100 jańa esim: Úrjarlyq qazaq ertegilerin aǵylshyn tiline aýdardy

ÚRJAR. QazAqparat - Qazaqstandyqtardyń tulǵalyq turǵydan damýyna septigin tıgizip, óskeleńge úlgi retinde usynylǵan «100 jańa esim» jobasy byltyr júzege asty. Álbette, jastar arasynda úlgige qoıatyn tulǵalar elimizdiń ár túkpirinde «100 esimmen» ǵana shektelmesi anyq. Degenmen, táýelsizdik jyldarynda jetken jetistikterimen kózge túsken zamandastarymyzdy dáripteý, olardy kúlli Qazaqstanǵa, qala berdi shetelge de tanytý qajetti is. Óıtkeni, Elbasy aıtpaqshy «olardyń árqaısysy týraly fılm túsirip, kitap jazýǵa bolady, óıtkeni adamdar olardan shabyt alady». Shyǵys Qazaqstan oblysynyń 11 turǵyny «100 jańa esimniń» jeńimpazy atanǵan bolatyn. El ishinde ár túrli salada ozyq shyǵyp, eńbegimen elge tanylǵan azamattar kópshiliktiń daýysyna ıe boldy. Olardyń ishinde belgili ǵalymdardan bastap qarapaıym sharýalar, qolóner sheberleri men aqyndar da bar. Solardyń biri - Úrjar aýdanyndaǵy aǵaıyndy Erjan men Qýanysh Jumabekov.  

Aǵaıyndy jigitterdiń esimi ásirese óner, bilim salasynda júrgenderge etene tanys. Ózge zamandastarynan ereksheligi aǵaıyndy Jumabekovter jastyqtaryna qaramastan, biri aqyndyǵymen kózge tússe, ekinshisi qazaq tilindegi týyndylardy ózge tilde sóıletip jurtshylyqtyń tańdaıyn qaqtyrady. Jumabekovter tete ósken, Erjan 1987 jyly, Qýanysh 1988 jylý týǵan.

Qýanysh 4 tildi erkin meńgergen aýdarmashy, doktorant. Onyń 2015 jyly Ankaradaǵy «Bizim Büro» baspasynan aǵylshyn tilinde «Let's Learn to Speak English» atty kitaby jaryq kórdi. Úsh bólimnen turatyn kitaptyń sensatsııalyq jańalyǵy - aǵylshyn grammatıkasyn basqa tilderge súıenbeı, tikeleı qazaq tilinde túsindiretin alǵashqy oqý quraly jáne qazaq ertegileriniń aǵylshyn tilinde usynylýy boldy. Sonymen qatar, kitapta brıtandyq aǵylshyn tilinen bólek amerıkandyq aǵylshyn tiliniń sózdigi de berilgen.  

Al  Erjan mektep qabyrǵasynda júrgende óleń jazýdy bastaǵan eken. 2005 jyly Semeıde ótken qalalyq «Naýryz naqyshtary» atty jas aqyndar aıtysynda 3-oryn, 2006 jyly 2-shi oryndy ıemdengen. 2015 jyly «Mereke» baspasynan jaryq kórgen Qazaq poezııasynyń 10 tomdyq «Jyr marjany» atty antologııasyna óleńderi engen.

«Qazaqstan» ulttyq telearnasynyń tikeleı efırinde ótken «Qazaqstan chempıonaty», «Alaman» aıtystarynyń júldegeri. 2012 jyly Mádenıet jáne aqparat mınıstrliginiń qoldaýymen «Sheksizdik shuǵylasy» atty jyr jınaǵy jaryq shyqqan. 2015 jyly Qazaqstan Jastar odaǵy «Serper» syılyǵyna ıe bolǵan.

Ótken jyly Memleket basshysynyń «Bolashaqqa baǵdar: rýhanı jańǵyrý» maqalasy aıasynda Túrkııa Respýblıkasyndaǵy Medeniyetin Burçları uıymynyń qoldaýymen Ystanbul qalasy Ezgi baspasynan «Sonsuzluk Şûlesi» atty kitaby túrik tilinde basylyp shyqty. Kitap Túrkııa Respýblıkasy Bilim jáne ǵylym mınıstrliginiń qoldaýymen Ystanbul qalasynda jaryq kórgen.

 - Barlyq adamdar sekildi Prezıdentpen kezdesip, «Rýhanı jańǵyrý» baǵdarlamasy aıasynda «Qazaqstandaǵy 100 jańa esim» jobasynyń jeńimpazy bolǵanymyzǵa qýanyshtymyz. Eńbegińniń elenip, memlekettik deńgeıde osyndaı qurmetke bólengeniń mereıińdi ósiredi, árıne. Bul bizdiń shabytymyzǵa shabyt qosyp, odan saıyn qarymdy qyzmet etýimizge, jańa ıdeıalarymyzdy iske asyrýymyzǵa muryndyq bolary sózsiz. Bizge daýys berip, demeý kórsetken barlyq jerlesterimizge alǵys aıtamyz. Bul jeńisimiz ári qaraı talmaı eńbek etýimizge jeteleıdi, - deıdi aǵaıyndy Erjan men Qýanysh Jumabekovter.
 

Aıta keteıik, Erjan 2004 jyly Abaı atyndaǵy orta mektep-lıtseıin, 2008 jyly Semeı qalasy, Qazaq ınnovatsııalyq gýmanıtarlyq-zań ýnıversıteti fılologııa fakýlteti «Qazaq tili men ádebıeti» mamandyǵyn úzdik bitirip, 2010 jyly osy  bilim ordasynyń «Qazaq tili men ádebıeti» mamandyǵy boıynsha ǵylym magıstri atanǵan. 2016 jyldan bastap Túrkııa Respýblıkasyndaǵy Ómer Halısdemır ýnıversıtetiniń doktoranty.

Al Qýanysh 2006 jyly Baýyrjan Momyshuly atyndaǵy orta mektepti bitirgen soń Muhtar Áýezov atyndaǵy Semeı ýnıversıtetiniń grantyn jeńip, qazaq tili men ádebıeti mamandyǵy boıynsha bilim alǵan. Onyń grantqa ıe bolýy da ózgeshe. Qýanysh oblystyq «M.Áýezov jáne álemdik mádenıet» shyǵarmashylyq saıysynda 100 úmitker ishinen M.Áýezovtyń 20 tomyn jatqa aıtqany úshin joǵary oqý ornyna grantty utty. Ýnıversıtetten soń bilimin shyńdaý maqsatynda 2010-2011jyldar aralyǵynda Malaızııanyń Kýala-Lýmpýr qalasyndaǵy UCTİ ýnıversıtetinde aǵylshyn tilin tereńdete oqyǵan.
 

2012 jyly Qaınar ýnıversıtetin Shet tili: eki shet tili (aǵylshyn-túrik) mamandyǵy boıynsha aıaqtap, Shet tilder jáne iskerlik karera ýnıversıtetinde ǵylym magıstri dárejesin alǵan. 2015 jyldan Túrkııa Respýblıkasy, Ómer Halısdemır ýnıversıtetiniń doktoranty.