májilisi barysynda Qazaqstan Bolon protsesine qosyldy. Qazaqstannyń qosylýy týraly sheshimdi Bolon deklaratsııasyna qol qoıǵan 46 eldiń ókilderi biraýyzdan qoldady.
Bolon úderisine qosylý qazaqstandyq joǵary oqý oryndaryna otandyq bilim berý baǵdarlamalaryn eýropalyq standarttarǵa sáıkestendirý, qazaqstandyq biliktilikter men akademııalyq satylardy taný, stýdentter men oqytýshylardyń akademııalyq ıkemdiligin qamtamasyz etý, qazaqstandyq dıplomdardyń Eýropada tanylýy jáne túlekterdiń shetelde jumysqa turý múmkindikterin keńeıtý sııaqty birqatar basymdyqtar beredi.
2010 jyly Drezden qalasynda Qazaqstan Respýblıkasynyń qurmetti konsýldyǵynyń ashylý rásimi ótti. Konsýldyqtyń qyzmeti Germanııanyń Saksonııa jáne Saksonııa-Anhalt federaldyq jerlerine taralatyn bolady.
2013 jyly Túrkııanyń Ankara qalasynda Muqan Tólebaev jylynyń saltanatty ashylýy ótti. 2013 jyldy Muqan Tólebaev jyly dep jarııalaý týraly sheshim Ýfada ótken TÚRKІSOI mádenıet mınıstrleriniń turaqty keńesinde qabyldandy.
2016 jyly Qazaqstanda alǵash ret elimizdegi biregeı jáne jalǵyz ISAC jabdyǵynyń kómegimen allergodıagnostıkanyń ınnovatsııalyq jáne naqty ádisteriniń birin engizý múmkin boldy. Mundaı apparat Almaty qalasyndaǵy «№ 33 Qalalyq klınıkalyq aýrýhana» ShJQ MQK «Allergologııa ortalyǵy» JShS-da ornatylǵan.
2017 jyly Búkilálemdik boks keńesiniń (WBC) belbeýinde Gennadıı Golovkın men Qazaqstan týy beınelendi.
Belbeýde boks tarıhyna esimderin altyn árippen jazyp qaldyrǵan uly chempıondar: Muhammed Álı, Maık Taıson, Lennoks Lıýıs, Reı Leonard, Roberto Dıýran, Hýlıo Sezar Chaves, Larrı Holms, Vıtalıı Klıchko, Marvın Hagler, Tommı Herns, Oskar de La Hoııa men Floıd Meıvezer bar.
2017 jyly qazaqstandyq dzıýdoshy Islam Bozbaev Bakýdegi Úlken dýlyǵa týrnırinde altyn enshiledi. Ol 90 kelige deıingi salmaq dárejesinde óner kórsetken bolatyn.
2019 jyly qazaqstandyq JOO tarıhynda alǵash ret IT halyqaralyq ýnıversıteti ASIIN halyqaralyq akkredıtatsııasyn aldy.
2021 jyly Túrkistan oblysynyń quramyndaǵy Shaǵa, Jańa Iqan, Eski Iqan, Úshqaıyq, Iassy, Oranǵaı, Qarashyq, Júınek, Babaıqorǵan, Shornaq, Jibek joly, Maıdantal aýyldyq okrýgterin Kentaý qalasynan bólip, ákimshilik ortalyǵy Shornaq aýylynda Saýran aýdany quryldy.
2021 jyly Qazaqstanda alǵash ret «Balapan» telearnasy janynan erekshe bilim berýdi qajet etetin balalarǵa arnalǵan áleýmettik anımatsııa mektebi iske qosyldy.
Mektep balalarǵa olardyń áleýmettik beıimdelýine yqpal etetin jańa daǵdylar alýǵa múmkindik beredi.
Mundaı joba Ortalyq Azııada alǵash ret júzege asyrylýda, onda mektep qatysýshylaryn Qazaqstan, Japonııa jáne Ońtústik Koreıanyń úzdik anımatorlary daıyndaıdy.
2023 jyly Dımash Qudaıbergenniń qazaq tilindegi «Zhalyn» kompozıtsııasy alǵash ret tanymal Channel R Radio Sıetl radıosynda shyrqaldy.