11 qarasha. Jylnama
ATAÝLY KÚNDER
Qazaqstanda energııa únemdeý kúni
Bul mańyzdy data Qazaqstanda 2019 jyldyń 28 naýryzynda Úkimettiń «Qazaqstan Respýblıkasyndaǵy merekeler týraly» zańyna engizilgen ózgeristerge oraı shyǵarǵan qaýlysyna sáıkes paıda boldy. Atalǵan zańǵa «11 qarasha – Energııa únemdeý kúni» degen tarmaqsha qosylǵan bolatyn.
Qazaqstandaǵy energııa únemdeý kúniniń negizgi mindeti – qoǵamnyń, bıliktiń nazaryn energetıkalyq resýrstardy tıimdi paıdalanýǵa aýdarý, energııanyń jańartylatyn balama kózderin damytý.
Dúnıejúzilik shopıng kúni
Bul mereke 2009 jyly paıda boldy. Ol kúni qytaılyq «Alibaba Group» ınternet-alańy óz resýrstarynda (AliExpress.com ınternet-dúkeninde) taýarlarǵa 50% jeńildik jasap, «Dúnıejúzilik shopıng kúni» degen marketıngtik naýqan júrgizgen bolatyn.
Halyqaralyq energııa únemdeý kúni
Bul mereke 2008 jylǵy sáýirde Qazaqstanda SPARE halyqaralyq úılestirýshiler májilisinde qabyldandy. 2008 jylǵy qarashada álem halqy alǵashqy Energııa únemdeý kúnin atap ótti.
ESTE QALAR OQIǴALAR
1996 jyly QR Bilim jáne ǵylym mınıstrliginiń R.B. Súleımenov atyndaǵy Shyǵystaný ınstıtýty quryldy.
2006 jyly Pavlodar oblysynyń Baıanaýyl aýdanynda kórnekti entsıklopedııashy ǵalym, aǵartýshy jáne ádebıetshi Máshhúr Júsip Kópeev kesenesi ashyldy. Keshendi kesene sary altyn tústi kirpishten turǵyzylǵan, keseneniń ózine 73 baspaldaqpen kóteriledi - Máshhúr Júsip osynsha jyl ómir súrgen. Ǵımarattyń ishinde musylman dinı ustanymdary negizinde eki bólme - zırathana men gúrhana bar. Birinshisi namaz oqyp, kelýshilerdiń erkin áńgimelesýine arnalsa, gúrhanada sandyqtas ornalasqan. Ol qordaılyq granıtten kóne túrkilik úlgide, adam ómiriniń kezeńderine sáıkes, úsh deńgeıde jasalǵan. Altynmen aptalǵan kireberis esikti kórkem órnektep, ásem áshekeılegen eń úzdik qazaqstandyq zergerlerdiń biri – Qyrym Altynbekov. 14 metrlik eki kúmbezge Allanyń 99 aty jazylǵan. Kórikti keshenniń avtorlary – Bek Ybyraev pen Sádýaqas Aǵytaev.
2010 jyly Ulttyq Bank VII Qysqy Azııa oıyndaryn uıymdastyrý komıtetiniń ótinishi boıynsha úsh túrli biregeı monetalardy shyǵardy: nomınaly 5000 teńge bolatyn 225 dana kúmis moneta, nomınaly 100 teńgelik 899 dana 999 altyn moneta jáne nomınaly 500 teńgelik 13 myń kúmis moneta.
2011 jyly Almatyda QR Tuńǵysh Prezıdenti saıabaǵynda «Qazaqstan» monýmentaldyq-skýlptýralyq kompozıtsııasy ashyldy. Onyń dál ortasyna Elbasy Nursultan Nazarbaevtyń músini ornatylǵan. El jetistigin beıneleıtin kompozıtsııa qola, granıt, mármár tastarynan qyran qustyń qanaty sulbasynda jasalǵan. Monýmenttiń avtory – músinshi Shoqan Tólesh.
2014 jyly Qazaqstan, Reseı jáne Ýkraına birlesip túsirgen qazaqtyń batyr uly Qasym Qaısenov jaıly 4 serııaly kórkem fılm halyqaralyq deńgeıdegi zor marapatqa ıe boldy. Fılm Reseıdiń bas nagradalarynyń biri «Pochetnyı orden Kýzbassa» ordenimen marapattaldy. Týyndydaǵy basty róldi Q. Qýanyshbaev atyndaǵy Memlekettik akademııalyq qazaq mýzykalyq drama teatrynyń aktery Qýandyq Qystyqbaev somdady.
2015 jyly «Qazaq handyǵynyń 550 jyldyǵy» atty 10 bólimnen turatyn derekti fılmniń túsirilimi aıaqtaldy. Derekti fılmge elimizdiń jáne sheteldiń betke ustar ǵalymdary, aqyndar, rejısserler atsalysqan. Fılmniń alǵashqy bólimi qypshaq jáne armıan mádenıetteriniń ózara tyǵyz qarym-qatynasynyń tarıhyna arnalǵan. Fılm 1465 jyly Qazaq handyǵynyń qurylýynan bastap Táýelsiz Qazaqstanǵa deıingi qazaq halqy shejiresindegi aıshyqty kezeńder týraly baıandaıdy.
2015 jyly elordada Eýrazııalyq yqpaldastyqtyń negizgi máselelerine arnalǵan Astana klýbynyń I otyrysy ótti. Astana klýbynyń alǵashqy otyrysynda AQSh, Reseı, Eýropalyq Keńes, Qytaı, Túrkııa, Iran jáne ózge de elderden 50-den astam ekonomıka, saıasat, halyqaralyq qatynastar salasyndaǵy jetekshi sarapshylar bas qosty.
2018 jyly «Fıloksenııa» týrıstik kórmesi aıasynda Grekııanyń Salonıkı qalasynda «Qazaqstanǵa saıahat» stendi ashyldy. Qazaqstan týraly baıandaıtyn ekspozıtsııa Jerorta teńizi aımaǵyndaǵy osyndaı iri kórmege alǵash ret qoıyldy.
2019 jyly Afına qalasyndaǵy (Grekııa) Epıgrafııalyq mýzeıinde «Altyn adamnyń álem mýzeılerine sherýi» atty halyqaralyq kórme jobasy aıasynda «Uly dala: tarıh jáne mádenıet» kórmesin ashydy. Kórmeniń maqsaty – Qazaqstannyń tarıhı-mádenı baı murasymen sheteldik kórermendi tanystyrý.
2021 jyly 81 jastaǵy veloshabandoz Keńesbek Seıdimbek 65 jyl saıahatynda ózine serik bolǵan velosıpedin Túrkistan oblysyndaǵy sport murajaıyna syıǵa tartty. Qarııa buǵan deıin Ózbekstan, Aýǵanstan, Reseı, Saýd Arabııasyna velosıpedpen jetip, Mekke men Medınada bolǵan.
2022 jyly Prezıdent Qasym-Jomart Toqaev Ózbekstan Respýblıkasynyń Samarqand qalasynda ótken Túrki memleketteri uıymynyń sammıtine qatysty. Memleket basshysy óz sózinde túrki memleketteri uıymynyń róli artyp kele jatqanyn atap ótti. Aıtýynsha, Qazaqstan – túrki áleminiń besigi, sondyqtan bizdiń elimiz Túrki memleketteriniń uıymy aıasynda jan-jaqty ózara is-qımyldy damytýǵa erekshe mán beredi. Qazaqstan basshysy túrki elderiniń ózara is-qımylyn odan ári nyǵaıtýǵa baǵyttalǵan birqatar bastama kóterdi.